Na adrese brojnih redakcija u regiji stigla je neobična pozivnica kojom bračni par Dragan i Dragica Marić iz Pojezne kod Dervente pozivaju novinarske ekipe da dođu na njihovu "zadušnu večeru".Zadušno slavlje će biti organizovano 20. avgusta, ali bračni par Marić uredno zahteva od novinara da do kraja juna potvrde svoje prisustvo, kako bi na vreme obezbedili mesta u restoranu. Iz svega se da zaključiti da se supružnici vole i da žele da jedno drugo, za života, dostojno"isprate" na onaj svet.
Zadušno slavlje koje Marići sebi organizuju za života relativno je retka pojava, ali ne i nova. Naime, još 2000. godine u prijedorskom naselju Saničani, jedan bračni par (i danas su živi), organizovao je sebi ovakvo slavlje, na kojem su bili njihova deca, kumovi, prijatelji, komšije i brojne zvanice. O "fešti" se mesecima kasnije pričalo u Prijedoru i okolini.
Svoju želju su ispunili, a znatiželjnima objasnili da im je namera bila da im deca posle njihove smrti nemaju nikakvih obaveza osim da ih sahrane, jer su i spomenik sebi podigli za života. Ovakvi primeri otvaraju brojna pitanja o hrišćanskom tumačenju narodnih običaja koji su se praktikovali nakon smrti, ali i o verovanju u zagrobni život i vaskrsenje.
Srpska pravoslavna crkva do sada nije izlazila u javnost sa stavovima o "zadušnim slavljima" pre smrti. Govoreći o tajni smrti, mitropolit Jerotej Vlahos kaže da ljudi svetovnih pogleda, ateisti, misle da smrću napuštaju postojeći svet i završavaju "u ništavilu nepostojanja", ali da to "ne postoji za pravoslavne".
Za hrišćane, po njegovom tumačenju, strah od smrti povezan je sa odlaskom duše iz sveta koji poznaju, opraštanje od rođaka i prijatelja i odlazak u drugi, nepoznati svet, zbog čega je potrebna nada nada i odgovarajuća duhovna priprema.
Običaji
Daće, odnosno zadušni obedi, nuđenje jela i pića za pokoj duše umrlog, običaji su iz prethrišćanskih vremena, ali su se očuvali i u hrišćanstvu. Iako se razlikuju od kraja do kraja, uglavnom idu ovim redom: pojutrenje (drugi dan po sahrani), trećina (treći dan), sedmina ili sedmica (sedmog dana), devetina, četeresnica (četrdeset dana), polugodina, godina ili godišnjica, pa onda zadušnica. Zadušnice mogu biti uskršnje, petrovske, velikogospojinske, božićne, a negde i jesenje - mitrovske ili "velike" zadušnice. Ovom treba dodati i ustanovu zadužbina ili raznih dobročinstava koja se čine umrlima za dušu, odnosno da bi se očuvala uspomena na umrle.
(Foto i tekst: Istinito)
