STRANCE SVE VIŠE ZANIMA NAŠ JEZIK: Srpski se uči i na Sorboni, ali evo gde je najpopularniji

Podela jednog u više jezika koja je usledila posle raspada Jugoslavije odrazila se na interesovanje za te jezike u svetu, pa tako i na izučavanje srpskog za koji najveće interesovanje vlada na univerzitetima u zemljama sa kojima Srbija ima najjače kulturne, političke, ekonomske veze...

Ilona Sanzel Ponjavićova sa Instituta za istočne jezike i civilizacije u Parizu, učesnik 16. Međunarodnog kongresa slavista, koja je studirala je srpski jezik na Sorboni, a trenutno predaje češki na Institutu za istočne jezike i civilizacije, primećuje i da se interesovanje za slovenske jezike dosta promenilo, jer su se promenile političke i ekonomske okolnosti.

"Ja sam studirala srpski jezik početkom 2000-tih, malo nakon rata u bivšoj Jugoslavije i 10 godina od pada komunizma kada je na zapadu vladalo veliko interesovanje za slovenske jezike. Otvorio se deo Evrope koji nije postojao za zapad. Bilo je dosta studenata kojima je srpski (srpskohrvatski) bio potreban zbog poslova, školovalo se dosta vojnika, diplomata, ali toga više nema. Sada su studenti uglavnom potomci porodica slovenskog porekla ili oni koji žele da izučavaju nešto egzotično", zapazila je Ponjavićova.

Ona navodi da se podela jednog na četiri jezika odrazila i na interesovanje za te jezike na fakuletima u Francuskoj, i kaže da se tako, recimo u Strazburu izučava srpski, u Bordou studenti biraju između srpskog i srpskohrvatskog, a na Sorboni između srpskog, hrvatskog, bosanskog ili crnogorskog, koji još nije uvršten u nastavni program. Što se tiče srpskog jezika, ima dosta studenata u poređenju sa interesovanjem za druge slovenske jezike što Ponjavićova vezuje i za brojnost srpske dijaspore u Francuskoj, posebno u Parizu.

Srpski u Parizu može da se studira kao zaseban predmet na Sorboni i Institutu za istočne jezike i civilizacije, i kao izborni u Bordou i Strazburu, a mogućnost izučavanja bosanskog, crnogorskog, hrvatskog i srpskog na Sorboni, odnosno bosanskog, hrvatskog i srpskog na Institutu, objašnjava se time da se radi o četiri standarda ili o tri standardne varijante jednog jezičkog sistema.

"Reč je o želji da studenti savladaju sve te varijante i da budu svesni da je to jedan sistem koji se standardizovao, možda zbog političkih razloga, na četiri načina. Mene je to malo zbunjivalo, jer sam počela da studiram srpski u Pragu gde se jedne godine upisuju studenti srpskog jezika, druge hrvatskog i u Parizu su me vratili godinu dana unazad jer nisam znala ništa iz hrvatskog standarda i hrvatske književnosti", rekla je Ponjavićova Tanjugu i navela da je, kada je ona studirala najveće interesovanje na Sorboni vladalo za "srpsku varijantu".

U Rusiji, pak, prema rečima Jekaterine Jakuškine sa Moskvoskog državnog univeziteta "Lomonosov", trenutno vlada veliko interesovanje za srpski jezik što se vidi i po tome da mnogi studenti koji upišu rusku filologiju, tokom studija biraju srpski kao izborni predmet i mnogi od njih kasnije nađu zaposlenje upravo sa srpskim jezikom. Njena koleginica Ala Šešken sa Katedre za slavistiku istog univerziteta, skreće pažnju na odlično poznavanje srpske književnosti u Rusiji i dugu tradiciju prevođenja dela srpskih autora koja datira još pre Puškina.

"Od devedesetih godina najviše je interesovanju za srpsku književnost doprineo (Milorad) Pavić koji je bio veoma popularan čak i kod onih koji nisu ni znali čiji je pisac. Andrića vole i oni koji se ne bave srbistikom, a popularan je i Nušić", rekla je Šešken.

O srbistici sa najvećim oduševljenjem govori Ana Naumova, doktorant na Beloruskom državnom univerzitetu, gde se svake četvrte godine upisuje između pet i deset studenata srpskog jezika i književnosti. To odgovara, kako objašnjava Naumova, tržišnim zahtevima u Belorusiji, ali svi oni su, naglašava, veliki zaljubljenici u srbistiku i svaki godišnji odmor provode u Srbiji.

Inostrani član Srpske akademije nauka i umetnosti, profesor Ivan Čarota prenosi im tu ljubav ili "vatricu", kako je doživljava Naumova, pod njegovim mentorstvom objavljena je monografija o Njegošu, sprema se monografija o Andriću, posvećen je i prevodima Andrićevih i Nušićevih dela, a svoje studente je upoznao i sa knjigama vladike Velimirovića. Na pitanje koji se još od južnoslovnskih jezika izučava na Beloruskom univerzitetu, Naumova je jasna: "Samo srpski i bugarski. Tu smo konzervativni".

U Češkoj srpski jezik se izučava na Filozofskom fakultetu Karlovog univerziteta u Pragu i na Filozofskom fakultetu Masarikovog univerziteta u Brnu, dok se na Univerzitetu u Pardubicama predaju slovenački, hrvatski i bugarski i to u okviru Studija slovenskih jezika u Evropskoj uniji. Prema rečima Vaclava Čermaka sa Slovenskog instituta Akademije nauka Češke, nema mnogo studenata bilo kog južnoslovenskog jezika, a razlog je pad nataliteta tokom devedesetih godina.

Na praškom univerzitetu postoje Južnoslovenske studije u okviru kojih studenti izučavaju književnost i istoriju celog regiona, a biraju jedan ili dva od četiri jezika (slovenački, hrvatski, srpski i bugarski) i uz to mogu upisati i albanski ili rumunski i prošle godine su te studije upisala samo tri studenta.

Na Masarikovom univezitetu je drugačiji sistem i studenti imaju mogućnost da biraju između bugarskog, srpskog, hrvatskog i slovenačkog jezika.

Čermak kaže da je do kraja osamdesetih godina na Slovenskom institutu postojala jaka srbokroatistika, ali sa odlaskom u penziju stare generacije, početkom devedesetih ostali su bez stručnjaka za južnoslovenske jezike.

Važno za srbistiku jeste da će se od septembra srpski jezik izučavati na Azerbejdžanskom univerzitetu za jezike na kome je u maju, u prisustvu predsednika Srbije Aleksandra Vučića, otvoren Centar za srpski jezik i kulturu.

Roza Šafijeva sa Slavističkog univerziteta u Bakuu kaže da se već prijavilo tridesetak studenata, a recipročno je dogovoreno da se na Filološkom fakultetu u Beogradu počne sa izučavanjem azerbejdžanskog jezika.

(Kurir.rs/Tanjug/Foto ilustracija: Profimedia)