(VIDEO) OD NJEGA JE DRHTALA CIA: Legendarni ruski špijun preminuo u 91. godini

Planeta - 25.06.2017. 17:15h

Hladnoratovska priča u kojoj su informacije bile glavno oružje, a niko nije bio siguran čine se kao holivudski scenario, ali jedan takav je ovekovječen u Spielbergovom filmu Most špijuna zasnovanom se na stvarnim istorijskim događajima.

Advokat Džejms Donovan koji je za CIA-u pregovarao sa Sovjetima o oslobađanju zarobljenog američkog pilota špijunskog aviona U-2 s druge je strane razgovarao sa Jurijem Drozdovim, legendarnim ruskim šefom špijuna kojeg su zbog njegove genijalnosti jednako cenili saveznici i neprijatelji.

Legendarni general Juri umro je u Moskvi 21. juna u dobu od 91. godine, a istorija će ga pamtiti po učestvovanju u najvažnijim sovjetskim misijama u inostranstvu, kao i vođenju velike mreže inostranih špijuna. Nakon što je završio Vojni institut na smeru stranih jezika 1956., Juri se pridružio obaveštajnoj službi. Prvi je zadatak imao u Istočnoj Nemačkoj, gde je ulestvovao u nekoliko važnih misija, blisko surađujući sa nemačkom tajnom policijom, Štazi.

U KGB-u je Drozdov bio odgovoran za operativne poslove s tzv. ilegalnom jedinicom, koji su sačinjavali agenti koji su živeli i radili u inozemstvu pod lažnim imenima. Najpoznatija Drozdova misija je ona već ranije spomenuta i ekranizirana u Mostu špijuna, razmena sovjetskog obaveštajnog oficira Rudolfa Abela za američkog pilota Fransisa Gerija Pauersa.

Rudolf Abel (pravim imenom Vilijam Fišer) je radio kao špijun za Moskvu u SAD-u od 1948., a uhapšen je 1957. Odbio je da sarađuje sa američkim vlastima i osuđen je na 30 godina zatvora, a SSSR ga je aktivno pokušao osloboditi. U zatvoru se Abel dogovarao s atajnim službenicima KGB-a, a najvažniji od njih je bio njegov "rođak" Juri Drozdov.

Moskva i Vašington napokon su se dogovorili da će Abel biti razmenjen za Pauersa, koji je zarobljen 1960. nakon što je leteo preko sovjetske teritorije te su ga srušile sovjetske protuvazdušne snage.

Razmjena je održana 1962. na mostu Glinke, granici između Istočne i Zapadne Nemačke.

Sovjetske su vlasti 1979. odlučile smaknuti afganistanskog predsednika Hafizulaha Amina za kog su sumnjali da je blisko povezan s CIA-om. Operaciju nazvanu Oluja-333 organizovao je upravo Drozdov, koji je u svojim memoarima prepričao razgovor sa sovjetskim vođom Jurijem Andropovim koji mu je rekao "ne želimo ovo, ali moramo". Operacija je bila deo sovjetske invazije Afganistana.

Inspiriran uspešnim napadom na Tajbeg palaču, Andropov je zatražio osnivanje posebne i elitne jedinice KGB-a, što je podupro i Drozdov te je 1981. osnovana tzv. Yvmepl grupa. Grupa se specijalizovala za aktivnosti u inostranstvu, prodirući duboko u neprijateljsku teritoriju, preduzimajući direktne i indirektne akcije, štiteći sovjetske ambasade i aktivirajući špijunske ćelije u slučaju rata. Drozdov je postao mentor i vođa te nove elitne jedinice.

Poštovan od svih Drozdov je bio vrlo hvaljen od strane neprijatelja SAD-a, a zapadni mediji su ga često oslovljavali nazivom "legendarni špijun", dok ga je bivši špijun i britanski književnik Frederik Forsajt nazvao "špijunskim genijalcem". Iako je većina njegovih misija i danas povjerljiv sadržaj o kojem se ne smije govoriti, niti znati, ono što se pouzdano zna je da je on služio kao KGB-ov agent u Kini u periodu od 1964 do 1968., dok je u SAD-u radio od 1975. do 1979.