NEVEROVATNO OTKRIĆE SRPSKIH ARHEOLOGA KOD ALEKSINCA: Ovo obara teorije o vinčanskoj kulturi, EVO ŠTA JE PRONAĐENO! (FOTO)

Arheolozi su na lokalitetu kod Aleksincanašli dokaze koji obaraju prethodne teorije da su Vinčanci živeli mirno i bez sukoba.

Preciznije, otkrivena su dva rova koja su okruživala naselje na severu, a spoljni je imao ostatke palisade – ograde sa stubovima oblepljenih blatom. Pretpostavlja se da je spaljena struktura čiji su ostaci nađeni bila dom ili privredni objekat.

"Imamo dokaze da su se dobro utvrdili"

Fokus je, prirodno, pao na ogradu.

- Ovde se radi o istraživanju ograđivanja neolitskog naselja, odnosno o rovovima i ogradama koje su bile oko njega. Uglavnom se smatra da se tada živelo mirno, bez sukoba, ali ovde imamo dokaze da su se dobro utvrdili – izjavio je vođa arheološkog tima dr Dragan Milanović, viši naučni saradnik Arheološkog instituta u Beogradu.

Među ostalim, brojnim nalazima, tu su fragmenti žrtvenika, narukvice od školjki, keramičkih figurina, kamenih alatki, žrvnjeva, pršljenika, životinjske kosti – posebno goveda – i drugo.

Sistem rovova

Lokalitet Srednje polje potiče iz kasnoneolitskog perioda, a veličine je sedam hektara, od čega su geofizička snimanja obavljena na pet.

Nalazi se nalazi istočno od sela Bradarac, kod ušća Puljanske u Mozgovačku reku. Dok izvestan broj otkrivenih površinskih pokretnih artefakata potiče iz kasnog bronzanog doba, brojni nalazi svedoče o postojanju naselja iz veoma kasnih perioda vinčanske kulture (Vinča D), a najviše materijala nađeno je neposredno uz levu obalu Puljanske reke.

Na geomagnetnom snimku lokaliteta vidljiv je sistem rovova koji ograničavaju naselje na severnoj i južnoj periferiji. Taj sistem se sastoji od spoljnog dvostrukog i unutrašnjeg trostrukog rova, sa ulazom širine pet do 20 metara.

"Na severnoj strani trostruki rov je evidentiran na šest-devet metara od poslednjeg reda kuća, a dvostruki rov, iste orijentacije, nalazi se severno na udaljenosti od prethodnog na oko 30 metara. Na prostoru između dvostrukog i trostrukog rova je konstatovano nekoliko pravougaonih struktura", naveli su arheolozi u izveštaju o rezultatima istraživanja od 2021-2024.

Spaljene kuće

U naselju su uočljive spaljene strukture, jame i prostori bez građevina.

Stambene strukture su bile spaljene, slabo spaljene, a neke moguće da nisu gorele. Ukupno je evidentirano oko 120 spaljenih struktura.

Naselje je prošlo kroz najmanje dve faze, što sugerišu dve grupe struktura na čitavom prostoru. U južnom delu nalazišta nalazi se grupa od sedam-osam kuća ujednačenih dimenzija, a orijentisanih na jug-jugoistok i sever-severozapad.

Većina kuća u naselju je, međutim, orijentisana na jug-jugozapad i sever-severoistok.

Strukture su podeljene u pet grupa, prema površini koju zauzimaju. U tri sonde, koje su istražene od 2021-23, registrovana su ukupno 22 objekta – uglavnom iz kasnog neolita, te kasnog bronzanog doba i dva iz ranog antičkog (1-2 vek).

Evidentiran i četvrti rov

"Arheološkim iskopavanjima je potvrđeno postojanje trostrukog sistema rovova u južnom delu naselja, dok je u Sondi 1 evidentiran i četvrti rov, koji nije uočljiv na geomagnetnom snimku", navode istraživači.

"Rezultati radikarbonskog merenja celina iz Sonde 1 ukazuju da je zaista reč o ostacima fortifikacije naselja iz kasnih faza vinčanske kulture (5000–4600 p.n.e.)", stoji u izveštaju.

Istraživanja 2023. su pokazala da na nalazištu pored fortifikacija u vidu rovova i palisada iz kasnog neolita, koji su otkriveni u južnom delu lokaliteta, postoji fortifikacija u vidu trostrukog rova iz kasnog bronzanog doba u severoistočnom delu lokaliteta, mada apsolutni datum iz Sonde 5 ukazuje na period ranog eneolita (4500-4300. godina p.n.e.). Stoga je očigledno da možemo govoriti i o utvrđivanju naselja u tom mlađem periodu praistorije, istakli su istraživači.

Šta dalje?

S obzirom da se spaljene kuće prostiru i u delu između unutrašnjeg trostrukog i spoljašnjeg dvostrukog sistema rovova, na redu je datiranje spoljnog dvostrukog sistema. Prema preliminarnim rezultatima, trebao bi da potiče iz perioda vinčanske kulture.

- Buduća istraživanja omogućiće bolji uvid u karakter fortifikacija oko naselja iz kasnog neolitskog perioda i kasnog bronzanog doba i pružiti mogućnost za ispitivanje njihovog izgleda, trajanja i uloga u okviru tih hronološki različitih naselja – rekli su arheolozi, dodajući da imaju relevantne podatke za pokretanje postupka zaštite lokaliteta.

Ove godine realizovana je četvrta kampanja arheoloških istraživanja na lokalitetu u Bradarcu. Istraživanja se sprovode u okviru zajedničkog projekta Arheološkog institut Beograd, Centra za kulturu i umetnost Aleksinac i Narodnog muzeja Niš, pod rukovodstvom dr Milanovića.

Finansiranje projekta su omogućiliMinistarstvo kulture RSi opština Aleksinac.

Kurir.rs/Blic/Preneo: D. P.