Na kraju srednjeg veka, Evropa se suočava sa vojnom silom kakvu nije videla još od vremena Rimskog carstva. Njihova jedinstvenost se ogledala u načinu na koji su birani da postanu sultanovi lojalni vojnici, a politička moć koju su vremenom stekli je na kraju dovela do raspuštanja ove elitne jedinice poznate pod imenom - janičari.
Jedinstven "stil života"
Pored toga što su smatrani posebnom vrstom borbene jedinice unutar carstva i ličnom sultanovom gardom, posedovali su i određeni stepen političke moći. Stoga su pripadnici ovog korpusa uživali niz privilegija, kao što su poseban status u osmanskom društvu, plate, pokloni iz palate, pa čak i politički uticaj.
Njihov položaj se veoma razlikovao od drugih robova prikupljenih kroz osmanski devširme sistem, jer su janičari uživali status "slobodnih" ljudi i smatrani su "sultanovim sinovima". Najbolji borci su obično bili nagrađivani napredovanjem u vojnim činovima, a ponekad i političkim položajem.
Kako bi bili u mogućnosti da steknu ove privilegije prvo su morali da pređu u islam, kao i da obećaju da će provesti život u celibatu i apsolutnu lojalnost sultanu. Smatrani su krunom Otomanskog carstva, koja je pobeđivala hrišćanske neprijatelje.
Jednom kada bi osmanske vlasti uzele dete, obrezivali su ga i preobratili u islam, potom bi prolazili intenzivnu obuku kako bi postali deo janičara. Jedinica je bila posebno poznata po svojim streličarskim veštinama, ali su njihovi vojnici takođe bili dobro upućeni i u borbu "prsa u prsa".
Njihove lake uniforme i tanka sečiva omogućavali su im da spretno manevrišu oko svojih protivnika, koji su obično nosili teže oklope i posedovali deblje i teže mačeve.
Pored velike uloge u padu Carigrada 1453. godine, janičari su u istoriji ostali upamćeni nakon Mohačke bitke iz 1526. godine, u kojoj su uništili celu ugarsku konjicu i ubili mađarskog kralja Lajoša II, na čelu sa Sulejmanom Veličanstvenim.
"Tajna veza" sa hranom
Život janičara nije uključivao samo krvave bitke. Kada se otomanski janičari nisu borili protiv neprijatelja na frontu, bili su poznati po tome da su se okupljali u kafanama ili oko lonca za kuvanje u logoru. A prema nekim izvorima, kazan je igrao i proročku ulogu u istoriji janičara.
Pojedini autori tvrde da se janičarski korpus nazivao "odžak", što je značilo "ognjište", dok su titule u njihovim redovima izvedene iz termina koji su se odnosili na kuvanje. Na primer, pojam čorbačı ili "kuvar supe" odnosio se na njihove narednike, a asči ili "kuvar" na oficire nižeg ranga.
Jelo iz kazana je predstavljao brz način da se stvori veza među vojnicima. Zato su dobijali obilje hrane iz sultanove palate, među kojima se nalazio i pilav sa mesom, kao i supa i puding od šafrana. Tokom svetog meseca Ramazana, trupe bi napravile red do dvorske kuhinje u kojoj bi dobijale slatkiše kao poklone od sultana.
Tokom vremena čin "prihvatanja hrane od sultana" postao je simbol vernosti janjičara, dok je odbijanjem, jedinica slala jasnu poruku nezadovoljstva i početka pobune.
Prevrtanje kotla bio je oblik reakcije, prilika da se iskaže moć, ali i predstava pred autoritetom i narodom kako smatraju mnogi istoričari.
Nagli pad
Uprkos brojčanom rastu pripadnika jedinice tokom vekova, njihova borbena snaga je opala nakon popuštanja kriterijuma prilikom odabira članova. Događaj koji je doveo do konačnog pada se odigrao 1826. godine za vreme sultana Mahmuda II. Koji je želeo da sprovede promene i modernizuje vojsku, što su janičari odbili. Da bi verbalizovali svoj protest, janičari su 15. juna prevrnuli sultanove kotlove, signalizirajući da se sprema pobuna.
Ipak, sultan je bio korak ispred. Pripremio je snažnu artiljeriju koja je zapucala na janičarske kasarne i rešio da zarobi sve preživele. Preživeli su nakon toga ili prognani ili pogubljeni, što je označilo kraj janičara.
(Kurir.rs/ National Geographic Srbija)
NE PROPUSTITE
Bonus video:
