Ove ptice naseljavaju isključivo ljudska naselja. Za smeštaj svojih masivnih gnezda koriste stubove, krovove, dimnjake, a ako ih ugrozite na bilo koji način sledi vam paprena kazna. Reč je o beloj rodi koja je strogo zaštićena vrsta, te onome koji ruši njihova gnezda, oduzima im jaja, puca na njih ili ih na bilo koji nači uznemirava, prema zakonu sledi novčana ili zatvorska kazna koja može biti i do dva miliona dinara.
Kristina Milošević ovogodišnji je koordinator 8. Međunarodnog popisa belih roda koje sprovodi Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije (DZPPS), a kome se mogu priključiti svi zainteresovani građani. Kako kaže, u poslednjih 40 godina rode su gotovo u potpunosti premestile svoja gnezda na objekte koje je čovek pravio. Međutim, njihov broj je iz godine u godinu je sve veći, a to nažalost uzrokuje i da ova plemenita ptica čoveku "zasmeta" te se odluči na užasno delo.
- Kazne zatvora mogu biti od par meseci do do tri godine, u zavisnosti od toga koji je stepen. Dešava se da unište jedno ili više gnezda, u zavisnosti od toga, toliki je i nivo kazne. Ubijanje je strogo zabranjeno kao i rušenje njihovih gnezda u sezoni i van sezone. Strogo je kažnjivo i trovanje ptice, uzimanje jaja i ubijanje mladunaca - objašnjava Kristina Milošević.
Nakon što pređu put od oko 12.000 kilometara, rode se gotovo uvek vraćaju u isto gnezdo, koje dograđuju i popravljaju tokom čitave gnezdeće sezone, navelo je DZPPS. Ona je lako uočljiva i prepoznatljiva ptica, krupna, velika, belo-crne boje, dugih crvenih nogu i kljuna. Gotovo je nemoguće pomešati je sa nekom drugom vrstom.
- Bilo je do sada raznih slučajeva. Uglavnom nam ih građani prijavljuju, ali generlno rode nisu štetne životinje. Ljudi ih povezuju sa mirom i dobrom pticom koja hvata glodare i štetočine i one su dobar znak. Uvek se nađe neka osoba kojoj to smeta i obično to budu lokalci. Ako neko sruši ili ubije pticu obično neko sa strane prijavi - objašnjava ona.
Najveći procenat naseljenosti roda je u Vojvodini, a Kristina objašnjava za Telegraf zašto one biraju baš sever naše zemlje za svoje primarno stanište.
- Cela Panonska nizija za njih je idelna. Najviše im odgovara jer imamo vlažnih livada, dosta kanala, vodenih površina po Vojvodini koji su odličan izvor za njihovu hranu. Pre svega se hrane ribom, vodozemcima i gmizavcima. Hrane se i jajima ptica koje leže na zemlji, a to su uglavmom patke, tako da su ta vodena staništa ključna za njih. U Vojvodini ima dosta i oranica, a samim tim ima i glodara tako da im je i to značajno - kaže Kristina iz DZPPS.
Banatsko selo Taraš je, nakon što se izborio u konkurenciji još dva naselja u Srbiji, 2015 godine prepoznat je kao Evropsko selo roda. Najveći broj roda baš u ovom selu ima svoje stanište.
Kazne za ubijanje rode i uništavanje njenog gnezda
Zakonom o zaštiti prirode bela roda je definisana kao zaštićena vrsta. To je tip ptice koja je ugrožena ili može postati ugrožena, a koja ima poseban značaj sa genetičkog, ekološkog, ekosistemskog, naučnog, zdravstvenog, ekonomskog i drugog aspekta. Predsednica Prekršajnog suda, Olivera Ristanović, pojasnila je kako se ne smete ophoditi prema ovim pernatim životinjama.
- Zabranjeno je korišćenje, uništavanje i bilo koja druga radnja koja bi mogla da ugrozi ove ptice - zabranjeno je hvatati, držati, ubijati, oštećivati ili uništavati njihova jaja, gnezda i legla. To su područja njihovog razmnožavanja i odmaranja, te je uništavanjem njihovih staništa moguće ugroziti i njihov život - objasnila je predsednica Prekršajnog suda u Beogradu, Olivera Ristanović.
Ona je dodala da je za taj prekršaj propisana novčana kazna.
- Propisana je novčana kazna za pravno lice u rasponu od 500.000 do 2.000.000 dinara, a za fizičko lice novčana kazna od 50.000 do 150.000 dinara ili kazna zatvora do 30 dana. Za prekršaj se može uz kaznu izreći i zaštitna mera oduzimanja predmeta koji su upotrebljeni ili namenjeni za izvršenje prekršaja, odnosno koji su nastali izvršenjem prekršaja, a obavezno se izriče i zaštitna mera trajnog oduzimanja primeraka strogo zaštićenih, zaštićenih i alohtonih, kao i predmeta koji su upotrebljeni ili namenjeni za njihovo izvršenje, odnosno koji su nastali tim izvršenjem - rekla je Ristanović.
Podsetimo, roda je prepoznata kao simbol rađanja, plodnosti, blagostanja, dolaska proleća i lepog vremena i strogo je zaštićena vrsta.
Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije sprovodi popis roda koji je planiran da se odvija u dva kruga. Prvi u periodu od 22. aprila do 31. maja i drugi krug od 17. juna do 15. jula. Kako kažu, za sprovođenje popisa veoma je važno učešće velikog broja ljudi, ljubitelja ptica i prirode. Oni pozivaju sve zainteresovane za učešće u popisu da se jave nacionalnom koordinatoru za popis, Kristini Milošević ili na imejl rode@pticesrbije.rs.
Kurir.rs/Telegraf
NE PROPUSTITE
