Stefan Nemanjić, nazvan Prvovenčani, bio je sin velikog župana Stefana Nemanje. Imao je starijeg brata Vukana, vladara Zete, i mlađeg Rastka, potonjeg Svetog Savu, osnivača autonomne Srpske arhiepiskopije.Dva brakaNa Državnom saboru kod Petrove crkve u Rasu 1196. godine Stefan Nemanja se odrekao prestola u korist sina Stefana. Ovo nasleđivanje krune preko reda izazvalo je desetogodišnji građanski rat. Sukob je okončan 1205. uz posredovanje mlađeg brata Save, kada su Stefan i Vukan potpisali sporazum po kom Stefan postaje veliki župan, a Vukan udeoni knez „jugozapadne Srbije“.Stefan Prvovenčani bio je u braku sa Evdokijom, sinovicom vizantijskog cara. Ali kad su krstaši osvojili Carigrad, Stefanu je taj brak prestao da bude politički važan, pa je Evdokiju oterao - zbog navodne šuge. Oženio se drugi put Anom Dandolo, unukom mletačkog dužda koji je bio strateg napada na Carigrad.Kada je njegovoj državi zapretila opasnost od saveza katoličkih vojski Latinskog carstva i Ugarske, Stefan Nemanjić obratio se za podršku papi i zamolio ga da ga kruniše za kralja. Jedan specijalan papin izaslanik, koji je preko Splita došao u Srbiju, doneo je krunu za Stefana i krunisao ga 1217. njome. Bio je to njegov veliki uspeh. Srbija je tako stekla pun suverenitet.
Ali takav politički zaokret nije bio dobro primljen u zemlji, u kojoj je pravoslavlje već bilo čvrsto ukorenjeno. Istoričar Vladimir Ćorović piše: „Protiv Stevana se naročito diže njegov brat Sava, dotadašnji mu verni saradnik, glavni predstavnik pravoslavlja. Sava nije hteo da izaziva borbe u zemlji, nego je napustio Studenicu u Srbiji i otišao u Svetu goru.“Ubrzo su se, međutim, političke i vojne okolnosti promenile, i Stefan Nemanjić opet se okrenuo staroj veri. Miri se s bratom Savom, koji se, da bi osigurao poziciju pravoslavlja, prihvata organizovanja srpske crkve. Lično putuje u Nikeju, gde je od cara i patrijarha izdejstvovao dozvolu da uspostavi autokefalnu, odnosno samostalnu srpsku crkvu. U Srbiju se vratio sa svetom relikvijom - delom desnice Svetog Jovana Krstitelja, kojom su se posvećivali vizantijski carevi za vreme krunisanja. U Žiči je 1221. njome prvo blagoslovio Stefana Nemanjića, a onda mu je na glavu stavio kraljevsku krunu, dar nikejskog cara. Kao prvokrunisani među Nemanjićima, naziva se Prvovenčani...Žitije Svetog SimeonaImao je četiri sina, među njima buduće kraljeve Radoslava, Vladislava i Uroša I, zatim Predislava, budućeg srpskog arhiepiskopa Savu II, i kćerku Komninu, dok pojedini izvori navode da je imao još jednu ćerku pod imenom Renijera. Opisao je život svoga oca u „Žitiju svetog Simeona“. U izvorima datum smrti kralja Stefana Prvovenčanog je različit: navodi se 24. septembar 1223, zatim 1224. i 1228.Piše Momčilo Petrović
7 sutra... Sveti Sava
