Zagrebački list primećuje da su se autori udžbenika suzdržavali da označe "agresorskim" bilo koji narod ili sistem u regionu, a pojam Domovinski rat se i ne spominje.
Primeri udžbenika iz Finske, Italije i Nemačke, kao i objašnjenja profesora istorije iz tamošnjih srednjih škola pokazuju kako se ratovi pominju tek u kontekstu širih istorijskih događanja tog doba."Jugoslavija je pod Titom predstavljena kao uspešna država 'trećeg puta', dok su ratovi na Balkanu učenicima prikazani kao deo secesionističkih događanja u istočnoj i jugoistočnoj Evropi nakon 1990", kaže profesorka Sirka Ahonen sa Univerziteta u Helsinkiju, koja je učestvovala u profilisanju programa iz istorije.
Ona dodaje da se posebna pažnja posvećuje nacionalizmu, a da se raspravlja i o tome kako međunarodna zajednica nije imala adekvatan odgovor na ratove. Po istoj paradigmi taj deo istorije obrađen je u školama u Nemačkoj, tačnije u Bavarskoj, navodi profesor istorije i šef Odeljenja za obrazovne politike Društva učitelja Fric Šafer.
"Ne idemo u detalje. Eventualno ako je u razredu učenik iz Hrvatske ili BiH, ispričaće svoju priču", rekao je Šafer. Prema njegovim rečima, ratovi u Jugoslaviji se prikazuju u bloku u kojem se obrađuje kraj Hladnog rata, a odgovornost za zločine učenik treba da shvati u kontekstu porasta nacionalizma sa svih strana.
Italijanski srednjoškolci u svojim udžbenicima čitaju kako su ratna delovanja u Hrvatskoj opravdana postojanjem značajne srpske manjine, ali da su uz regularnu vojsku (JNA) u njima učestvovale paravojne srpske jedinice, koje su više puta počinile gnusne zločine protiv Hrvata.
"Hrvatska je, ipak brzo stvorila vojsku i počela da vraća teritoriju. Kad su hrvatska snage došle do teritorija koje su nastanjivali Srbi, počinili su i etnicko čišćenje, proteravši Srbe, stoji u udžbeniku. Na to profesor iz Toskane, Andrea Nardi ocenjuje da nije reč o relativizaciji zločinca i žrtve, već da učenici usvoje "tendencije kao što je etnički mozaik, kakva je bila Jugoslavija i šta se događa kad takva zajednica propadne ili kad poraste nacionalizam".
Za razliku od Hrvatske, rat u Bosni i Hercegovini detaljnije se obrađuje u svim državama. Tako srednja škola "Jacek Kuron" iz Varšave svake godine vodi učenike trećeg razreda u Sarajevo.U italijanskim udžbenicima navedeno je da se kroz medije Srbi u ratu u BiH portretiraju kao agresori, muslimani kao žrtve, dok su Hrvati neutralni.
"Slobodan Milošević se pak spominje u kontekstu stvaranja Međunarodnog suda za ratne zločine na području bivše Jugoslavije", naveo je Večernji list i dodao da pored fotografije Miloševića piše da je "optužen za zločine protiv čovečnosti, ali da je pre izricanja presude umro".
(Večernji list)
