Sto godina od rođenja Lazara Vozarevića: Izložba u čast velikana srpske umetnosti otvara se u Beogradu!
U čast jednog od najznačajnijih predstavnika srpskog modernizma, Lazara Vozarevića (1925–1968), u petak, 13. juna, u 19 časova, u SalonuMuzeja grada Beograda biće svečano otvorena izložba „Lazar Vozarević. 100 godina od rođenja“. Ovim programom zvanično počinje obeležavanje veka od rođenja umetnika čiji je trag u srpskoj i jugoslovenskoj umetnosti pedesetih i šezdesetih godina prošlog veka bio snažan, prepoznatljiv i – nezamenljiv.
Izložba, rezultat saradnje Galerije „Lazar Vozarević“ iz Sremske Mitrovice i Muzeja grada Beograda, predstaviće publici pedeset odabranih radova iz fondova obe ustanove. Autorski tim čine kustosi Marija Vuruna i Marija Vukajlović iz mitrovačke galerije, kao i Marija Stošić i Predrag Đidić iz beogradskog muzeja.
Vozarević je bio više od slikara. Njegov umetnički izraz proširivao se i na crtež, mozaik, ilustraciju, a istovremeno je bio i posvećeni pedagog na Likovnoj akademiji u Beogradu, aktivan učesnik kulturnog života u decenijama nakon Drugog svetskog rata. Bio je član umetničkih grupa Jedanaestorica i Decembarska grupa, sa kojima je na početku karijere delio izlagački prostor i viziju novog umetničkog izraza.
Poznat po hrabrim eksperimentima sa formom i tehnikom, Vozarević je svoju sliku izvodio u prostor, uvodio u geometrijsku apstrakciju, koristio industrijske materijale, boje, lakove, pa čak i metalne nitne – „pulije“ – kojima je kreirao trodimenzionalne kompozicije. Na taj način, stvorio je dela koja se i danas smatraju vrhuncima srpske umetnosti druge polovine XX veka.
Kako ističe viši kustos Muzeja grada Beograda, Marija Stošić, u uvodnom tekstu kataloga izložbe:
„Metodom korišćenja metalnih tapetarskih nitni u rasporedu koji prelazi granice klasičnog slikarstva, Vozarević je hrabro zakoračio u prostor – u treću dimenziju slike, čime je njegovo stvaralaštvo dobilo ne samo vizuelnu, već i fizičku dubinu.“
Vozarevićev umetnički temperament, talenat „nabijen do eksplozivnosti“ i stremljenje ka sopstvenom, prepoznatljivom stilu – uticali su na brojne generacije umetnika i ljubitelja likovne umetnosti. Njegovo stvaralaštvo je prožeto duhom modernizma, ali i snažnim uticajem velikih majstora, poput Pikasa, koje je pretočio u lični vizuelni jezik.
Izložba će biti otvorena za posetioce sve do kraja jula 2025. godine.
Poseta ovom kulturnom događaju predstavlja izuzetnu priliku da se nove generacije upoznaju sa jednim od najznačajnijih srpskih umetnika XX veka, dok će oni stariji imati priliku da iznova otkriju energiju i originalnost Lazara Vozarevića.
Lazar Vozarević
Školu za primenjene umetnosti u Beogradu upisao je 1941. godine, a 1943. godine Akademiju za likovne umetnosti, koju je završio 1948. godine u klasi profesora Mila Milunovića. Bio je član Jedanaestorice i Decembarske grupe.
Docent na Akademiji za likovne umetnosti u Beogradu postao je 1960. godine. U toku svoga rada prošao je kroz faze kubizma, enformela i postenformela.
Svoje slikarsko umeće Vozarević je usavršavao tokom dužih i kraćih boravaka u Parizu (1951—1952, 1954—1956, 1958 i 1962).
likanje izvan forme Vozarević je prvi put prikazao 1961. na Prvom trijenalu likovne umetnosti – u fazi uvođenja figure u sliku, sjedinjavanjem forme i njegove materije., sa ciljem da dođe do pramaterije od koje je nastala forma. Tako je Vozarević u fazi enformela imao cilj ”da zatekne Boga u fazi kreativne neodlučnosti pred materijom”.
Iako enformelistički postupak, isključuje pojam lepote, jer lepota ne egzistira bez forme, Lazarevi enformeli su puni emocije. Tajna te Vozarevićeve različitosti, u odnosu na zapadnjačke enformeliste, je u tome ”što je on u vezi sa vizantijskim nasleđem, sa ikonopisanjem oboženim dodirom Tvorca...”
Vozarević je u jednom periodu stvaralaštva pripadao „Decembarskoj grupi”, koja je svoja umetnička shvatanja zasnivali na ideji „iskustva prošlosti” po kojoj su oni u nasleđu srpskog srednjovekovnog slikarstva pronalazili problemske kontinuitete u tada savremenim slikarskim jezicima.
Tokom 1963. godine Lazar je u svoje vizantijsko-zlatne podloge i mrkocrvene prosjaje uveo metalne polulopte raznih prečnika u geometrijskoj predstavi.
Pored slikarstva, bavio se ilustracijom knjiga, scenografijom i mozaikom (hotel Metropol u Beogradu (1956/57), Vojnotehnički institut u Beogradu (1958) i Dom omladine u Beogradu (1964)).Umro je 29. marta 1968. godine u Beogradu, od trovanja krvi izazvanog isparenjima hemijskih sredstava pomoću kojih je želeo da na svojim slikama dočara Vizantiju ”…ili uz pomoć ovih sredstava otkrije materiju iz vremena božanske kreativnosti”.Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.
(Kurir.rs/Dijana Šćekić)
VIDEO: Umetnica o ljudima koji pate: