ŠIROM TURSKE SE OTVARAJU DŽINOVSKE VRTAČE: Ljudi veruju da je reč o ispunjenju BIBLIJSKOG PROROČANSTVA, a evo šta kažu naučnici - "ovo je VELIKI PROBLEM" (FOTO)
ŠiromTurske otvaraju se divovske vrtače, duboke i po nekoliko desetina metara, a neki u ovom zabrinjavajućem fenomenu vide ispunjenje biblijskog proročanstva. Naime, u starozavetnoj Knjizi Brojeva opisuje se kako se zemlja otvara i guta pobunjenike kao oblik božanske kazne, što pojedinci povezuju sa masovnim urušavanjima tla u Konyjskoj ravnici, ključnoj turskoj regiji za uzgoj pšenice. Mnogi su ovaj rastući fenomen protumačili kao znak da se „Bog pokreće“, piše Daily Mail.
Naučno objašnjenje
Međutim, naučnici nude smislenije objašnjenje. Turska uprava za katastrofe i hitne slučajeve izvestila je o čak 648 masivnih vrtača u Konyjskoj ravnici, koje su prvenstveno posledica teške suše i prekomernog crpljenja podzemnih voda. Istraživači sa Tehničkog univerziteta u Konji samo tokom prošle godine otkrili su više od 20 novih vrtača, što se nadovezuje na gotovo 1900 lokacija koje su do 2021. godine već bile mapirane kao područja gde tlo polako tone ili se počinje urušavati.
Dok se pre 2000. godine pojavljivalo tek nekoliko vrtača po desetleću, klimatske promene i dugotrajna suša smatraju se glavnim krivcima za njihov dramatičan porast u poslednjih 25 godina. Danas se godišnje beleže deseci ogromnih urušavanja, od kojih su neka šira i od 30 metara.
Problem pokreće pad nivoa podzemnih voda, što dovodi do presušivanja bunara, opterećenja ekosistema, smanjenja prinosa i sleganja tla. Poljoprivrednici koji crpe sve više vode kako bi spasili useve poput šećerne repe i kukuruza dodatno pogoršavaju situaciju. Prema NASA-inom Opservatorijumu za Zemlju, turski vodni rezervoari su još 2021. godine dostigli najniže nivoe u poslednjih 15 godina.
Pretnja se širi i na SAD
Naučnici upozoravaju da bi slični rizici mogli da se pojave i u drugim delovima sveta, uključujući delove SAD, Azije, Bliskog istoka, Mediterana i Australije, gde opadajući nivoi podzemnih voda ugrožavaju zajednice i ekosisteme. Isti problemi već pogađaju i SAD, sa velikim padom nivoa podzemnih voda zabeleženim u Velikim ravnicama, Centralnoj dolini i na jugoistoku zemlje.
Delovi Teksasa, Floride, Novog Meksika i Arizone mogli bi biti pogođeni velikim vrtačama ako se sušni uslovi pogoršaju, a crpljenje podzemnih voda ne bude strogo kontrolisano. Prema podacima Američkog monitora suše, džepovi Vašingtona, Oregona, Ajdaha, Jute, Kolorada i Vajominga takođe su dostigli tešku fazu suše.
Naučnici su upozorili na „nezabeležen rizik od suše u 21. veku“ na jugozapadu i u Središnjim ravnicama, a više studija tokom poslednjeg decenijuma predviđalo je „teške i dugotrajne uslove suše“ do 2100. godine.
Upozoravajući primeri sa američkog tla
Prema nacionalnom sistemu Drought Monitor, najgori uslovi u 2025. godini zabeleženi su duž granice SAD i Meksika u zapadnom Teksasu, gde je izmerena kategorija „D4“ – najteži stepen suše. Nekoliko drugih regiona u severnoj Floridi, južnoj Džordžiji, Novom Meksiku, Arizoni, Koloradu i Juti ocenjeni su u decembru ove godine kao područja sa teškom (D2) ili ekstremnom sušom (D3).
Konkretni primeri već su vidljivi. U okrugu Apton u Teksasu, oko napuštene naftne bušotine iz 1950-ih formirana je masivna vrtača široka oko 60 metara i duboka 12 metara. U okrugu Kočiz u jugoistočnoj Arizoni, sleganje tla zbog crpljenja vode dovelo je ove godine do stvaranja višestrukih pukotina i vrtača širine od 3 do 9 metara.
U južnom Novom Meksiku, u maju 2024. godine, otvorila se vrtača duboka 9 metara u blizini kuća u Las Krusesu, progutavši dva automobila i primoravši stanovnike na evakuaciju. Iako su zvaničnici kao ključni faktor naveli nestabilno tlo zbog suše, nisu uvedena nikakva državna ograničenja crpljenja vode.
S druge strane, u Teksasu je više od 100 javnih vodovodnih sistema ove godine uvelo restrikcije, budući da su nova pravila ograničila crpljenje podzemnih voda za poljoprivredu i gradove širom centralnog Teksasa.
Kurir.rs/Index.hr
