Internetom su odmah počele da kruže fotografije, kao i snimci njegovog tela, s teškom povredom glave koja upućuje na to je upucan, a vide se pobunjenici iz pokreta Huta koji vuku njegovo umotano telo.
Iako su izvori iz Salehove stranke prvo demantovali informacije o njegovom ubistvu, kasnije su potvrdili da ga je ubio snajperista. Kako su javili lokalni mediji, Huti su otvorili vatru na njegov konvoj na putu iz Sane u njegov rodni grad Sanhan. Prizori podsećaju na atentat na svrgnutog lidera Libije Moamera Gadafija 2011. godine. Saleh je takođe stradao od ruke pobunjenika usred građanskog rata propraćenog međunarodnom intervencijom) koji je opustošio Jemen. I Gadafi je stradao dok je pokušavao da pobegne u konvoju koji je pogođen vazdušnim udarom NATO, nakon čega su ga pobunjenici uhvatili i linčovali.
Bivši vojni zvaničnik 75-godišnji Saleh, koji nije završio ni osnovnu školu, vladao je Jemenom pune 34 godine. Njegova početna obećanja demokratskih reformi pala su u vodu, a njegovu vladavinu možda najbolje obeležava izjava da je “vladati zemljom kao plesati na glavama zmija“. Saleha i njegovu vladu, sastavljenu dobrim delom od članova njegove porodice, pratile su optužbe zbog korupcije, represije i zgrtanja desetine milijardi dolara bogatstva pljačkom javnih sredstava. Američki rat protiv terora nakon napada 11. septembra 2001. iskoristio je kako bi pridobio podršku SAD. Na kraju je svrgnut s vlasti usled masovnih protesta za vreme Arapskog proleća 2011, istog onog u kojem su svrgnut i Gadafi, egipatski predsednik Hosni Mubarak i tuniški predsednik Zine El Abedine Ben Ali. Jemenska vojska i policija tada su ubile stotine demonstranata. Nekoliko godina nakon toga počinje njegov neuspešni pokušaj povratka na vlast. Držeći pod svojom kontrolom još uvek deo vojske i državnog aparata, stupio je u savez s nekadašnjim neprijateljima Hutima koji su od 2015. u ratu s njegovim naslednikom Abdrabuh Masur Hadijem. Pobunjeni Huti, islamistički pokret koji je nastao unutar jemenske šiitske manjine te uživa podršku Irana, uz pomoć snaga odanih Salehu zauzeli su prestolnicu Jemena, Sanu. Nakon toga su nastavili ofanzivu na deo jemenske vojske odane trenutnom međunarodno priznatom predsedniku Hadiju koji je privremeno morao da pobegne u Saudijsku Arabiju. No potpuni poraz Hadijevih snaga spriječila je intervencija Saudijske Arabije i osam drugih arapskih zemalja, uz logističku podršku SAD. Iako je potpuni poraz Hadijeve frakcije sprečen, Saudijska Arabija i ostali njeni saveznici nisu uspeli da nanesu odlučan udarac Hutima i Salehu i sukob je ušao u pat-poziciju uz velike civilne žrtve i ozbiljnu humanitarnu krizu zbog raširene gladi i epidemije kolere.
Kriza je poprimila razmere katastrofe zbog saudijske blokade Sane i ostatka teritorija pod kontrolom Huta, što je ostavilo nekih 20 miliona ljudi bez preko potrebne hrane, pitke vode, lekova i ostale humanitarne pomoći. Prema podacima UN, u ratu koji traje od 2015. ubijeno je između osam i po i 10.000 ljudi, od čega su najmanje 5.000 civili Ipak ove činjenice o ratu u Jemenu manje su ili više poznate. No manje je poznato da je Salehova smrt rezultat iznenadnog i dramatičnog preokreta - između oružanih snaga odanih Salehu i Huta, dojučerašnjih saveznika, prošle nedelje izbio je sukob usred Sane. Kako javlja BBC, u okršajima je dosad ubijeno najmanje 125 ljudi, a ranjeno još 238. Huti su očito u tom sukobu prevagnuli - prvo su uništili Hadijevu kuću, a nedugo zatim objavili su i da je prvi predsednik Jemena ubijen. Do obračuna saveznika navodno je došlo zbog suparništva oko kontrole nad glavnom džamijom u Sani, ali radi se o eskalaciji dugotrajnih tenzija. Još jedan, verovatno ključni okidač sukoba je nedavni Salehov zaokret i predlog o “okretanju nove stranice” u odnosima s koalicijom predvođenom Saudijskom Arabijom pod uslovom da koalicija prekine vazdušne napade i blokadu koja je Jemen pretvorila u jednu od humanitarno najugroženijih zemalja na svetu. Huti koji su otvoreno prozvali Saleha za vršenje “puča” i “prekid saveza u koji nikad nije verovao”, a njihovo ministarstvo spoljnih poslova opisalo je atentat kao “ubistvo izdajničkog vođe”.
(Kurir.rs/index.hr)
(Foto: EPA)
NE PROPUSTITE
