Deponije su jedan od gorućih ekoloških problema u Srbiji. Na oko 3.500 lokacija širom zemlje baca se komunalni i opasni otpad.
Stručnjaci kažu da naša zemlja od reciklaže đubreta može da dobija papir, karton, plastiku, staklo, aluminijumske ambalaže, motorna ulja, kese za smeće, dok se nešto komplikovanijim procesima mogu dobiti đubrivo i biogas, koji se koristi i kao alternativno gorivo.
Prema Republičkom zavodu za statistiku (RZS), u Srbiji su u 2021. godini reciklirane 1,63 tone otpada, što je 6,2 odsto više nego 2018. i zbog povećanog recikliranja metalnog otpada.
Msc Slaven Tenodi s Katedre za hemijsku tehnologiju i zaštitu životne sredine na PMF u Novom Sadu kaže za Kurir da reciklaža igra važnu ulogu u sistemu upravljanja otpadom i predstavlja proces prerade već upotrebljivanog materijala u svrhe njegovog ponovnog korišćenja.
- Dovoljno kaloričan otpad predstavlja alternativni izvor energije u odnosu na fosilna goriva, smanjujući emisiju gasova staklene bašte i negativan uticaj neadekvatno odloženog otpada na životnu sredinu, uz ostvarivanje dobiti. Reciklaža je višestepeni proces obrade otpadnih, reciklabilnih materijala koji bi se inače odbacili kao neupotrebljivi - kaže Tenodi i dodaje:
- Reciklaža komunalnog otpada počinje odvajanjem korisnih od nekorisnih frakcija otpada, što se može izvršiti na mestu odlaganja (kante i kontejneri za separaciju otpada), u toku sakupljanja otpada, u transfer stanicama, u sklopu deponije, u reciklažnim stanicama i na mestu njegove ponovne upotrebe ili obnavljanja energije.
Nakon sakupljanja, reciklabilne frakcije se odvode na postrojenje za njihovu pripremu, što obuhvata mehaničko ili hemijsko čišćenje, usitnjavanje i pakovanje. Zatim se reciklabilne frakcije (papir, karton, plastika, staklo, metali) mogu prodavati kao sirovina ili se na mestu sortiranja koristiti za proizvodnju gotovih proizvoda ili poluproizvoda.
Sve veći stepen proizvodnje svodi se na upotrebu sekundarnih sirovina, od kojih se mogu proizvoditi: aluminijumska ambalaža, reciklirani papir, karton, motorna ulja, kese za smeće.
On navodi i da komunalni otpad u Srbiji sadrži 50 odsto biorazgradivog otpada i manje od 10 odsto ostalih frakcija otpada, što zadovoljava kalorične potrebe za ekonomski opravdanu proizvodnju energije iz otpada.
- Kod nas postoji mnogo neiskorišćenog otpada, od kojeg se, osim smanjenja negativnog uticaja na životnu sredinu, može ostvariti znatna ekonomska dobit, uključujući i otvaranje novih radnih mesta.
Najveći deo komunalnog otpada predstavlja biorazgradivi, organski otpad, koji po pravilu nije moguće reciklirati. Kompostiranje čvrstog otpada je proces biološke dekompozicije biodegradabilne frakcije istog, pod kontrolisanim, predominantno aerobnim uslovima.
Razgradnja biodegradabilne frakcije čvrstog otpada javlja se kao posledica aktivnosti odgovarajućih mikrobioloških vrsta koje koristeći dostupan kiseonik konvertuju prethodno obrađeni materijal u kompost (braon đubrivo), koji se koristi za poboljšanje svojstava zemljišta - objašnjava Tenodi:
- Drugi metod je anaerobna digestija ili metansko vrenje - izdvajanje iz otpada najznačajniji produkt anaerobne digestije, biogasa, izgrađenog od metana i ugljen-dioksida. Uz obradu, digestat i biogas se koriste u poljoprivredi i šumarstvu i kao sirovina za generisanje energije.
BROJKE
- 3.500 divljih deponija ima u Srbiji
- 138 nesanitarnih deponija-smetlišta
- 164 aktivne zvanično registrovane deponije
- 13 regionalnih sanitarnih deponija
- 36 reciklažnih centara postoji u Srbiji
- 1,63 tone recikliranog otpada ima više nego 2018.
Energija iz biogasa mogla bi se koristiti za regulisanje toplote i proizvodnju električne energije. Biogas se može prečistiti otklanjanjem inertnih i niskokaloričnih konstituenata da bismo dobili kvalitetnije alternativno gorivo.
Regionalne sanitarne deponije:
- "Duboko" Užice
- "Vrbak" Lapovo
- Kikinda
- "Gigoš" Jagodina
- "Željkovac - Deponija dva" Leskovac
- "Muntina padina" Pirot
- "Jarak" Sremska Mitrovica
- Pančevo
- Subotica
- Nova Varoš
- Inđija
- Sanitarna deponija "Meteris" Vranje
- Sanitarna deponija lokalnog karaktera u opštini Gornji Milanovac
Nakon odgovarajućeg tretmana digestat se može koristiti kao podloga za obitavanje životinja, đubrivo, materijal za proizvodnju bioproizvoda (bioplastika), za poboljšanje fizičkih i mehaničkih svojstava zemljišta.
Spaljivanje otpada
Jedan od načina proizvodnje energije
- Spaljivanje otpada predstavlja obnavljanje energije iz komunalnog, opasnog ili medicinskog otpada i obuhvata skladištenje otpada, pripremu otpada za spaljivanje, spaljivanje otpada, kontrolu zagađenja vazduha i rukovanje ostacima spaljivanja. Ovakva obrada otpada česta je praksa razvijenijih, ali sve više i manje razvijenih zemalja, što potvrđuje činjenica da danas postoji preko 1.100 spalionica otpada širom sveta - kaže msc Slaven Tenodi.
U Srbiji postoji velika potreba za razvojem i korišćenjem postrojenja za kompostiranje i anaerobnu digestiju kao rešenje za sve veću količinu organskog, nereciklabilnog otpada.
Kurir.rs/ Aleksandra Kocić
NE PROPUSTITE
Bonus video:
