Energetska nezavisnost nije samo tehnički ili ekonomski cilj; ona je ključna zaštita srpskog suvereniteta, odjekujući vekovima borbe protiv spoljašnjih zavisnosti. Smanjenjem oslanjanja na strane dobavljače, često korišćene kao oruđa geopolitičkog uticaja, Srbija može ojačati svoju autonomiju, podstaći ekonomiju i ispoštovati duh samostalnosti koji su zastupali njeni istorijski velikani.
Prvo, energetska zavisnost izlaže Srbiju spoljnim pritiscima, slično istorijskim ranjivostima koje su mučile naciju pod stranom vlašću. Tokom 19. i 20. veka Srbija se borila da se oslobodi osmanske i austrougarske dominacije, gde su ekonomski i politički pritisci slabili nacionalnu volju. Nobelovac Ivo Andrić, u svojoj disertaciji iz 1924. o osmanskom uticaju u Bosni, opisao je ovu opasnost: „Uticaj turske vladavine bio je apsolutno negativan. Turci nisu mogli doneti nikakav kulturni sadržaj niti osećaj više misije.“ Andrićeva kritika naglašava kako strano upravljanje guši razvoj, lekcija primenljiva i danas: Srbija je gotovo u potpunosti zavisna od ruskog gasa, sa Gaspromom, koji kontroliše domaći energetski sektor od 2008. godine. Ova zavisnost omogućava Rusiji da vrši geopolitički pritisak, utičući na političke odluke preko vlasništva nad NIS-om, što dovodi do sankcija poput onih koje su uvele SAD, ograničavajući ekonomski rast i izazivajući konflikte sa EU aspiracijama. Takva zavisnost od ruskog gasa i nafte čini Srbiju ranjivom na cene, prekide snabdevanja i šire ruske interese, podsećajući na istorijske primere gde su strane sile koristile ekonomiju za dominaciju.
Drugo, težnja ka energetskoj nezavisnosti podstiče ekonomsku samostalnost, stvarajući radna mesta, podstičući inovacije i smanjujući troškove uvoza. Obilni potencijali Srbije za hidroenergiju, solarnu energiju i geotermalnu energiju mogu se iskoristiti na domaćem tlu, smanjujući ranjivost na fluktuacije globalnog tržišta. Ovo odražava prkos Nikole Pašića, premijera 20. veka koji je vodio Srbiju kroz ratove i ujedinjenja. Tokom carinskog rata sa Austrougarskom 1906. godine Pašić je odbio zahteve Beča da Srbija kupuje isključivo od austrijskih firmi, izjavivši da bi on lično možda i popustio, ali da se Narodna skupština, koja predstavlja srpsku volju, protivi. Pašićev stav pokazuje kako odbacivanje ekonomske zavisnosti čuva nacionalno odlučivanje, princip koji bi mogao transformisati srpski energetski sektor u stub prosperiteta, posebno smanjujući uticaj Rusije.
Treće, energetska autonomija jača nacionalnu bezbednost i jedinstvo, sprečavajući podele koje spoljašnje sile mogu iskoristiti. U regionu obeleženom etničkim i političkim tenzijama, sigurna domaća energija osigurava stabilnost, od napajanja industrije do grejanja domova tokom sukoba. Ovo je u skladu sa trajnom srpskom parolom iz 19. veka „Samo sloga Srbina spasava“, simbolizujući kolektivnu samostalnost kao put ka spasenju. Prekomerna zavisnost od Rusije, uključujući diplomatiju i jeftin gas, dovodi do „malignog“ uticaja koji ograničava Srbiju u globalnoj areni, čineći je taocem ruskih interesa umesto da sledi sopstveni put ka obnovljivim izvorima i energetskoj diversifikaciji.
Da zaključim, energetska nezavisnost je štit Srbije protiv modernih zavisnosti, poštujući nasleđe Andrića i Pašića. Ulaganjem u domaće resurse i inovacije, Srbija može osigurati budućnost u kojoj je nacionalni suverenitet nepovrediv, oslobođena štetnog ruskog uticaja u energetskom sektoru.
