Ivo Andrić
Na današnji dan 1892. godine u Travniku- Bosna i Hercegovina rođen je jedan od najvećih srpskih i jugoslovenskih pisaca i nosilac Nobelove nagrade za književnost, Ivo Andrić. Za Andrića je rođen u Bosni i ona je celog života bila njegova velika ljubav i beskrajna inspiracija. Bio je poreklom iz hrvatske porodice, ali se predstavljao kao Srbin. Najveći deo života proveo je u Beogradu, a svoja dela pisao na ćirilici.
Ivo Andrić se svojim delima, pogotovo nagrađivanim delom "Na Drini ćuprija", upisao u istoriju svetske književnosti zlatnim slovima. On spada u odabranu grupu velikana kojima se dan danas klanjamo, ne samo zbog nacionalne pripadnosti, već književnog rada koji je upravo razbio granice nacionalnog.
Te davne 1961. godine kada je dobio čuvenu plaketu sa likom Alfreda Nobela u konkurenciji bio i legendarni Džon Ronald Rejl Tolkin, autor "Hobita" i "Gospodara prstenova".
Mihajlo Pupin
Mihajlo Pupin je rođen je u selu Idvor, u Banatu. Školovao se u rodnom Idvoru, nemačkoj školi u Perlezu i Pančevu, Pragu. Pupin 1874. odlazi u SAD gde je prvo radio kao fizički radnik. Primljen je 1879 na Kolumbija koležd. Po završetku školovanja primio je i američko državljanstvo. Kao odličan učenik nastavio je školovanje na studiju matematike i fizike u Kembridžu i Berlinu.
Svoju naučnu karijeru posle školovanja započeo je u Njujorku gde je punih 40 godina bio nastavnik. Od svojih brojnih pronalazaka samo je 24 patentirao. Takođe napisao je i svoje autobiografsko delo " Sa pašnjaka do naučnika" koje je objavljeno 1923. Naredne 1924 dobitnik je i Pulicerove nagrade. Pupin je preminuo 12. marta 1935 u Njujorku.
FOTO: Ambasada SAD
Atentat u Marselj
Tačno u 16 časova 9. oktobra 1934. godine ulazak jugoslovenskog razarača „Dubrovnik“ u marseljsku luku označila je početak posete kralja jugoslavije Aleksandra Prvog Karađorđevića Francuskoj. Procenjuje se da je na ulice izašlo sto hiljada ljudi da pozdravi suverena Jugoslavije.
Svečana povorka automobila, u pratnji konjanika, kretala se sporo. U jednom od njih sedeli su kralj Aleksandar i njegov domaćin u Marselju, francuski ministar inostranih poslova Luj Bartu. Između dva policajca, iz gomile je istrčao čovek s buketom cveća i uzviknuo na francuskom „Živeo kralj“. To je bio Černozemski, cvećem je skrivao pištolj. Skočio je na papučicu auta i ispalio više metaka u pravcu kralja, ministra Bartua i generala Žozefa Žorža, koji je sedeo na pomoćnom sedištu.
Ranjeni kralj Aleksandar preminuo je u zgradi marseljske prefekture nešto pre 17 časova 9. oktobra 1934. Nepun sat kasnije umro je i ministar Bartu, dok je general Žorž preživeo.
Sud je kao glavne organizatore atentata označio hrvatske ustaše Antu Pavelića i Eugena Kvaternika. Oni su u odsustvu osuđeni na smrtnu kaznu i zaplenu imovine. Pavelić je umro 1959. od posledica atentata koji je izvršio jedan Crnogorac. Kvaternik je poginuo u saobraćajnoj nesreći u Buenos Ajresu, pod okolnostima koje nikada nisu razjašnjene.Vančo Mihajlov tokom Drugog svetskog rata živeo je kod Pavelića u Zagrebu, a 1944. Nemci su ga, sa suprugom avionom prebacili u Austriju. Odatle je prešao u Italiju, gde je umro 1990.
FOTO: Wikipedia
Ernesto Če Gevara
Argentinski lekar i revolucionar Ernesto Če Gevara ubijen je na današnji dan 1967. godine u bolivijskom selu La Iguera. Gevara je predstavljao jednu od ključnih ličnosti kubanske revolucije Fidela Kastra (1956 - 1959), kao član pokreta „26. jul”.
Nakon pobede revolucije na Kubi, angažovao se u pokretima za oslobođenje od diktatorskih režima putem gerilske borbe, u Kongu za vreme vladavine Moiza Čombea, a potom i u Boliviji. Zajedničkim delovanjem CIA i bolivijske vojske, Če je nakon kratkog vatrenog okršaja uhvaćen 8. oktobra 1967, i nedugo po hapšenju ubijen. Njegov lik, kao borca za oslobođenje i žrtve imperijalizma, i danas predstavlja jedan od glavnih simbola i ikona društvene i političke revolucije širom sveta. Časopis „Tajm" proglasio je Gevaru jednim od 20 najvećih svetskih ikona i heroja u okviru 100 najuticajnijih ljudi sveta 20. veka. Čuvenu fotografiju Gevare, koju je fotografisao Alberto „Korda" Dijaz, Akademija umetnosti u Merilendu proglasila je „najpoznatijom fotografijom na svetu i simbolom dvadesetog veka".
Foto: Printscreen Youtube
Džon Lenon
Džon Lenon, član Bitlsa i veliki umetnik i pevač, rođen je na današnji dan 1940. godine. Postao je muzička ikona dvadesetog veka, a njegove pesme su rangirane među najbolje i najslušanije pesme dvadesetog veka. Njegova kreativna karijera je sadržala i epizode u kojima se može opisati kao politički aktivista, umetnik, glumac i pisac. Bio je deo Lenon-Makartni tima koji je veoma uticao na razvoj rok muzike.
Istorija grupe Bitlsi počela je godine 1957, kada se na putu u engleski Volton upoznao sa Polom Makartnijem, koga je doveo u svoju grupu kao gitaristu. Ovim je nastao najslavniji sastav svih vremena. Ova dva muzičara su sarađivali na pisanju pesama i u prve dve godine su napisali oko stotinu pesama. Godine 1962. Džon se oženio svojom prijateljicom iz škole Sintijom Pauel, a sledeće godine su dobili sina Džulijena. Godina 1966. bila je važna u životu Džona Lenona i tada se on upoznao sa svojom životnom ljubavi, kontroverznom japanskom umetnicom Joko Ono, sa kojom se posle dve godine i oženio. Sa njom je napravio album, učestvovao u protivratnim protestima i priređivao mirovne hepeninge.
Godine 1970. Bitlsi su se definitivno raspali, a supružnici Lenon su se preselili u SAD. Ovde je Lenon imao probleme sa imigracionim uredom jer je koristio droge, ali je 1976. godine dobio „zelenu kartu". Godine 1975. je sa Joko Ono dobio sina po imenu Šon.
Posle rođenja sina se povukao i tek posle pet godina ponovo počeo da se bavi muzikom. Ubijen je 8. decembra 1980. godine. Ubio ga je Mark Dejvid Čapman ispred zgrade Dakota u Njujorku, nedugo pošto je Lenon dovršio jedan svoj album. Njegovom su smrću, iako deset godina kasnije, i simbolično završene šezdesete i sve što su one predstavljale.
FOTO: Printscreen Youtube
(EPK)
