7 Srba koji su 1848. stvarali Vojvodinu

1. Početak bune: Isidor Nikolić

Studirao je filozofiju i prava u Segedinu, Pečuju i Pešti, a onda stupio u državnu službu Od 16. veka pa nadalje različiti mali narodi države, u strahu od Turaka, prilazili su Austriji. A kad je Osmansko carstvo početkom 19. veka oslabilo, u tim se narodima probudila nacionalna svest i javile su se težnje da se stvore nacionalne države. Do prave eksplozije ovih zahteva došlo je 1848, kad se u Francuskoj u februaru te godine desila revolucija i kad je monarhija zamenjena republikom. Nemci su održali svoj kongres ujedinjenja, a i Mađari su istakli svoje nacionalne zahteve. Narodna garda Digli su se i Srbi. Bez ikakvog unapred spremljenog plana i bez prethodne organizacije, oni su 10. marta 1848. stupili u akciju: u Zemunu i Pančevu formirana je narodna garda i zbačene su opštinske vlasti na čijem su čelu stajali Nemci. Pančevo je proglasilo spajanje sa Ugarskom, a pobunjenici u Zemunu nosili su mađarsku zastavu. Narodni odbor Srba, kojem je predsedavao Isidor Nikolić, doneo je u Budimu 6. marta svoje zaključke, od kojih je prvi bio ovaj: “Srblji priznaju mađarsku narodnost i diplomatičko dostoinstvo mađarskog jezika u Ungariji, ali zahtevaju da se njiova narodnost prizna i slobodno upotrebljavanje jezika njinog u svim njinim delima i savetovanjma zakonom utvrdi.” Ovaj dokument sadržao je i sledeći poklič: “Kralju vernost, otečestvu svaku žertvu, Mađarima bratsku ljubav!” Ali Mađari su vrlo brzo izraze te ljubavi odbili! Isidor Nikolić rođen je 1806. godine u Srbobranu, u staroj plemićkoj porodici. Studirao je filozofiju i prava u Segedinu, Pečuju i Pešti, a onda stupio u državnu službu. I pre 1848. godine bio je poslanik na crkveno-narodnim saborima i aktivan u srpskom nacionalnom pokretu. Nakon propasti srpske revolucije 1848-49. godine, Isidor Nikolić bio je imenovan za vrhovnog župana u Bačkoj i Torontalskoj županiji i Vršačkom okrugu. Kao posledica ratnih dejstava i sloma revolucije javili su se u Vojvodini nemaština i glad, a situaciju je još pogoršalo širenje stočne kuge, kao i dodatni nameti za izdržavanje carsko-kraljevske vojske. Stanovništvo je masovno umiralo. Nikolić je iskoristio svoj položaj velikog župana da, bez traženja saglasnosti od vlade i cara, o državnom trošku nabavi i dostavi narodu velike količine hrane i žita. Izdejstvovao je obnavljanje oko 18.000 porušenih kuća i nekoliko crkava. Ktitor pravoslavne crkve I sam je bio ktitor pravoslavne crkve u Srbobranu, a deo sredstava obezbedio je od austrijskog cara Franje Josifa Prvog, koji mu je bio lični prijatelj. U 47. godini otišao je u penziju s visokog državnog položaja, i posvetio se književnosti, a neke njegove rukopise objavila je Matica srpska, čiji je počasni član bio. Istorija ga pamti kao pojedinca koji je dao značajan doprinos stremljenju srpskog naroda u Ugarskoj ka slobodi i nacionalnim pravima. Umro je 1862. godine. 2. Mađarski mač za Srbe: Ðorđe Stratimirović U srpsko-turskom ratu 1875. stavio se na raspolaganje srpskoj vladi, ali je osumnjičen da radi za interese Austrije, pa je morao da napusti Srbiju Mađari nisu imali simpatija za izlive srpske ljubavi. Zahtevi Srba kosili su se s planom o jedinstvenoj Mađarskoj, pa je brzo došlo i do otvorenog sukoba. Kad mu je deputacija novosadske opštine iznela zahteve o slobodnoj upotrebi srpskog jezika, autonomiji crkve i škole i ustanovljenju svog narodnog sabora, Lajoš Košut ih je odbio. Najviše što je mogao da im kaže bilo je da “ne treba tražiti zajemčivanje posebnih prava, pošto ih niko neće ugrožavati”. Poučeni ranijim iskustvom, Srbi su insistirali na čvrstim garancijama, a mladi, plahoviti i ambiciozni Đorđe Stratimirović, glavni organizator narodne garde među Srbima, doviknuo je Košutu da Srbi svoje zahteve mogu da ostvare i uz nečiju drugu pomoć. Na ovo je Lajoš Košut razdraženo uzvratio da bi to bila veleizdaja i da, ako je tako, “samo mač može rešavati spor između Srba i Mađara”. Đorđe Stratimirović, komandant srpske vojske u pobuni 1848. godine, rođen je 1822. u Novom Sadu, u uglednoj porodici - rođeni stric mu je bio čuveni mitropolit Stefan Stratimirović. Posle školovanja na Vojnoj akademiji kao potporučnik je služio u austrijskoj vojsci u Italiji, ali je brzo napustio vojnu službu. Uniformu je skinuo 1843. zbog ženidbe sa Majom, ćerkom spahije Zake, koju je oteo jer su se jedno drugom obećali pre nego što je otišao u Italiju. Rastrzana između muža, komandanta srpske vojske, i rođenog brata Stevana, koji se, mada Srbin, priklonio Mađarima, ona je 1848. godine presvisla od tuge. Kad je Đorđe u drugom braku dobio ćerku, ona je ponela Majino ime. Venčani kum i veliki prijatelj bio mu je knez Mihailo Obrenović. Skupština u Sremskim Karlovcima Na skupštini u Sremskim Karlovcima 1848. godine, gde je zastupao Kulpin, Đorđe Stratimirović izabran je za predsednika Glavnog odbora naroda srpskog, koji je trebalo da rukovodi ustankom. Primajući dužnost on je rekao da se “ukorenjeno bivše zlo samo sa mačem u hrabroj srbskoj desnici može iskoreniti”. To je bilo otvoreno gaženje u bunu. U prvom delu sukoba vodio je sve vojne poslove, pa je tako 12. juna 1848. do nogu potukao i zloglasnu regimentu “Dom Migel”, koja je napala Sremske Karlovce s namerom da srpski pokret uništi u začetku. Izvojevao je i pobede kod Sentomaša, koji će upravo posle toga postati Srbobran, pa kod Temerina, Ečke, Aradca, Velikog Jarka, Kaća, Budisave... Petar Petrović Njegoš sa Cetinja mu je 1848. poslao tadašnje najviše crnogorsko odlikovanje - Zlatnu medalju Obilića. Došao je u sukob sa ostalim vođama bune, u prvom redu s patrijarhom Josifom Rajačićem, pa mu je oduzeta komanda. Slom revolucije Stratimirović je posle sloma revolucije 1849. stupio ponovo u austrijsku vojsku i stigao do čina general-majora. Penzionisan je 1859, ali je u nekoliko mahova vršio diplomatske misije za Austriju u Crnoj Gori, na Krfu, u Epiru, Srbiji i Italiji. U srpsko-turskom ratu 1875. stavio se na raspolaganje srpskoj vladi, ali je osumnjičen da radi za interese Austrije, pa je morao da napusti Srbiju. Posle 1877. godine povukao se iz javnog života i iz Novog Sada preselio u Beč, gde je živeo povučeno sve do smrti 1908. godine. Napisao je knjigu “Uspomene”.

3. Proglašenje Vojvodine: Josif Rajačić Autonomna Srpska Vojvodina sastojala se od Srema, Bačke, Banata i Baranje Posle odbijanja Mađara da podrže srpske zahteve, u vojvođanskim gradovima došlo je do nemira tokom kojih su Srbi spalili matične knjige vođene na mađarskom jeziku. Nepopustljivost Košuta i ostalih Mađara za posledicu je imala sve radikalnije zahteve Srba. Oni u početku nisu pominjali ni autonomiju ni vojvodstvo, ali su to veoma brzo postale glavne tačke srpskih zahteva. Vrenje u narodu je raslo, pa je karlovački mitropolit Josif Rajačić za 1. maj sazvao Veliku narodnu skupštinu u Sremskim Karlovcima. Na ovom zboru, koji će u istoriji biti zapamćen kao Majska skupština, skupilo se oko 10-15.000 ljudi. “Ulicama su se mešale rodoljubive i crkvene pesme, zvonila su zvona, a guslari su pevali o starim junaštvima. Na svima ustima behu imena Dušana i Lazara; tražio se njihov duh, i njihov zamah.” Prekinuo studije zbog Napoleona Majska skupština proglasila je autonomnu Srpsku Vojvodinu, koja se sastojala od Srema, Bačke, Banata i Baranje. Za vojvodu je izabran Stevan Šupljikac, a mitropolit Josif Rajačić proglašen je za srpskog patrijarha, čime je Karlovačka mitropolija faktički uzdignuta u rang patrijaršije. Izabran je Narodni odbor kao privremena vlada Srpske Vojvodine. Josif Rajačić rodio se 1785. godine u porodici pravoslavnog sveštenika u Lici, u Hrvatskoj. Njegovo svetovno ime bilo je Ilija. Školovao se u Zagrebu, Sremskim Karlovcima i Segedinu, gde je završio prvu i drugu godinu filozofije. Studije pravnih nauka, latinskog jezika i lepe umetnosti nastavio je u Beču, ali ih nije okončao jer je 1809. stupio u austrijsku vojsku, koja je ratovala protiv Napoleona. Naredne godine zamonašio se, a 1829. godine postavljen je za episkopa dalmatinskog. Na ovom položaju ostao je četiri godine, posvećen najviše borbi protiv unijaćenja pravoslavnih Srba u Dalmaciji. Revolucionarni patrijarh U leto 1833. godine premešten je za episkopa vršačkog, a 1842. godine postao je mitropolit Karlovačke mitropolije. Na tom položaju zatekla ga je revolucija 1848. godine. Iako će u njoj imati jednu od glavnih uloga, Rajačić u početku nije bio za radikalne mere. U vreme ovih događaja bio je prevalio šezdesetu godinu i razumljivo je, piše Vladimir Ćorović, “što je i po vaspitanju i po godinama bio uzdržljiv... Ali narodno raspoloženje ponelo je, na kraju, i njega. U toliko pre, što mu je bila stavljena u izgled od Srba toliko željena čast patriarha. Za svaki slučaj on je, ipak, narodnu skupštinu prijavio mađarskom Ministarstvu Prosvete.” Rajačić je nastojao da izbegne vojni sukob s Mađarima. Pokušavao je da u diplomatiji nađe izlaz iz nastale situacije, pa se uputio i caru u Beč, kako bi ovaj odobrio odluke Majske skupštine. Ali car je odbio da to učini, već je Srbe uputio na saradnju s Mađarima. U drugom delu sukoba s Mađarima na leđa patrijarha Josifa Rajačića palo je i komandovanje vojnim jedinicama. Nakon propasti bune 1848-49. godine, posvetio se prosvetnom razvoju Srba u Austriji i u tome ima ogromne zasluge. Umro je 1861. godine.

4. Bratimljenje Srba i Hrvata: Svetozar Miletić Rođen je 1826. godine kao najstariji od sedmoro dece u siromašnoj obućarskoj porodici Srbi su u Hrvatima videli svoje prirodne saveznike. Traženo je uspostavljanje zajedničke skupštine Srba i Hrvata, u kojoj bi hrvatski ban bio predsednik, a srpski vojvoda potpredsednik. Na putu u Beč, gde je od cara hteo da traži priznavanje odluka Majske skupštine, patrijarh Rajačić zadržao se u Zagrebu. Skupština hrvatskog naroda, Sabor, nije mogla da se konstituiše jer novimenovani ban i predsednik Sabora baron Josif Jelačić nije bio položio zakletvu, pošto je katolički nadbiskup pobegao. Narod je zahtevao od patrijarha Rajačića da izvrši postavljenje bana, što je ovaj i učinio - ustoličio je Jelačića i blagoslovio ga svojim krstom. Ostalo je zabeleženo da ih je masa na rukama nosila puna dva kilometra do Crkve Svetog Marka u Zagrebu. Hrvatski sabor je tada doneo deklaraciju da “Hrvati i Srbi, istorodna braća, imaju u Hrvatskoj ista prava imati”. Vezama s Hrvatima sve vreme trajanja revolucije poklanjana je posebna pažnja, pa je Rajačić u Zagreb poslao Svetozara Miletića, da tamo agituje za stvar Srpske Vojvodine. Povratak u Bačku iz Pešte Svetozar Miletić rođen je 1826. godine kao najstariji od sedmoro dece u siromašnoj obućarskoj porodici. Zahvaljujući pomoći bogatih Srba, pohađao je Srpsku pravoslavnu veliku gimnaziju u Novom Sadu, a ostalo je zabeleženo da je bio “najbolji đak koga je gimnazija ikada imala”. Izbijanje nemira 1848. godine zatiče ga u Pešti, i on se vraća u rodnu Bačku. Svetozar Miletić zvoni na uzbunu u čuruškoj crkvi i poziva narod u borbu protiv Mađara, koji nameću svoj jezik i guše slovensku narodnost. Mađarske vlasti ga proganjaju, ali ga narod štiti od hapšenja, i on preko Sremskih Karlovaca odlazi u Beograd, gde neuspešno nagovara srpsku vladu da krene u rat protiv Turaka, te da tako započne opšte srpski ustanak na Balkanu. Hrvatska podrška samo parolama Vraća se u Sremske Karlovce na Majsku skupštinu, koja ga bira za člana Glavnog odbora, a patrijarh Rajačić šalje ga u Zagreb. Koliko zato što su mu važne veze s Hrvatima, toliko i da Miletića zbog radikalnog nacionalnog stava skloni iz centra zbivanja. Svetozar Miletić dva meseca je boravio u Zagrebu, ali Hrvati se u podršci nisu makli dalje od parola. On se vraća u Vojvodinu i, razočaran, povlači u rodni Mošorin. Naredne godine, kad buna propadne, zahvaljujući bogatoj stipendiji kneza Mihaila Obrenovića nastavlja studije u Beču. U Novom Sadu otvara advokatsku kancelariju 1856. godine i nastavlja borbu s Mađarima za prava Srba. Biran je za gradonačelnika Novog Sada i sa tog položaja proglašava srpski jezik zvaničnim. Pokreće i uređuje Zastavu, najuticajniji dnevni list kod Srba u Austrougarskoj, i osniva Srpsku narodnu slobodoumnu stranku - prvi organizovani nacionalni pokret kod Srba u Habzburškoj monarhiji. Mađarske vlasti zatvarale su ga u više navrata, a zbog maltretiranja na robiji u 50. godini života psihički je oboleo. Narednih četvrt veka bolovao je i nije se uključivao u politički život. Umro je 1901. godine.

5. Matija Ban U Zagrebu se želelo da se ne cepa narodna snaga, nego da Srbi i Hrvati idu zajednički protiv Mađara Pobunjeni Srbi u Vojvodini nadali su se pomoći iz Srbije, a neki su smatrali da treba iskoristiti priliku i izvesti ujedinjenje sa obe strane Save i Dunava. Svoju šansu video je i Miloš Obrenović, koji je devet godina ranije svrgnut s vlasti i od tada lutao Evropom. On je preko poverljivih osoba nudio svoje usluge Mađarima, ali je tražio da ga priznaju kao srpskog despota. U samoj Srbiji postojale su dve struje: jedna, predvođena liderom opozicije Tomom Vučićem Perišićem, koji nije krio netrpeljivost prema Prečanima, bila je za nemešanje, dok je ministar unutrašnjih poslova Garašanin bio za akciju. Knez Aleksandar Karađorđević, koji je tada vladao Srbijom, bio je neodlučan sve dok nije saznao da se Miloš Obrenović sprema da ode u Srem među pobunjenike. Tada je dozvolio da se iz Srbije upute dobrovoljci u Vojvodinu. Srbin katoličke vere Velika očekivanja imali su i Hrvati. Vladimir Ćorović piše: “Kod Hrvata želela se saradnja sa Srbijom radi moralne pomoći i zato što se znalo da će Srbi iz Vojvodine postupiti onako kako im se bude preporučivalo iz Beograda. A u Zagrebu se želelo da se ne cepa narodna snaga, nego da Srbi i Hrvati idu zajednički protiv Mađara.” Ban Jelačić slao je u Beograd svog izaslanika da se utanače budući odnosi između Hrvatske i Slavonije s jedne, i Srbije i Vojvodine s druge strane. U Vojvodinu su prelazili iz Beograda zagovornici ujedinjenja, a najglasniji agitator među njima bio je Matija Ban. On je krstario po Sremu, išao je u Novi Sad, Zagreb i Zadar, i govorio da treba izvući, u tom mutnom vremenu, što više koristi za srpsku stvar, ali u isto vreme raditi i u sporazumu sa Hrvatima. Ovaj Srbin katoličke vere iz Dubrovnika rođen je 1818. godine. Sa osamnaest godina stupio je u franjevački red, ali je ubrzo iz njega otišao. U 21. godini putuje u Carigrad i Brusu, gde je pohađao elitnu vojnu školu. U Turskoj je kupio i veliko imanje... Takav obrt u životu ovog sina dubrovačkog berberina neki istoričari tumače Banovom vezom s masonima i ulaskom u špijunsku mrežu poljskog grofa Adama Čartotijskog, koji je nastojao da uz pomoć Francuske i Engleske suzbije uticaj Rusije. Vaspitač Karađorđevićeve ćerke Matija Ban je 1844. došao u Beograd, gde postaje vaspitač kćeri kneza Aleksandra Karađorđevića - za šta mu je, uostalom, bila potrebna preporuka s nekog visokog mesta, pošto se u pedagoškom radu do tada nije mnogo isticao. Docnije je bio šef pres-biroa i vodio je poslove nacionalne propagande. Autor je mnogih drama s nacionalno-romantičnim sadržajem. Mesto u Beogradu gde je imao imanje i kuću danas nosi naziv Banovo brdo. Matija Ban bio je vatreni zagovornik nacionalnog ujedinjenja i oslobođenja Južnih Slovena. Srbi, Hrvati i Bugari, po njemu, trebalo bi da žive u jednoj federalnoj državi, u kojoj bi Srbija imala ulogu kolovođe. Granice ove države išle bi od Trsta do Sofije, a u njoj bi se našle i Bosna, Hercegovina, Crna Gora, Stara Srbija, severna Albanija, Boka kotorska, Dalmacija... Umro je u Beogradu 1903. godine. On je 1848. godine izmislio reč “četnik” da bi označio gerilce u Grbaljskoj buni.

6. Stevan Knićanin Stevan Petrović nadimak je stekao po Kniću kraj Kragujevca, gde se rodio 1807. godine Između Mađara i Srba, austrijski car Ferdinand podržao je brojnije i bolje organizovane Mađare. Delegaciji koju je predvodio patrijarh Josif Rajačić on je saopštio da je Majska skupština bila nezakonito sazvana, a odluke na njoj donete pod uplivom Srba iz Srbije, i da ih on zbog toga ne može potvrditi. Rat Srba s Mađarima počeo je 12. juna 1848, kad je pred Karlovcima Đorđe Stratimirović, uprkos Rajačićevom nalogu da se ne zaleće, razbio četu vojnika poslatu da onemogući delovanje Glavnog odbora. Tri dana kasnije Stratimirović je zbacio mađarskog komandanta u Titelu i zaplenio veliku količinu oružja i municije. U Vojvodinu tada stalno pristižu dobrovoljci iz Srbije, među kojima su i takozvani bećari, čiji ciljevi nisu samo nacionalni nego i pljačkaški. Ustanak preko novina Vlada Srbije preko službenih Srpskih novina podstiče ustanak, a zatim šalje i dobrovoljce s vojvodom Stevanom Knićaninom na čelu. Prešavši u Vojvodinu kod Kovina, on se stavio na čelo borcima iz Srbije, čije je prisustvo predstavljalo i vojnu i moralnu pomoć. Crnogorski vladika Njegoš, međutim, gledao je sa izvesnim pesimizmom na ovaj pokret. Aludirajući na činjenicu da srpski zahtevi najdalje idu do autonomije u okviru Austrije, on je u julu pisao knezu Aleksandru: “Vojvodstvo na slabe grane stoji, pa i da je sasvim oslobođeno od Madžara, za Srbstvo nikakva napredka, kako Srbi za sebe ne vojuju nego za tuđina”. A drugom će prilikom iste godine reći: “E siromasi Slavjani, što bi Evropa bez robovah da joj nije njih!” Stevan Petrović nadimak je stekao po Kniću kraj Kragujevca, gde se rodio 1807. godine. Kao mladić postao je gardista Miloša Obrenovića i pratio ga na putu u Carigrad. Docnije je bio načelnik okruga. Iako je bio bez ikakvog ratničkog iskustva, knez Aleksandar Karađorđević, njegov lični prijatelj, šalje ga 1848. godine u Vojvodinu. Knićanin je prešao Dunav kod Kovina 25. jula. Prvi vojvoda posle Vučića Istakao se u bitkama kod Pančeva i Vršca, a pročuo se zbog svoje neustrašivosti. U zapisu jednog savremenika kaže se: “Pred sam početak boja seda na konja, zapali čibuk i odjaše lagano tamo gde je najpogibaonije mesto... Najneobičnije, pak, delo junačko pokazao je kad je na konju lagano i pušeći, došao na sto koračaja pred neprijatelja, razgledao sve što je hteo, izbacio (ispalio metak - prim. nov.) pištolj i lagano se vratio.” Vlada Srbije naložila mu je u proleće 1949. godine da se vrati u Beograd. Knez Aleksandar Karađorđević dao mu je čin vojvode, koji je u istoriji Srbije do tada imao samo Toma Vučić. Doživeo je moždani udar 1954. i umro naredne godine. Vukova ćerka Mina pisala je da mu se to desilo zbog neumerenosti u hrani i piću. Knićaninov pogreb je bio događaj retko viđen u Beogradu. Ceremoniji su prisustvovali knez Aleksandar i kneginja Persida Karađorđević, mitropolit beogradski, sveštenici, činovništvo, vojska, učenici beogradskih škola, veliki broj Beograđana i dosta sveta iz Vojvodine. Po naređenju austrijskog cara Franca Jozefa I, pogrebnoj povorci se priključila i delegacija od 80 oficira iz svih pukova u Vojvodini.

7. Stevan Šupljikac Iako je proglašen vojvodom, nije hteo da se prihvati dužnosti bez odobrenja cara Franje Josifa Iako ga je Majska skupština izglasala za vojvodu, austrijski oficir Stevan Šupljikac nije želeo da se prihvati dužnosti bez carevog odobrenja. A ono nije stizalo jer je Beč pokušavao da se nagodi s Mađarima. I tek kad je Austrija shvatila da do takve nagodbe neće doći, Šupljikac je iz Italije, gde je bio na zadatku, upućen u Srbiju. U Sremske Karlovce je došao tek 6. oktobra 1848. Zatekao je preko 20.000 slabo naoružanih vojnika bez uniformi i bez dovoljno oficira. Posvetio se uređenju jedinica, ali je već 15. decembra te godine u Pančevu umro od srčanog udara. U novembru te godine na bečkom prestolu došlo je do smene: mlakog Ferdinanda smenio je mlad i odlučan Franja Josif. Da bi Srbe pridobio za sebe protiv Mađara, on je izjavio da prihvata srpske zahteve, ali je njihovo sprovođenje u delo ostalo na drugom štapu. Nemilosrdni rat Da ne bi ratovali na dva fronta, sada su se Srbima obratili i Mađari, nudeći im sporazum. Međutim, ruski car je od početka odlučno bio protiv Lajoša Košuta, pa je izvršio pritisak na Beograd da se od svakog dogovora s Mađarima odustane. Počeo je nemilosrdan rat. U prvi mah srpska vojska beležila je uspehe protiv Mađara. Tokom ofanzive u januaru 1849. pod svoju kontrolu stavila je veći deo teritorije proklamovanih granica Srpske Vojvodine. Njeno napredovanje na sever zaustavljeno je početkom marta u bici kod Kaponje, blizu Subotice. Tu je srpska vojska od oko 4.000 vojnika poražena od četiri puta brojnijih mađarskih snaga. Malo zatim usledila je kontraofanziva Mađara, u kojoj je srpski pokret u Bačkoj i Banatu gotovo uništen. Srbi su gubili mesto za mestom, a poslednji otpor pružali su Stratimirović i Knićanin. Mađarska vojska s Petrovaradinske tvrđave je 12. juna gotovo sravnila sa zemljom Novi Sad. Srpski pokret je praktično ugušen. Intervencija carske Rusije Mađari, međutim, nisu dugo uživali u pobedi: u sukob se 1. avgusta 1849. uključila ruska carska vojska i nanela im totalni poraz. Većina mađarskih zapovednika je streljana, a Lajoš Košut je pobegao iz Ugarske prvo u američku državu Ajovu, zatim u Tursku, i na kraju u Italiju, gde je doživeo duboku starost. U Turskoj mu se pridružila žena, kojoj je u tome pomogao Ilija Garašanin. Car Franja Josif je 18. novembra 1849. proglasio Vojvodstvo Srbiju i Tamiški Banat, sa sedištem u Temišvaru, u kojem su Srbi činili manjinu. Borba za nacionalna prava nastavljena je u decenijama koje su dolazile. Stevan Šupljikac rođen je 1786. godine u Petrinji, današnjoj Hrvatskoj, u porodici austrijskog oficira. To je odlučilo da se i on posveti vojničkom pozivu iako je završio studije filozofije. Služio je u austrijskoj, pa u francuskoj vojsci, gde je bio ađutant Napoleonovog maršala Marmona. Zbog junaštva pokazanog u pohodu Francuza na Rusiju 1812. godine, Napoleon ga je odlikovao Legijom časti. Šupljikac je prvi Srbin koji je dobio ovaj orden. Ponovo je primljen u austrijsku vojsku 1814. godine, i u njoj ostao naredne tri decenije, do revolucije 1848. godine. Sahranjen je u fruškogorskom manastiru Krušedolu, pored despota Đurđa Brankovića.