(VIDEO) SVE O RATU KOJI PRETI PLANETI: 10 stvari koje objašnjavaju realnu situaciju sa Severnom Korejom

Poslednja komunistička diktatura na svetu trenutno je u centru pažnje svetske politike. Severna Koreja nalazi se na korejskom poluostrvu i graniči na severu sa Kinom i Rusijom. Južna granica definisana je kao „demilitarizovana zona“. Još od Korejskog rata pedesetih godina prošlog veka, oko 250 kilometara duga i oko četiri kilometra široka linija granice razdvaja dve zemlje – Severnu i Južnu Koreju.

Kakve veze ima Korejski rat s aktualnim konfliktom?

Korejski rat od 1950. do 1953. još uvek je prisutan u kolektivnoj svesti Severokoreanaca zato što Pjongjang sve čini da se to sećanje održi. Propaganda Severne Koreje protiv Sjedinjenih Američkih Država veoma je efikasna, između ostalog i zato što su savezničke sile vodile Korejski rat bez imalo obzira prema civilima. Tokom tri godine borbi SAD su neprestano bombardovale Severnu Koreju, kada je stradala petina stanovništva. Vrhovni komandant savezničkih snaga, američki general Daglas Mekartur, u to vreme je čak predlagao da se na Koreju baci “30 do 50” atomskih bombi, ali za tadašnjeg predsednika SAD-a Dvajta Ejzenhovera to je bila isuviše drastična solucija. Ljudi i danas osećaju posledice rata i može se reći da on nikada i nije završen. Prekid vatre pre 64 godine samo je zamrznao sukob. Oko 30.000 američkih vojnika stacioniranih u Južnoj Koreji i redovne vojne vežbe sa južnokorejskim trupama, izolovani severni sused doživljava kao neprekidnu pretnju, piše Dojče Vele.

Kako je u Severnoj Koreji običnim građanima?

Višegodišnja izolacija ostavila je vidljive posledice po privredu Severne Koreje. Građani zbog toga i danas ispaštaju. Početkom devedesetih, oko 300.000 ljudi umrlo je od gladi. Prema izveštajima Ujedinjenih nacija, trećina stanovništva hronično je neuhranjena, a sanitarne i medicinske usluge u zemlji imaju velike nedostatke. Oštra i ekstremna klima sa poplavama i sušnim razdobljima otežava poljoprivredne aktivnosti. Zemlja je orjentisana na uvoz. Međutim, zbog zategnutih spoljnopolitičkih odnosa i sankcija, Severna Koreja trguje samo sa nekim partnerima, recimo sa Kinom ili Iranom. Međunarodne humanitarne organizacije pokušavaju da Severnoj Koreji dopreme pomoć, a Svetski program za hranu trenutno podržava Severnu Koreju sa preko dvije milijarde evra.

Ponaša li se režim uistinu iracionalno?

Nema sumnje u to da je Kim Džong-un (33) nesavesni i nasilni vladar, čovek koji po svaku cenu želi da zadrži vlast u poslednjoj komunističkoj diktaturi na svetu. Ipak, on nije neuračunljiv: ponaša se bezobzirno, ali ima strategiju. Učvrstio je svoju moć u državi, partiji i vojsci, a potencijalne rivale, poput polubrata ili teče Jang Songa Teka, potisnuo je u stranu. Njegov atomski i raketni kurs je racionalan i dosledan, iako je njegov osnovni cilj održavanje sistema. Kimu nuklearno oružje nije potrebno kao sredstvo za vođenje rata, već kao sredstvo odvraćanja. Kada su u pitanju pregovori, on želi biti ravnopravan sa SAD.

Kako susedna Južna Koreja vidi situaciju?

Južnokorejski ustav iz 1987. predviđa mirno ujedinjenje dve Koreje, bazirano na slobodi i demokratiji. Ali čak ni takozvana “sunčana politika” Kim Daea Junga početkom 21. veka, niti strožije držanje njegovih prethodnika, nisu doveli do napretka u približavanju dve zemlje. Nakon političkih previranja u Južnoj Koreji, Mun Jae je u maju 2017. imenovan za predsednika. On se zauzima za politiku razumevanja zasnovanu na sporazumima sa Severnom Korejom i najavljuje distanciranje od SAD. Severna Koreja do sada nije reagovala na pozive Južne na pregovore. Proizvoljna politika Sjedinjenih Američkih Država na Korejskom poluostrvu otežava posao južnokorejskom predsedniku. Mun se sve više trudi da njegova zemlja, zbog sukoba na međunarodnom planu, ne postane politički zarobljenik.

Kako bi izgledao vojni sukob?

Uz dva naoružana dela Koreje stoje saveznici iz Korejskog rata – a oni su i sami među sobom rivali: Severnu Koreju podržava Kina, a Južnu SAD. U sukob bi verovatno bili uključeni i Japan, Rusija, a preko NATO i – Nemačka. Ukoliko bi došlo do rata između Severne i Južne Koreje, u veoma kratkom vremenu stradalo bi oko milion ljudi i to bez upotrebe atomskog oružja. Južnokorejska prestonica Seul, u kojoj živi deset miliona stanovnika, samo 60 kilometara je udaljena od granice sa Severnom Korejom – dakle u dometu je artiljerijskog oružja. Severna Koreja imala je na raspolaganju decenije da vojne objekte ukopa i osigura. Čak ni vojna sila poput SAD-a ne bi bila u stanju svu njihovu artiljeriju pravovremeno da neutrališe. Pored atomskog, Kim poseduje i tone hemijskog i biološkog oružja. Dugoročno gledano, Severna Koreja ne bi mogla da dobije rat, ali bi čitavo poluostvo u slučaju sukoba bukvalno bilo sravnjeno sa zemljom.

Kako je Donald Tramp promenio odnos SAD-a prema Koreji?

Američka politika kada je u pitanju Severna Koreja znatno se promenila nakon inauguracije predsednika SAD Donalda Trampa. Upravo sa početkom njegovog mandata, sudbina američkog mladića Ota Varmbiera – koji je zato što je uzeo jedan poster završio u zatvoru u Severnoj Koreji – izazvala je veliku uznemirenost. Nakon što je mladić iz severnokorejskog zatvora prebačen u SAD, tragovi fizičkog zlostavljanja bili su očigledni. On je preminuo samo par dana nakon dolaska u SAD. A na najnovije provokacije sa lansiranjem raketa, Trampova reakcija bila je žestoka. “Reagovaćemo vatrom, besom i silom ako Severna Koreja nastavi sa raketnim probama”, rekao je američki predsednik koristeći retoriku sličnu onoj koju koristi i Kim Džong-un. Obe strane su se umirile nakon međunarodnih apela. Ipak, nakon samo nekoliko dana, Sjedinjene Američke Države izvele su vojnu vježbu sa Južnom Korejom. Maltene istovremeno, Severna Koreja navodno je testirala hidrogensku bombu.

Zašto Kina okleva da napravi pritisak na Severnu Koreju?

Zapad očekuje od Kine da pooštri sankcije Severnoj Koreji. To se pre svega odnosi na isporuku nafte. Kineske vlasti to odbijaju i nastavljaju da isporučuju naftu i hranu, definišući to kao “humanitarnu pomoć“. Kina je ipak prihvatila sankcije UN-a koje, između ostalog, zabranjuju isporuke uglja. Inače, nejasno je koliko Kina zaista ima uticaja na Severnu Koreju. Uprkos upozorenjima Pekinga, Pjongjang je izveo brojne nuklearne probe. Kina se boji promene režima u Severnoj Koreji, posebno ako bi to bilo povezano sa ponovnim ujedinjenjem sa Južnom Korejom. Tada bi korejsko poluostrvo u potpunosti potpalo pod uticaj SAD, a američki vojnici bili bi na kineskoj granici. To bi za vlast u Pekingu bila prava noćna mora.

Da li je Rusija više od samo mirnog posmatrača?

Stav Moskve je da ispaljivanje balističkih raketa predstavlja ozbiljnu pretnju za brodove i avione u regionu, a to je i pretnja civilima. Rusija deli oko 17 kilometara granice sa Severnom Korejom. S druge strane, Rusija upozorava Sjedinjene Američke Države na opasnost od vojne akcije i ne želi da se sukob rešava oružjem. Kada su u pitanju sankcije Severnoj Koreji, Kremlj se još drži po strani. Ipak, suspendovana je sva ekonomska saradnja sa Pjongjangom, u skladu s rezolucijom UN-a. U Moskvi ipak postoji spremnost da se, ukoliko je to potrebno, severnokorejski režim ojača.

Šta rade Ujedinjene nacije?

Proteklih godina Ujedinjene nacije predlagale su opsežnu strategiju za saradnju sa Severnom Korejom u narednih pet godina. Želi se da, u saradnji s Kimovom vladom, zemlja bude definisana kao "razvojni cilj" UN-a, a sve kako bi došlo do njenog društvenog i privrednog napretka. Po svemu sudeći, stav međunarodne zajednice prema režimu Severne Koreje nakon poslednjih provokacija veoma je složen. Savet bezbednosti UN doneo je početkom avgusta rezoluciju kojom su pooštrene sankcije toj zemlji. Zabranjen je izvoz uglja, olova, kao i ribe i morskih plodova, a povučena joj je i dobit od izvoza u vrednosti od oko milijardu američkih dolara. Pored toga, brojne organizacije stavljene su na “crnu listu” UN-a, između ostalih i severnokorejska banka za spoljnu trgovinu.

Kakve izglede ima diplomatija?

Diplomatski odnosi sa Severnom Korejom su sami po sebi izazov. Još tokom pregovora šest zemalja, Severna Koreja pokazala se sposobnom da vodu skrene na svoju vodenicu. Sa Kinom, Rusijom, Sjedinjenim Američkim Državama, Japanom i Južnom Korejom već šest godina se pregovara o obustavljanju atomskog programa. Eksperti razmatraju takozvano “dvostruko zamrzavanje”: Severna Koreja bi zamrzla, odnosno obustavila, atomske i raketne probe, a Sjedinjene Američke Države i Južna Koreja odustale bi od zajedničkih vojnih vežbi. Seul i Vašington su to do sada odbijali. Obustavljanje atomskog programa svakako bi bilo skupo za Pjongjang. Moguća cena: bilateralni dogovor sa Sjedinjenim Američkim Državama o mirovnom sporazumu koji bi zamenio Sporazum o prekidu vatre iz 1953. Problem je u tome što bi Južna Koreja zauzvrat u svom ustavu morala da prizna Severnu Koreju. Vašington više ne bi imao pravo da angažuje američke trupe u Južnoj Koreji, pa bi dominantna uloga Sjedinjenih Američkih Država u azijsko-pacifičkom području znatno oslabila, piše DW.

(Kurir.rs/Net.hr)

Foto: Profimedia, Reuters, Printscreen Facebook

POGLEDAJTE BONUS VIDEO:

(KURIR TV) Sila 26.epizoda: Podmornica Gorae - Kimov adut iz morske dubine