Uzrok ogromnih količina zračenja nije nikakav fenomen, već obližnji nuklearni pogon koji je prestao s radom 29. septembra 1957, nakon nesreće u kojoj je zakazao sistem za hlađenje, a čije je postojanje bilo tajna od strane vlasti sve do 1990-ih, prenosi.
Naime, nakon Drugog svetskog rata Sovjetski Savez je zaostajao za razvojem nukleranog arsenala u odnosu na SAD, pa se ubrzano radilo na istraživanjima i razvojnim projektima kako bi se proizvela dovoljna količina uranijuma i plutonijuma. Nuklearno postrojenje u Ozersku izgrađeno je u žurbi između 1945. i 1948.
Ekološki problemi posebno nisu uzimani u obzir u tim fazama razvoja nukleranih programa.
Svih šest reaktora sagrađeni su na jezeru i koristili su otvoreni sistem hlađenja, otpuštajući zagađenu vodu natrag u jezero. U početku se visoko radioativni otpad odlagao u obližnju reku, koja ga je odvodila do reke Ob, putujući dalje do Arktičkog okeana. Kasnije se jezero Karačaj koristilo kao skladište na otvorenom.
Nakon kobne eksplozije nuklernog postrojenja, lokalno stanovništvo iz grada Ozersk koje se u to doba zvao Majak je evakuisano, a oslobođena radijacija je bila smrtonosna.
Uprkos evakuacijama, veliki broj stanovnika nije želeo da se preseli, pa i danas udišu kontaminiranu prašinu i vazduh i piju zagađenu vodu - iako se jezeru ne približavaju.
Novinarima i reporterima poseta je dopuštena, ali o svemu odlučuje ruski FSB.
Jezero Karačaj danas je zatrpano betonom čija je namena da drži radioaktivni talog dalje od obale.
(express.hr)
