Na Novom groblju u Beogradu u parceli broj tri počiva jedan od velikih srpskih generala i prvi predsednik Olimpijskog komiteta Nikodije Stevanović. Na njegovom grobu se ne održavaju komemoracije, kao da su njegovi doprinosi kao vojnika, oficira, nacionalnog radnika i dobrotvora pali u zaborav.
Nikodije Stevanović je rođen 1848. godine u siromašnoj beogradskoj porodici. Još kao dete, gledajući vojnike maštao da i on sam postane vojnik. U gimnaziji se to njegovo mišljenje nije promenilo i već tada planirao je da upiše Vojnu akademiju i postane oficir. Znao je da samo zahvaljujući svom trudu i sreći može postati oficir. Veliki trud i volja ostvarili su mu dečački san i on se 1866. godine upisao u 8. klasu Vojne akademije u Beogradu, koju je završio 1871. u činu potporučnika. Nakon što je završio Akademiju, postao je oficir, za šta je sam u svojim kasnijim sećanjima istakao:
„Mislio sam da mi je Bog dao krila, da je sav svet moj, kad sam obukao oficirski mundir.“
Legendarna hrabrost heroja sa Đunisa
Ubrzo su usledili ratovi i on je svoj heroizam iskazao već u Srpsko -turskim ratovama, kada je u slavnoj bitci na Babinoj Glavi 1876. godine veštim manevrisanjem sa baterijom doprineo pobedi srpske vojske. Za taj čin unapređen je u kapetana druge klase.
Njegova lična hrabrost ispoljila se i u bici na Đunisu, a hrabrost koju je tada ispoljio „postala je legendarna“, a njegovu bateriju prozvali su „Pobedna baterija“. U Srpsko - bugarskom ratu učestvovao je kao major u sastavu Artiljerijskog Dunavskog puka, a potom su usledila i druga raspoređenja u službi, jedno vreme bio raspoređen na mesto upravnika kragujevačke Topolivnice, pa za komandanta Artiljerijske podoficirske škole i drugo. Bio je predsednik Centralnog komiteta Srpske odbrane nadležne za četničku akciju u Staroj Srbiji i Makedoniji od 1906. do 1907. godine i pored činjenice da Četničkoj akciji nije pridavao veći značaj, bio je svesan njene neophodnosti zarad suzbijanja bugarskih komita. Ponekad je u šali govorio:
„Deco, ne plaši se mačka rešeta, već oštrite sablje i povucite topove, pa na – Kosovo!“
Častan i pošten oficir, vojno neutralan
U Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu bio je komandant Moravske divizijske oblasti. Dočekao je Oslobođenje Kosova i bitku na Bregalnici kojom je „sprana“ bitka na Slivnici.
Nikodije Stevanović je imao veliki broj prijatelja i u oficirskom koru i u građanstvu, zahvaljujući svoj časnosti i poštenju. I pored činjenice da kao vojno lice nije mogao da pripada ni jednoj političkoj stranci i da se meša i izjašnjava o pitanjima unutrašnje politike, svojim prijateljima je otvoreno iznosio svoja ubeđenja koja su se odnosila na spoljnu politiku.
Istakao se i kao mačevalac što su zabeležile i Beogradske opštinske novine povodom organizovane mačevalačke akademije 21. februara 1908. godine pod pokroviteljstvom Njegovog Kraljevskog Visočanstva Kralja Petra I Karađorđevića. Osnivanjem Srpskog olimpijskog komiteta 1910. godine a za njegovog prvog predsednika izabran je Nikodije Stevanović. Prema novijim podacima Nikodije Stevanović je postavljen za predsednika 1912, ali to ne menja činjenicu da je u toj funkciji intezivno radio je na razvoju olimpizma kod nas sve do 1914. godine, posebno se zalagao za naše učešće na Olimpijadi u Stokholmu 1912. godine.
Bio dobrotvor i za života, pomagao bolesne i siromašne
U Prvom svetskom ratu bio je na mestu komandanta Moravske divizije. Posle evakuacije srpske vojske preko Albanije, kada se srpska vojska reorganizovala na Krfu, general Nikodije Stevanović je postavljen za komandanta Srpskih trupa na Krfu. Iako u dubokoj starosti, već oboleo, obavljao je tu dužnost savesno i odgovorno. Preminuo je 11/23. avgusta 1918. godine u 9.45 časova uveče, pod krovom zamka Ahileon u Gasturiji na Krfu. Za sobom je ostavio svoje memoare. Svu imovinu koju je stekao sa svojom suprugom ostavio je u dobrotvorne svrhe, kao što je i za života pomagao bolesne, siromašne, kao i svako patriotsko udruženje. Danas, više od sto godina jedino sećanje na generala, nacionalnog radnika i dobrotvora čuva spomenik na Novom groblju sa ispisanim imenom i reljefom sa njegovim portretom izrađenim u belom kamenu.
JKP “Pogrebne usluge” Beograd
