MISTERIOZNE SMRTI: Šta se desilo istraživačima koji su tražili El Dorado, grad zlata!

Persival Harison Faset rođen je 1867. godine u Devonu u Ujedinjenom Kraljevstvu. Nestao je 1925., u dobi od 57 godina, zajedno sa svojim timom u kom je bio i njegov najstariji 22-godišnji sin. Njegova poslednja ekspedicija i danas golica maštu istraživača širom sveta, baš kao što je njegovu golicala ideja o pronalasku davno izgubljenog grada sagrađenog od srebra i zlata. Još otkad su EVropljani stigli u Novi svet, među istraživačima i novinarima širile su se priče o legendarnom El Doradu, 'gradu od zlata' koji se nalazi skriven u srcu brazilskih prašuma. Legende o njemu EVropljanima su pričali razni domoroci, a priče su arheologe usmeravale u istraživanje područja na koja zapadni čovek nikada nije kročio nogom.

Godine 1906. Faset se s ekipom istraživača uputio u brazilsku prašumu i u području Mato Grosa proveo 18 meseci. Nekoliko godina kasnije, 1911., otkriven je drevni grad Inka Maču Piču. Nekoliko značajnih otkrića u relativno kratkom vremenu u Fasetu će razbuktati istraživački žar. Odlučio je da pronađe legendarni El Dorado, nazvavši ga gradom 'Z'. Već 1912. počeo je s formulisanjem različitih teorija o Z-u kojim je postao potpuno opsednut. U pismu svom sinu Brajanu opisao je grad o kom je sliku sagradio iz raznih priča i legendi koje su mu ispričali domoroci duž Brazila. - Očekujem ruševine monolitskog karaktera, starije nego najstarija otkrića u Egiptu. Sudeći prema opisima u različitim delovima Brazila, stanovnici izgubljenog grada koristili su pismo nalik starim pismima Evrope i Azije. Postoje i glasine o neobičnim izvorima svetlosti u svim građevinama, fenomenu koji je uterivao strah u kosti onih koji su videli grad. Centralno mesto koje nazivam 'Z' i koje je moj glavni cilj nalazi se u dolini okruženoj planinama. Dolina je široka oko desetak milja, a grad se nalazi na uzvišenju usred nje. Prema njemu vodi kameni put. Kuće u njemu su niske i nemaju prozore. U sredini je hram u obliku piramide. Njegovi stanovnici su brojni, imaju domaće životinje i jako dobro razvijene rudnike. Nedaleko se nalazi drugi, manji grad i njegovi su stanovnici podređeni stanovnicima iz Z-a. Južno se nalazi treći grad, ali on je potpuno uništen.

Osam godina kasnije, 1920., Faset je u nacionalnoj biblioteci u Rio De Žaneiru naišao na dokument pod imenom 'Manuskript 512'. Njega je 1753. godine napisao portugalski istraživač koji navodi da je u Mato Groso regiji našao drevni grad koji podseća na drevne grčke gradove. Manuskript opisuje grad u kom se građevine protežu na nekoliko spratova sa širokim ulicama i bogatom dekoracijom od srebra. Tadašnji arheolozi otpisivali su mogućnost postojanja takvog grada, ali za Faseta je to, pomalo naivno, bila poslednja potvrda da mora da se odvaži u tajnovitu unutrašnjost goleme prašume.

Godine 1921. Faset se odvažio na čak dve misije, ali obe su propale zbog bolesti i brutalnih uslova života u prašumi. Njegov treći i poslednji pokušaj biće njegova poslednja istraživačka ekspedicija u životu. Do aprila 1925. godine Persi Faset je uspeo da okupi nekoliko bogatih sponzora poput porodice Rokefeler, ali i sposoban tim koji je pristao da ga prati u nepoznato. Među njima je bio i njegov najstariji sin Džek. Već krajem maja ekspedicija je stigla do ivice do tad istražene teritorije. Sve ispred njih bila je potpuna nepoznanica. Još nekoliko meseci njegova supruga primala je pisma s izveštajima. A onda je sve stalo. U poslednjem pismu Faset je napisao kako će kroz regiju proći za nekoliko dana i kako ne treba da se brine, jer - nema šanse da 'stvar' ne uspe.

Nakon što dve godine od Faseta nije stigla ni jedna jedina informacija, britanska javnost se zabrinula, baš kao i njegova porodica, prijatelji i kolege. Naime, Faset je najavio da se po ulasku u nepoznatu teritoriju neće moći javljati oko godinu dana. Kako se to nije dogodilo, u narednim godinama brojne ekspedicije pokušavale su da saznaju šta se dogodilo s petočlanom ekipom. Ni jedna od njih nije uspela. Svakako, u potrazi za slavnim istraživačem živote je izgubilo oko stotinjak ljudi. Različite teorije o Fasetovoj smrti nastaju još i danas.

O legendarnoj ekspediciji koja je tragala za drevnim gradom 'od srebra i zlata' napisane su brojne knjige, a najpoznatija od njih uskoro bi trebala da bude pretvorena i u film 'The Lost City of Z' u kom će Faseta tumačiti Čarli Hanam koga najviše pamtimo po ulozi u seriji 'Sinovi anarhije'.

(24sata.hr)