Jugoslovenski ratni film jedan je od najpopularnijih i najzastupljenijih žanrova kinematografije nekadašnje nam države. Primetno je da i danas ta ostvarenja na televiziji prave solidne rejtinge.
NE PROPUSTITE
Gledanije su samo komedije, a može se reći da postoji zaseban žanr - partizanski film. Današnjim gledaocima manje je zanimljiv rani partizanski film, orijentisan na dramu i pun ideološkog naboja, jer je film svugde snažno propagandno sredstvo. Ovaj podžanr je vrhunce doživeo u kasnijoj fazi, filmovima snimanim u ideološki opuštenijim uslovima, pod snažnim uticajem akcionih filmova i vesterna. Uz velike budžete, najznačajnije profesionalce tog vremena, jaka glumačka imena i izdašnu pomoć države i vojske, nastajali su filmovi koji bi se danas nazivali blokbasterima, privlačili su brojnu publiku u bioskope. Iako je komunistička ideologija tu bila u drugom planu, glavni junaci bili su pripadnici Narodnooslobodilačke vojske i mnogo se vodilo računa da njihovi protivnici, između ostalih četnici, ne budu prikazani u bilo kakvom pozitivnom svetlu.
NE PROPUSTITE
Jedna od velikih srpskih podela, a imamo ih više nego pregršt, jeste po liniji partizani - četnici i ona i dalje deluje kao teško rešiva, kako među istoričarima, tako i u narodu. Ne ulazeći u vrzino kolo priča o tome ko je bio na pravoj strani, partizani u ovoj podeli imaju ozbiljnu kulturološku prednost, a to su pomenuti filmovi. Kao neizostavni deo jugoslovenske i srpske kinematografije, ostavili su snažan trag u kolektivnoj svesti o Drugom svetskom i bratoubilačkom ratu među Srbima. Četnici dugo nisu imali "svoje" filmske autore, njihova je rehabilitacija vrlo skorašnjeg datuma, te se druga strana na filmu dosad mogla videti samo u dokumentarcima i (donekle) igranoj seriji "Ravna gora". Sve do sada, kada je u produkciji "Pogleda" nastao igrani film "Opkoljeni".
"Opkoljeni" se reklamira kao prvi srpski četnički film. Poznat je podatak da je američki "Četnici - borbena gerila" nastao još 1943. godine, ali je potonje okretanje saveznika komunistima i partizanima četnike smestilo među filmske zlikovce. "Opkoljeni" pokušavaju ne da isprave sliku i/ili nepravdu, već da ponude viziju rata iz perspektive malog četničkog odreda pod vođstvom Nikole Kalabića, prateći stvarne događaje iz 1942. u okolini Mionice, kada se Kalabić našao u okruženju. Autori filma izbegavaju da u priču ubace partizane i ona se svodi na hapšenje Kalabićeve porodice, sukobe četničke grupe s pripadnicima SS divizije Princ Eugen, u kojoj je služilo i mnogo Nemaca iz Banata.
Za srpski igrani film je relativna retkost da nastane u potpuno nezavisnoj produkciji. Ovo ostvarenje je niskobudžetno, uloge tumače uglavnom kragujevački pozorišni glumci s nešto iskustva na filmu i televiziji i za gledaoce je značajno da budu svesni ograničenih uslova u kojima je nastalo. "Opkoljeni" se, poput svojih partizanskih (i mnogo skupljih) pandana može žanrovski svrstati: konkretno, u film opsade. Paralela ima još pregršt, jedan od podzapleta je delovanje simpatizera u okupiranom gradu, kao i zlodela specijalne policije prema porodici boraca. S druge strane, upadljiva je želja autora da Nemce prikaže kao vojsku koja prema Srbima i srpskoj ratnoj prošlosti gaji poštovanje. Akcije su im opreznije i svedenije, što dovodi do manjka dinamičnosti filma; želja za autentičnošću ne govori uvek najbolje filmskim jezikom. Četvorica ušančenih protagonista provodi vreme u razgovoru i ono što para uši jeste preterana upotreba modernog jezika. Pogrešno bi bilo gledati "Opkoljene" isključivo sa željom da se love filmske greške; na ovim stranicama je bilo reči o američkoj političkoj desnici koja razvija sopstvenu filmsku produkciju i u tom ključu trebalo bi posmatrati i ovaj film, kao i drugačiji pogled na događaje koji su oblikovali podelu postojeću do današnjih dana.
Kurir.rs
NE PROPUSTITE
Bonus video:
