Hodža je četiri decenije, do smrti 1985., vladao gvozdenom rukom, suzbijao svaki otpor i izolovao zemlju od bilo kakvog spoljnog uticaja.
U poslednjem javnom pojavljivanju, albanski diktator obraćao se okupljenim sugrađanima u Tirani povodom obeležavanja oslobođenja glavnog albanskog grada od nacističkih okupatora 28. novembra 1944. godine. Hodža je tada već bio star i slabašan čovek. Često je morao da sedi u kolicima, a na pozornicu su ga digli posebno izrađenom dizalicom. Sve vreme je morao grčevito da se drži za prikrivene šipke da ne bi pao. Bio je ranjiv, ali istovremeno i neverovatno moćan.
"Čuvajte sve što smo ostvarili kao zenicu oka svoga. Nosite naša dostignuća u budućnost da bi buduće generacije nasledile snažnu Albaniju, crvenu Albaniju, crvenu kao večna vatra partizanskih i komunističkih ideala. Albanija koja će živeti i uspevati vekovima, koja će tek doći", govorio je Hodža. Međutim, ta Albanija koju je on spominjao nije bila stvarna. Kako je to svojevremeno napisala Blendi Fevziju: "Albanija koju je Hodža obećao četrdeset godina ranije nije postojala. Nikad nije ostvarena. Albanskom narodu je ostavljena karikatura Staljinovog Sovjetskog saveza. Bleda kopija staljinističke represije, stisnuta u granice male države".
Kad je Hodža umro 1985. godine, Albanija je bila treća najsiromašnija država na svetu. Tokom Hodžine vladavine, dve trećine obale su proglašene vojnom zonom. Plaže su bile ukrašene bodljikavom žicom, a kopnene granice su bile ograđene električnom ogradom. Procenjuje se da je ubijeno više od 5.000 Albanaca, više od 24.000 zatvoreno, a oko 70.000 proterano. Njegova tajna policija, Sigurimi, imala je oko 200.000 doušnika. Sve to na samo tri miliona stanovnika. Decenijama nakon njegove smrti, reljef Albanije i dalje "ukrašava" oko 700.000 bunkera izgrađenih kako bi mogli da se odupru bilo kakvoj stranoj invaziji. O kultu ličnosti možda najbolje govori i danas vidljivo urezano ime Enver na obroncima planine Špiragu.
"Totalne sitnice mogle su biti presudne da završite u večnom progonstvu ili zatvoru, poput slušanja zabranjene muzike kao što su bili Bitlsi ili gledanja televizijskih programa iz okolnih zemalja, Italije, Grčke i Jugoslavije. Rezultat takve represije bio je konstantan strah među narodom i gotovo potpuni izostanak disidentstva. Stvarao se kult ličnosti Envera Hodže i vrlo se pažljivo implementisao. On je za Albance bio Veliki Brat. Zvali su ga "Ujak Enver". Ljudi su u njemu videli očinsku figuru koji je iz bede trebalo da ih uvede u moderan život. Njegov lik je bio na skoro svakom zidu, govori su se citirali u svakom novinskom tekstu, a njegovo je ime bilo čak ugravirano u planine", ispričao je specijalni savetnik "Hjuman rajts voča" Fred Abrahams u razgovoru za Hafington post. Jedan depresivni lajtmotiv koji se ponavlja su Hodžine paranoidne čistke. U početku, one imaju nekog kontekstualnog smisla: naravno da će ukloniti saradnike okupatora i političke protivnike – stvari su se prosto tako rešavale. Međutim, uskoro počinje da ubija suparnike u vlastitoj stranci, uključujući one koje je samo nekoliko godina ranije hvalio kao ratne heroje. Disidenti su bili uklonjeni, a isto će se dogoditi i sveštenstvu i aristokratiji.
Stari školski prijatelji i simpatije iz srednje škole takođe su eliminisani. Osoba koja je Hodži dala stipendiju za studije u Francuskoj je pogubljena, kao i prijatelj koji mu je dao da besplatno živi u svom pariskom stanu. Bivši premijeri, potpisnici albanske Deklaracije o nezavisnosti 1912. i osnivači komunističkog pokreta bili su među mnogim žrtvama smaknuća koja su bila uobičajna sve do kasnih 1980-ih, piše portal Digitalna demokracija.
Na istom portalu Hodža je intelektualce eliminisao toliko da u vreme njegove smrti maltene niko u Politbirou Komunističke stranke nije imao više od srednjoškolskog obrazovanja. Jedna od najopasnijih funkcija tokom Hodžine vladavine bio je ministar unutrašnjih poslova – ubio ih je sve osim jednog Hodža je čak zabranio i brade zbog njihove povezanosti sa islamom i pravoslavljem. Albanski diktator negovao je kult ličnosti uporediv možda samo sa Kim Džong-ilom u 20. veku. Njegovi pisani radovi obavezno su se čitali u školama. Hodža – ili „ujak
Enver“ kako je voleo – podsticao je svoj kult tako što je dao da se detaljno prepišu istorijske knjige da bi se, između ostalog, predstavio kao osnivač albanskog komunizma, osnivač albanske Komunističke partije i najvažnija figura partizanske borbe protiv okupatora. To je, naravno, izazvalo ogorčenje među veteranima tih pokreta, ali jedini koji su preživeli čistke bili su oni koji su živeli van zemlje.
(Express.hr)
POGLEDAJTE BONUS VIDEO:
