Dominantni geopolitički trend dvadeset prvog veka bio je stabilan pad američke hegemonije i erozija unipolarnog sveta koji je nakratko stvoren krajem Hladnog rata. Ali neuspesi Rusije na bojnom polju – i snažan i efikasan diplomatski odgovor Bajdenove administracije – daju Americi šansu da zaustavi i možda preokrene ovaj trend, smatra američki portal Nešenel Interest.
Od 2000. godine, brojni događaji su pojeli moć i prestiž SAD: 11. septembar, dva neuspela rata u Iraku i Avganistanu, globalna finansijska kriza koja je počela na Vol Stritu, izbor Donalda Trampa, ponovno uspostavljanje ruske moći, i neumoljivi uspon Kine.
Ideja da su Sjedinjene Države i Zapad u celini u nepovratnom padu postala je centralna karakteristika i ruskog i kineskog zvaničnog diskursa. Vladimir Putin je voleo da proglašava zapadni liberalizam zastareo. Si Đinping redovno proglašava da je Istok u usponu, a Zapad u padu.
Putinov snažan stil rukovođenja okupio je fanove širom sveta u godinama pre invazije na Ukrajinu. Njegov klub navijača uključivao je Mohameda bin Salmana u Saudijskoj Arabiji, Rodriga Dutertea na Filipinima, Viktora Orbana u Mađarskoj i Trampa, koji je Putina nazvao strateškim genijem samo nekoliko dana pre njegove invazije na Ukrajinu.
Činjenica da je Putinov rat prošao tako loše trebalo bi da oslabi prestiž Rusije i njenog lidera. Nasuprot tome, Sjedinjene Države i EU su pokazale da navodno dekadentna zapadna alijansa i dalje može da bude moćna — kada se pokrene. Kontinuirana dominacija dolara omogućila je Sjedinjenim Državama da efektivno iseče Rusiju iz globalnog finansijskog sistema. Čak će i kineske tehnološke kompanije biti oprezne u pogledu snabdevanja Rusijom, u slučaju da naiđu na sekundarne američke sankcije. Nadmoćnost zapadne vojne tehnologije, snabdevene Ukrajincima, takođe je demonstrirana na bojnom polju.
Sve ovo šalje korisnu poruku — ne samo Rusiji, već i Kini. Direktna poređenja između Sjedinjenih Država i Kine poslednjih godina su izgledala ohrabrujuće za Peking - Kina je sada najveći svetski proizvođač i izvoznik i ima najveću svetsku mornarice i devizne rezerve. Ali Kina, za razliku od Sjedinjenih Država, nema mrežu saveznika. Izmerite Kinu u odnosu na Sjedinjene Države, EU, Japan i Južnu Koreju, i takmičenje će izgledati mnogo manje ujednačeno. Ispostavilo se da „Zapad“ uključuje napredne demokratije Azije. Ova poruka je korisno pojačana krizom u Ukrajini.
Za razliku od Trampove administracije, Bajdenova Bela kuća je razumela važnost saveznika — i naporno je radila da ih zadrži po strani. Centralni cilj Amerike u narednih nekoliko godina trebalo bi da bude izgradnja savezničkog jedinstva koje je pokazala ukrajinska kriza. Trebalo bi stvoriti zajedničke pristupe i politike u ključnim oblastima—kao što su tehnološki standardi, finansije i bezbednost u azijsko-pacifičkom regionu.
Ali dok trenutni trenutak u istoriji nudi jedinstvenu priliku da se ponovo izgradi američko globalno vođstvo oko oživljenog zapadnog saveza – postoje i očigledne opasnosti. Povlačenje protiv očajničke sile sa nuklearnim oružjem je delikatna i opasna vežba.
Najveća pretnja oživljavanju američkog globalnog liderstva, međutim, leži kod kuće. Američka demokratija retko je delovala tako krhko. Ako Donald Tramp ponovo zauzme Belu kuću na osnovu teorija zavere i etničkog nacionalizma, većina u EU će biti zgrožena — a zapadna alijansa će ponovo biti u teškoj nevolji.
Kurir.rs
