Žene koje su zaposlene u sektoru šumarstva na raznim pozicijama i u različitim oblastima često se susreću sa stereotipima i tradicionalnim ulogama polova, što je neretko prepreka za razvoj karijere“, ocenjuje Jelena Nedeljković, vanredna profesorka Šumarskog fakulteta u Beogradu.
- Žene donose različite perspektive, gledišta i pristupe, doprinose povećanju kreativnosti, inovativnosti i efikasnim poslovnim rešenjima. U okviru Interregionalnog projekta „Šume u rukama žena“ utvrđeno je da su preduzeća i organizacije koji imaju pristup orijentisan ka rodnoj ravnopravnosti dugoročno uspešniji i osiguravaju brži povraćaj investicija. Rezultat toga je povećana konkurentska prednost i veća atraktivnost zapošljavanja kod određenog poslodavca. Pored toga, žene u sektoru šumarstva, a posebno vlasnice privatnih šuma, ističu multifunkcionalnost u gazdovanju šumama i „prirodi blisko“ gazdovanje - navodi Nedeljkovićava, s kojom smo, kao i s Ljiljanom Sovilj iz Uprave za šume Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, razgovarali u okviru Profesije budućnosti na temu uloge žena u šumarstvu, u upravljanju i gazdovanju šumama.
Tako Soviljeva ističe da iako fizički zahtevnije poslove u šumarstvu češće obavljaju muškarci, u načelu razlike nema i svaki posao mogu ravnopravno obavljati i muškarci i žene.
- Činjenica je da su žene danas i dalje veoma angažovane u domaćinstvu, u podizanju i vaspitavanju dece, zbog čega nastoje da se usmere na one poslove koji omogućavaju da sve obaveze usklade i da se svakoj od ovih uloga posvete na najbolji način. Češće su žene u šumarstvu zaposlene na poslovima zaštite šuma, semenarstva i rasadničke proizvodnje, gajenja šuma, zatim u prosveti i nauci. U svakom slučaju, koje god poslove da obavljaju, žene su posvećene poslu, istrajne, pedantne, pouzdane i nemam saznanja o tome da odbijaju da rade bilo koje poslove u šumarstvu samo zato što su žene.
Tradicionalno muški sektor
Prema zvaničnim podacima Organizacije Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu, učešće žena u sektoru šumarstva u Srbiji je u periodu 1990-2015. godine iznosilo u proseku 15% od ukupnog broja zaposlenih. Profesorka Nedeljković navodi da su podaci o učešću žena u institucijama i organizacijama u sektoru šumarstva u Srbiji prikupljeni za potrebe projekta „Šume u rukama žena“ krajem 2020. godine. Tada je utvrđeno da je učešće žena od 13% u okviru JP „Nacionalni park Kopaonik“ do 35% u Upravi za šume pri Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
- Ipak, uočeno je da bi rukovodeće pozicije u sektoru šumarstva, u budućnosti, mogle pripasti većem broju žena. Tome u prilog govori i činjenica da je udeo žena u šumarskom obrazovanju već sada značajan, bez obzira na to radi li se o studentskoj populaciji ili nastavnom i istraživačkom osoblju. Međutim, ipak možemo da zaključimo, iako muškarci i dalje dominiraju na rukovodećim pozicijama u sektoru šumarstva, žene preuzimaju vodeću ulogu u povezanim područjima, uključujući edukaciju, istraživanje i zaštitu prirode.
Soviljeva ističe da se, iako se šumarstvo smatra tradicionalno „muškim“ zanimanjem, broj žena zaposlenih u šumarstvu u Srbiji povećava u odnosu na period od pre 20-30 godina i više:
- Međutim, i dalje je broj žena u šumarstvu znatno manji u odnosu na broj muškaraca.
Motivacija je ključna
Ako ste se pitali šta je ono što motiviše žene za rad u šumarstvu, znajte da su odgovori raznovrsni. Kako navodi profesorka Nedeljković, neki od njih su „zanimljiv i raznovrstan posao“, „vole da provode vreme u šumi“, „smislen posao u prirodi, odnosno u upravljanju prirodnim resursima“ i „smislen posao koji ispunjava društvenu svrhu i održiv je“.
Ljiljana Sovilj navodi da je šumarstvo kompleksna oblast u kojoj postoji čitav spektar poslova koje žene mogu da obavljaju na način da spoje lepo i korisno.
- Priroda generalno čini čoveka opuštenijim, zadovoljnijim, a rad u prirodi i svest o tome da činite nešto što je korisno za prirodu, a samim tim i za društvo u celini, dodatno doprinosi osećanju zadovoljstva. Šumarstvo nikad nije bilo, a pogotovo ne u poslednjim decenijama, samo seča šuma i proizvodnja drvnih sortimenata, već i unapređenje stanja šuma, podizanje novih šuma, njihova nega, proizvodnja šumskog semena i sadnica, zaštita šuma od požara, bolesti i štetočina. Takođe, svest o ekosistemskim vrednostima šuma odavno je prepoznata u svetu, a i kod nas, od dobrobiti koju šume čine u odnosu na kvalitet vazduha, voda, zemljišta, smanjenja štetnih efekata staklene bašte, opstanak biljnog i životinjskog sveta, do estetskih funkcija, turističko-rekreativnih, zdravstvenih i sl. Svaka od navedenih funkcija podrazumeva određeni pristup šumi i način gazdovanja, a svest o tome da neposredno doprinosite ne samo očuvanju već i unapređenju stanja postojećih šuma je nešto što motiviše da se odlučite za rad u šumarstvu.
Jedna od važnih tema kojom se bavimo kroz projekat Zasadi drvo jeste Profesija budućnosti. Prošle godine startovali smo sa popularizacijom zelenih zanimanja, kao i šumarstvom kao strukom. Sada idemo korak dalje istražujući da li je šumarstvo zaista muška profesija, ili primat polako preuzimaju žene. Pratite i konferenciju u okviru Profesije budućnosti 4. februara od 12 časova na kurir.rs, čija je tema organska proizvodnja i njeni potencijali.
Jelena Vukić
