Sport, a posebno fudbal neretko su inspiracija filmskim stvaraocima u svetu, a poslednjih godina sve više i kod nas. Podsećamo na filmove srpske kinematografije, nastale u periodu između devedesetih godina prošlog veka i današnjih dana, koji na neki način dotiču fudbalsku igru – bilo da je ona u funkciji glavne radnje, ili je glavna tema. U većini njih spominju se večiti rivali, kao neiscrpna tema, bilo da se radi o samim klubovima, njihovim igračima, ili navijačima.
U mnoštvu filmova, odabrali smo osam koji će vas verujemo dobro zabaviti.
1. Tri palme za dve bitange i ribicu (1998, Radivoje Andrić, komedija)
Radnja preslikava društveni ambijent u Srbiji 1993. godine. U beznađu hiperinflacije, ratova u okruženju, mobilizacija, lopovskih piramidalnih štedionica. Lane (igra ga Žika Todorović, glumac i nekadašnji bubnjar EKV-a), strastveni navijač Partizana, živi sa svojim prijateljem slikarom Terzom (Milorad Mandić-Manda) na jednom splavu i pokušava da opstane prodajom njegovih slika za “novu elitu”.
On se zaljubljuje u Nadicu (Dubravka Mijatović), lepu djevojku koja radi na “hot-lajnu”. Sa Lanetovim starim prijateljem Momom, koji je zaposlen kao čuvar u jednoj piramidalnoj štedionici, planiraju da opljačkaju tu štedionicu i sa parama pobegnu na egzotično pusto ostrvo sa palmama …Kakve veze ima ovaj film sa fudbalom? Ima, zbog ovih scena:
2. Ona voli Zvezdu (2001, Marko Marinković, komedija)Glavni lik Srba (igra ga Gordan Kičić) je maturant i fudbalski fanatik, tačnije kralj uličnog fudbala, koji igra iako nema društvo, zimi, leti , po kiši, snegu, dok mu baka baterijom osvetljava skučeno dvorište, takozvanu malu Marakanu.Nema te cene za koju bi pristao da postane profesionalac i da igra za novac. On odbija ponude raznih lovaca na talente iz inostranstva koji mu nude kule i gradove …Tu je i Dača (Ana Stefanović) koja je u njega potajno zaljubljena od prvog osnovne, zatim nova učenica u koju se Srba zaljubljuje – a ona voli Zvezdu …Najpoznatiju muzičku numeru iz filma napisao je i sa grupom izveo Momčilo Bajagić-Bajaga, a u filmu se pojavljuje Danijela Vranješ, poznata i po tome što se 2006. godine slikala za naslovnu stranu i duplericu februarskog broja srpskog “Plejboja” i učestvovala u premijernom izdanju srpsko-crnogorskog VIP “Velikog brata” iz 2007. godine …
3. Munje (2001, Radivoje Andrić, komedija)Još jedna komedija Radivoja Andrića, smeštena u kontekst teške realnosti Beograda devedesetih. Mare (Boris Milivojević), Pop (Sergej Trifunović) i Gojko (Nikola Đuričko) odrasli su zajedno. Dok su Mare i Pop oduvek sanjali da postanu muzičari, Gojko (koga su oni zlostavljali u školi i dali mu nadimak “Sisa”) postao je “neko” – vlasnik kluba i muzičkog studija.
Mare i Pop ga mole da im pomogne oko objavljivanja njihovog demo-snimka, ali Gojko-Sisa nije zaboravio zlostavljanja iz školskih dana …
Andrić u jednoj sceni radi omaž nekadašnjem centarforu Crvene zvezde Dušanu Saviću i njegovom legendarnom golu protiv Arsenala na Hajberiju 1978. godine:
4. Kad porastem, biću kengur (2004, Radivoje Andrić, komedija) 5. Montevideo, Bog te video! (2010, Dragan Bjelogrlić, drama)Rediteljski debi glumca Dragana Bjelogrlića (široj ex-jugoslovenskoj publici postao poznat još kasnih osamdesetih kao Slobodan iz serije “Bolji život”, a kasnije se pojavio i u regionalno popularnim filmovima Srđana Dragojevića “Lepa sela, lepo gore” i “Rane”).
Scenario filma napisan je po istoimenoj knjizi sportskog novinara Vladimira Stankovića koja govori o velikom uspehu fudbalske reprezentacije Jugoslavije na Svetskom prvenstvu u Montevdeu 1930. godine. Podsetimo, naš nacionalni tim je zbog bojkota fudbalskih podsaveza Zagreba, Splita, Sarajeva i Subotice, bio sastavljen samo od igrača iz beogradskih klubova Jugoslavije, BSK-a i BASK-a i dvojice fudbalera iz francuskog Setea. Uprkos ovom hendikepu, Jugoslavija je ostvarila sjajan uspeh – podelila je treće mesto sa selekcijom SAD-a (tada se nije igrala utakmica za treće mesto).
Radnja filma obuhvata period od kraja 1929. do početka septembra 1930. godine i kroz priču o Blagoju-Moši Marjanoviću, Aleksandru Tirnaniću – Tirketu, Milutinu Ivkoviću – Milutincu, Milovanu Jakšiću i ostalim fudbalskim repezentativcima, prikazuje socijalno-kulturni milje tadašnjeg Beograda.Popularnosti filma doprinela je i prašina koja se u medijima digla oko nekih faktografskih grešaka. Jedna od njih je da u filmu reprezentativci Jugoslavije igraju u crvenim dresovima, iako je činjenica da je boja dresa jugoslovenske reprezentacije, od prve utakmice 1920. godine, pa sve do devedesetih godina prošlog veka, bila – plava.
U televizijskoj seriji, nastaloj od filma, pojavljuje se i legendarni hrvatski trener Miroslav-Ćiro Blažević, koji glumi tadašnjeg selektora reprezentacije Jugoslavije Antu Pandakovića.
U ovom filmu se direktno ne spominju dva najveća kluba, ali je iz Jugoslavije za koju navija Bogdan (Branimir Brstina), kasnije nastala Crvena zvezda, dok je BSK prethodnik OFK Beograda.
6. Montevideo, vidimo se! (2014, Dragan Bjelogrlić, avantura-komedija)
Na krilima velikog uspeha prvog filma, popularni Bjela napravio je nastavak sage o učešću Jugoslavije na prvom svetskom fudbalskom prvenstvu. Dok je prvi film opisivao dešavanja koja su prethodila samom Prvenstvu, film “Montevideo, vidimo se!” radnju premešta u glavni grad Urugvaja, poprište istorijskih utakmica.Visokobudžetni film koji je samo u Srbiji imao više od pola miliona gledalaca – svaki dan ga je u bioskopima videlo više ljudi nego bilo koju utakmicu fudbalskog šampionata Srbije. Atraktivnosti filma doprinela je i pojava poznatog američkog glumca Armanda Asantea i španske glumice Elene Martinez. Bjelogrlić je želeo da za film angažuje i najboljeg srpskog tenisera svih vremena Novaka Đokovića, koji zbog obaveza nije bio u mogućnosti da debituje na filmu.Naravno, ni u ovom nastavku nisu izostali gafovi sa bojom dresova. U scenama sa utakmice Brazil – Jugoslavija, Brazilci nose žute dresove. Činjenica je, međutim, da su fudbaleri brazilske reprezentacije do 1953. godine nastupali u belim ili plavim dresovima.
7. Rane (1998, Srđan Dragojević, drama)Film je posvećen generacijama rođenim posle Tita. Baziran na istinitom događaju, film prati sudbinu dvojice dečaka, Pinkija i Švabe, koji odrastaju u Novom Beogradu, u periodu 1991—1996. Detinjstvo glavnih junaka determinisano je sankcijama, blizinom rata i kriminalizacijom čitavog društva, koji udruženi stvaraju sasvim nov sistem vrednosti.
Kao i mnogi njihovi vršnjaci, Pinki i Švaba već sa četrnaest godina ulaze u svet kriminala, prihvatajući vrednosti Srbije iz tog perioda, eks-komunističke zajednice u hiper-tranziciji, koja, zbog rata i sankcija, podseća na teatar apsurda. Idoli glavnih junaka su poznati beogradski kriminalci i TV šou „Puls asfalta“ koji takvu felu ljudi dovodi u goste i stvara od njih medijske zvezde. Pinki i Švaba maštaju da jednog dana gostuju u svojoj omiljenoj emisiji i trude se, zločinima, da to zasluže. Nakon što uspevaju u tome, njihov uspon u svetu kriminala se prekida međusobnim sukobom. Švaba ispaljuje pet metaka u Pinkija, nesvestan toga da svog najboljeg prijatelja ranjava u ista ona mesta u koja je Hrist ranjen dve hiljade godina ranije. Pinki uspeva da preživi i nakon izvesnog vremena beži iz bolnice, te poziva svog prijatelja na pomirenje.
Pomirenje je više nego užasno - ranjeni dečak treba svom drugu, po nepisanom pravilu, da napravi pet potpuno istih rana kako bi se prijateljstvo obnovilo.
U jednoj sceni dečak totom seksa pominje ime nekadašnjeg centarfora Crvene zvezde Dušana savića, koji se podsećamo pojavljuje i u Munjama.
8. Vojna akademija (2012, Dejan Zečević, TV serija)
Ova TV serija opisuje grupu vojnih kadeta koji bivaju primljeni na akademiju, gde počinje njihovo obrazovanje za vojne pilote, ali i druge avanture.
Priča prati nekoliko ličnih sudbina kadeta i kadetkinja od prve radosne vesti da su primljeni na studije Vojne akademije, preko sudara sa realnošću vojničkog života, do uspostavljanja ravnoteže između napora i ljubavi njihovih mladih života. U prvoj epizodi maturanti dobijaju obaveštenja da su primljeni na studije na Vojnoj akademiji. Glavni likovi su nekoliko budućih kadetkinja i kadeta čiji se život iznenada menja ovom, za većinu njih, radosnom vešću.
Tu su i njihovi roditelji, iz različitih socijalnih okruženja i iz raznih delova Srbije, koji različito i reaguju na profesionalni izbor svoje dece - od grotesknog ushićenja, do tihog negodovanja, zavisno od mnogih klišea i predrasuda koji postoje nasleđeni iz prethodnih vremena...
U jednoj sceni grupa navijača Partizana sreće radnike Gradske čistoće i sprema se da ih bije, kada Stošić (Bojan Perić), koji je pre dolaska na Akademiju i sam bio pripadnik grupe najvatrenijih navijača Partizana nailazi automobilom i uz prekor naređuje drugarima da produže dalje.
