BEOGRAD - Slike političara Ismaila Đemalija i ratnog vođe Ise Boljetinca nalazile su se na zastavi velike Albanije koja je dovela do eskalacije nasilja na stadionu Partizana, tokom fudbalske utakmice između Srbije i Albanije.
Ko su ova dvojica političara?
Ismail Đemali je albanski državnik koji je učestvovao u pisanju albanske deklaracije nezavisnosti. On je bio prvi premijer i ministar spoljnih poslova nezavisne Albanije u periodu od 1912. do 1914. godine.
Đemali je rođen 1844. godine u Flori, a umro je 75 godina kasnije u Peruđi. Bio je lider Albanskog nacionalnog pokreta, radio u službi Otomanske imperije i bio upravitelj više gradova na Balkanu. Nakon promena u Otomanskoj imperiji bio je u nemilosti vlasti, proteran je u Anadoliju i zatražio je britanski azil.
Posle Mladoturske revolucije postao je poslanik u parlamentu Turske, a tokom ustanka u Albaniji 1911. godine, koji je podržao crnogorski kralj Nikola I, pridružio se vođama ustanka.
Albanija je 28. novembra 1912. godine postala nezavisna država, a on je učestvovao u pisanju albanske deklaracije o nezavisnosti.
S druge strane, Isa Boljetinac, rođen 1864. godine u selu Boletin, bio je jedan od vođa gerilskog otpora protiv Turske, Srbije i Crne Gore, a mnogi izvori ga pominju kao razbojnika.
Godine 1878. pridružio se Prizrenskoj ligi sa samo 14 godina. Učestvovao je u bici kod Slivova aprila 1881. protiv otomanskog ekspedicionog korpusa za likvidaciju Lige. Zbog sukoba sa Portom Isa Boljetinac je 1902. deportovan u Istanbul, gde je ostao do 1906. godine. Od 1910 sprovodi gerilske operacije protiv Turaka.
Krajem XIX veka 1902. godine je uspostavljen ruski konzulat u Kosovskoj Mitrovici, a Boletini je tom prilikom pretio da će svim Srbijma koji budu radili u konzulatu zapaliti kuće.
Posle Mladoturske revolucije 1909. godine sukobio se sa svojim trupama turskoj armiji koja je brojala 7,000 ljudi. Bio je ministar vojske u privremenoj Vladi Albanije koja je funkcionisala 1913. godine, a u tom periodu je napao dva srpska garnizona kod Debra. U Prvom svetskom ratu takođe se borio protiv srpskih trupa.
Šta je velika Albanija?
Velika Albanija je iredentistički projekat koji ima za cilj ujedinjenje svih Albanaca u jednu državu. Albanci ovaj koncept često nazivaju „Etnička Albanija“.
Koreni ove ideje obično se prate unazad do Prizrenske lige 1878. godine, koja je tražila ujedinjenje svih Albanaca otomanskog carstva u jedan veliki Albanski vilajet. Kao istorijski primer velike Albanije, po pravilu se navodi Kraljevina Albanija pod italijanskim protektoratom stvorena tokom drugog svetskog rata.
Ova ideja je i danas veoma uticajna među albanskim nacionalistima.
Teritorijalne pretenzije velike Albanije uključuju južni Epir, zapadni deo Makedonije, južni i istočni delovi Crne Gore s gradovima Ulcinj, Podgorica, delovi opština Plav i Rožaje, i kosovske opštine Preševo, Bujanovac i deo Medveđe.
