Sve o karcinomu debelog creva
Rak debelog creva po učestalosti je treća maligna bolest na svetu, a poslednjih godina raste broj obolelih među mlađima od 50 godina
Prema poslednjim istraživanjima, u Srbiji od ove opake bolesti svake godine oboli oko četiri hiljade, a umre oko 2.500. Odgovore na pitanja koji su najčešći uzročnici oboljenja, kako se manifestuju prvi simptomi tumora i kako se postavlja dijagnoza, koje se sve savremene metode lečenja danas primenjuju, te koja se ishrana kod karcinoma debelog creva preporučuje, potražili smo od prof. dr Milenka Uglješića, gastroenterologa u Opštoj bolnici Bel Medic.
- Pod kolorektalnim karcinomom obično se podrazumevaju izrasline, to jest tumori u unutrašnjosti ovog organa, koji u najvećem broju slučajeva nastaju iz polipa. Polipe na debelom crevu obavezno treba ukloniti da se ne bi kasnije razvili u rak debelog creva, kad ćelije počinju da se dele stvarajući tumor - objasnio je naš sagovornik.
Koji su faktori rizika za dobijanje raka debelog creva?
* Godine - stariji od 50 godina češće obolevaju, mada se bolest može javiti u bilo kom životnom dobu
* Genetske predispozicije - familijarna adematozna polipoza (FAP) i nasledni nepolipozni rak debelog creva (Linčov sindrom)
* Ranije lečen rak debelog creva
* Rak debelog creva u porodici - karcinom debelog creva kod roditelja, braće i sestara ili dece povećava šanse za obolevanje
* Zapaljenjske bolesti creva - ulcerozni kolitis ili Kronova bolest
* Ishrana - previše crvenog mesa i životinjskih masti, a malo žitarica, voća i povrća
* Fizička neaktivnost
* Dugogodišnje pušenje
Zašto je važno na vreme otkriti rak debelog creva?
- Zato što rano otkrivanje raka debelog creva spasava život! Rano otkrivanje bolesti, kad čovek nema simptome (krv u stolici, dijareju i zatvor koji se javljaju naizmenično), preduslov je za uspešno lečenje i izlečenje raka debelog creva. Skrining testovima moguće je otkriti polipe debelog creva pre nego što se transformišu u karcinom - ističe dr Milenko Uglješić.
Kako se rano otkriva rak debelog creva?
* Pregledom stolice na okultno (skriveno) krvarenje. Karcinom, kao i polipi debelog creva često izazivaju krvarenje, a ovaj laboratorijski test otkriva tragove krvi u stolici koji nisu vidljivi golim okom. Ovaj pregled treba da rade svi ljudi posle 40. godine, i to jedanput godišnje, iz tri uzastopna uzorka stolice.
* Kolonoskopijom - pomoću kolonoskopa, optičkog instrumenta, pregleda se cela dužina debelog creva. Kolonoskopija zahteva pripremu kako bi se očistilo debelo crevo. Može se uraditi u kratkotrajnoj opštoj anesteziji, čime se izbegava nelagodnost. Tokom pregleda moguće je uraditi biopsiju i uzeti deo tkiva za patohistološku analizu. Ukoliko se tokom kolonoskopije naiđe na polip u debelom crevu, on se u istom aktu može ukloniti. Polip se uvek šalje na patohistološku analizu. U zavisnosti od rezultata, savetuje se kolonoskopska kontrola, a u slučaju potrebe - dalje lečenje.
Kad treba uraditi prvu kolonoskopiju?
- Kolonoskopija se savetuje kao obavezan pregled posle 50. godine, bez obzira na to da li postoje faktori rizika. Ukoliko je nalaz uredan, treba je ponavljati jednom u 10 godina. Ako je član porodice imao karcinom ili polip (adenom) debelog creva pre 60. godine, kolonoskopija se savetuje već u 40. godini ili 10 godina pre godina u kojima je karcinom otkriven kod člana porodice. U tom slučaju kolonoskopija se ponavlja na pet godina.
Kakvom opremom raspolaže Bel Medic?
- Endoskopski video-sistem "Olympus Exera" omogućava preciznu i pouzdanu dijagnostiku bolesti organa za varenje, i to: endoskopski pregled debelog creva (kolonoskopija) i endoskopsko uklanjanje polipa debelog creva.
U slučaju potrebe u istom aktu, u kratkotrajnoj intravenskoj anesteziji, moguće je uraditi i endoskopski pregled jednjaka, želuca i 12-palačnog creva (gastroduodenoskopija).
Pacijent dobija DVD sa snimkom endoskopskog pregleda, zahvaljujući čemu može da dobije i drugo mišljenje ukoliko lečenje nastavlja u drugoj ustanovi u zemlji i svetu - objasnio nam je dr Uglješić.
Kakav je postupak ako se polip ne može ukloniti endoskopski?
- Polip debelog creva veći od 3 cm, koji je na širokoj osnovi otkriven kolonoskopijom, ne može se endoskopski ukloniti. Tada se polip obeleži specijalnom bojom i pacijentu se savetuje laparoskopska operacija debelog creva.
Koje su prednosti laparoskopske operacije debelog creva u odnosu na klasičnu operaciju?
- Kraće bolničko lečenje, brži oporavak i povratak svakodnevnim i profesionalnim aktivnostima, ređe postoperativne komplikacije i smanjen rizik od priraslica u trbuhu i ileusa (vezanih creva).
