KOMUNISTI SILOVALI, PA ZAKLALI ISKUŠENICU POSLE PLJAČKE MANASTIRA: Otkriven krvavi zločin koji je skrivan više od 80 godina!
Jezivi pir komunista nad iskušenicom srednjovekovnog manastira Klisura koji se dogodio krajem 1941. godine konačno je ugledao svetlo javnosti. Sve ono što je diktatura Josipa Broza nad srpskim narodom skrivala, polako, ali sigurno izlazi na videlo.
Uz prisustvo oko 60 okupljenih građana, kao i četiri sveštenika i dva monaha Srpske pravoslavne crkve, 17. maja osvećeno je spomen-obeležje, podignutogo u znak sećanja na Đenadiju Đorđević, tragično nastradalu iskušenicu manastira Svetih Arhangela Mihaila i Gavrila u Klisuri. Iskušenica Đenadija Đorđević bila je rodom iz Latvice, sela iz Zlatiborskog okruga, rođena u zemljoradničkoj porodici . U trenutku svoje mučeničke končine imala je 38 godina.
Ovo spomen-obeležje, podignuto na razmeđu ivanjičke i ariljske opštine, odnosno na lokalitetu poznatom po imenu Gradina, u neposrednoj blizini crkve Svetog Ilije, ostaće da lokalne meštane, kao i sve Srbe, večno podseća i opominje na nemile događaje koji su se dogodili u prvoj polovini decembra 1941. godine, piše Srđan Đorđević, za portal Pogledi.
Nakon sloma Sovjetske Užičke Republike u poznu jesen 1941. godine, pripadnici lokalnih partizanskih jedinica, predvođeni potonjim ”narodnim herojima” Milinkom Kušićem i Milosavom-Mićom Matovićem, upali su u manastir Svetih Arhangela Mihaila i Gavrila, a zatim su, nakon pljačke kompletne manastirske imovine, pretukli i silovali iskušenicu Đenadiju Đorđević. Ovaj bezbožnički pir završen je klanjem nesrećne iskušenice, koje je izvršio još jedan potonji ”narodni heroj”, Vinko Zevnik iz Slovenije, koji je u partizanima imao lažno ime Viktor Železnik. Ono što je posebno tužno jeste činjenica da Zevnikovo ime i danas nosi jedna od najdužih ulica u Arilju, dok nazive ostale dvojice nose i ulice i škole u ovom kraju.
Vinko Zevnik rođen je 28. jula 1914. godine u selu Praše, kod Kranja, kao vanbračno dete. Imao je samo majku Marijanu, dok nije poznato ko mu je bio otac. Majka ga je napustila dok je bio dete, tako da su ga od malih nogu čuvali i vaspitavali fabrički radnici. Radio je kao čobanin kod imućnijih seljaka, preprodavao stoku, švercovao raznu robu preko granice u Italiju. Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, Vinko Zevnik je kao mnogi Slovenci interniran u Srbiju, jer su ga Nemci označili kao čoveka koji je "opasan za javni mir i poredak". U Srbiji je nastavio da radi kod imućnijih seljaka, u selu Dobrače, kod Arilja, da bi se vrlo brzo pridružio komunistima i partizanskom pokretu.
Ovom tragičnom događaju, svirepom mučenju, a onda i ubistvu Đenadije Đorđević posvećena je knjiga ”Parastos u Klisuri”, autora Mladomira M. Ćurčića, pisca lokalne istorije, iz ivanjičkog sela Šume, ujedno i najzaslužnijeg za podizanje ovog spomen-obeležja. On se u svom obraćanju okupljenima osvrnuo na sam događaj, ali i predistoriju, rekavši:
”…Milinko Kušić šalje Milosava-Mića Matovića iz Dobrača da sa svojom četom napravi mostobran prema Dragačevu, da bi se prikupile zaostale partizanske jedinice. On ovde na ovom terenu počinje da sprovodi ideologiju komunizma. Prvi njihov zločin je paljenje kuće Vojislava Radosavljevića, gde je izgorelo deset Srba. Zatim ulaze u manastir Klisuru. Pljačkaju sve, jer su dobili obaveštenje od Milinka Kušića da ih čeka dug marš kroz Bosnu i odlazak u zapadnu Bosnu na teritoriju NDH, gde će ih dočekati jedinice Anta Pavelića. Tada je u manastiru Klisuri bila samo iskušenica Đenadija Đorđević. Oni su krenuli jednim lošim činom, silovanjem, a zatim i klanjem, koje je izvršio Viktor Zevnik i bacio je u Vučjački potok…”
U Svetom Pismu piše: ”I poznaćete istinu, i istina će vas osloboditi”. Ćurčić je svoj govor završio rečima: ”Koliko smo spoznali istinu – toliko smo se i oslobodili!”
Bog dušu nek prosti Đenadiji Đorđević! Da se više nikad ne ponovi!
Ono što posebno boli meštane ovog kraja, a paradoks je Drugog svetskog rata, jeste sledeća činjenica. Naime, spomen ploča koja se nalazi na zidu ulaza u manastirsku trpezariju, jeste spomen ploča Dobračanima „Pali za otadžbinu“, a na kojoj se između ostalih rame uz rame sa Solunskim junacima nalazi ime Mića Matovića, komuniste i bezbožnika, koji i sam imao komandnu odgovornost nad zločinačkim odredom, koji je poharao manastir.
Manastir Klisura ili ranije poznat kao manastir Dobrača, aktivan je ženski manastir koji potiče iz srednjeg veka i pripada Eparhiji žičkoj Srpske pravoslavne crkve. Nalazi se u ataru sela Dobrače, 13 kilometara južno od Arilja, u klisuri Moravice, po kojoj je dobila naziv. Manastirska crkva, posvećena svetim arhangelima Mihajlu i Gavrilu, podignuta je krajem 13. veka u Raškom stilu, po ugledu na obližnju crkvu svetog Ahilija, u današnjem Arilju, u kojoj se tada nalazilo sedište Moravičke episkopije.
Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. Nije poznato ko je i kada podigao manastir, ali se na osnovu stilskih odlika, odnosno pripadnosti Raškom stilu i sličnosti sa crkvom svetog Ahilija, njegov nastanak smešta na kraj 13. veka. Po narodnom predanju to je jedna od Nemanjićkih zadužbina.
Pretpostavke da crkva Svetih arhangela Mihaila i Gavrila potiče iz doba Svetog Save vezana je za narodnu pesmu kojom se isto tvrdi i za crkvu Svetog Nikole u obližnjem selu Brekovo, a koja je zapisana 1936. godine. Narod je u usmenom predanju sačuvao priču o tome kako je Sveti Sava, prolazeći tim krajem, sreo jednog čoveka, čobanina, iz Dobrače kome je, nako što je saslušao žalbu da su im ovce mršave jer ne stignu da se napasu pošto moraju ujutro u Brekovo crkvi, savetovao da naprave sebi crkvu. Po ovoj legendi, nastala je crkva, današnji manastir Dobrača, odnosno Klisura.
Na osnovu pominjanja Svetog Save u ovoj legendi, verovalo se da iz doba Nemanjića potiču obe crkve mada za to nisu pronađeni nikakvi dokazi. Pred predanja uverenje u nastanak crkve krajem XIII veka izvučeno je iz analogija u stilu gradnje sa hramovima nastali tokom perioda raške graditeljske škole.
Kurir/Pogledi
