Crkve Pokrova Presvete Bogorodice bdi nad gradom tačno vek i po i danas Eparhija šabačka počinje obeležavanje velikog jubileja najstarijeg lozničkog hrama. Smeštena na uzvišenju iznad grada, na mestu gde se i danas vide ostaci lozničkog šanca podignutog 1807. a u istoriju večno zapisanom tri godine kasnije u Boju na Loznici kada su ustanici branili grad od Turaka, crkva je delila dobro i zlo sa Lozničanima. Preživela je dva svetska rata i dočekala 150 rođendan.
Veliki jubilej biće obeležen trodnevnim dešavanjima, a, kako je najavljeno iz Eparhije šabačke najpre će izložba "Crkva Pokrova Presvete Bogorice u Loznici – Svetlost ikonostasa“, biti otvorena danas u Muzeju Jadra, dok je dan kasnije, u petak, Svečana akademija posvećena jubileju zakazana u Vukovom domu kulture. U subotu, 14. oktobra, na praznik Pokrova Presvete Bogorodice, biće održana sveta arhijerejska liturgija u porti hrama od devet ujutru, a služiće je episkop šabački Jerotej sa više arhijereja. Na ovom lozničkom hramu su sredinom prošle godine u susret jubileju započeti veliki radovi pa je urađena statika crkve, isušeni zidovi od kapilarne vlage i postavljeno podno grejanje. Započeta je i obimna rekonstrukciju celokupnog ikonostasa koja još nije završena, a kada bude vratiće mu stari sjaj. Ovaj hram koji se beli i sija na suncu okuplja Lozničane tokom cele godine, ovde se pali badnjak uoči Božića, kraj kapele u kojoj počivaju kosti vojvode Ante Bogićevića, obeležava godišnjica Boja na Loznici, a amfiteatar u porti hrama često je mesto raznih kulturnih programa.
Pre jedne decenije, povodom 140 godina od osvećenja objavljena je monografija hrama u kojoj piše da sagrađen 1873, a dve godine ranije dobijen je plan za crkvu i odmah je otpočela izgradnja. Iste godine odobren je ugovor o podizanju ‘’templa“ (ikonostasa) i odobren utrošak 150 dukata za sat na zvoniku. Zapisano je da je crkvu zidao neimar Tasa Naumović iz Šapca, a da je za gradnju crkve, počete na inicijativu čuvenog prote Ignjata Vasića, upotrebljen kamen ‘’od ostatka manastira Voćnjak, sa groblja u tom selu’’. Vodilo se o svemu računa pa je jedan od najtraženijih i najuspešnijih predstavnika našeg crkvenog slikarstva XIX veka – Nikola Marković, poreklom iz Požarevca, bio angažovan za oslikavanje ikonostasa na kome se nalazi ukupno 27 ikona. Jedan je od najprepoznatljivijih lozničkih simbola u tokom dva svetska rata pretrpeo je oštećenja, ali je opstao. Inače, kako u knjizi ‘’Boj na Loznici i Tičar polju 1810.’’ piše Miloš Dejanović kada je 1807. urađen loznički šanac, u njegovom centru je sagrađena crkva-brvnara koju su 1913. porušili Turci. Na tom mestu je zatim 1839. prema projektu arhitekte Ivačkovića sagrađena manja loznička crkva. Posle toga je nakon 34 godne kasnije, na Spasovdan 17. maja 1873. osvećena današnja Pokrovska crkva. Projekat je uradio jedan od najustaknutijih arhitekata tog doba Aleksandar Bugarski, inače, poznat po projektima Narodnog pozorišta i dvora u Beogradu.
Neobično je da u Loznici posle Pokrovske do 2002. nije urađena nijedna crkva, da bi tada počela gradnja hrama Vaznesenja Gospodnjeg na Lagatoru. Pokrovska crkva je 150 godina sa Lozničanima koji se ovde venčavaju, krštavaju, osvećuju slavski kolač i čuvaju ovu bogomolju koja nad njima bdi i čuva njihov grad.
Kurir.rs/T. Ilić
NE PROPUSTITE
