Ovaj srpski manastir rušili su i Turci i nacisti do temelja: Uzdizao se iz pepela svaki put, čuva mošti velikih svetitelja, a izvor svete vode još uvek teče

Ako se krene putem od Šapca prema Ceru, kroz sela Bogosavac, Dobrić, Culjković, posle 23 kilometra stiže se do manastiraRadovašnica. Bio je pljačkan, paljen i rušen, ali je opstao do današnjih dana svaki put se izdižući iz pepela. 

Dalje opisuje da u tom manastiru žive jedan kaludjer i jedan sveštenik koji ‘’odgovaraju potrebama istoimenog i još četiri druga sela’’, da manastir raspolaže godišnjim prihodom od 1.300 dinara, da ima 131 hektar oranice, šume, livade, i tako redom... Veliki manastir, sa velikom ulogom, osnovan kao zadužbina kralja Dragutina, posvećen svetim arhangelima Mihailu i Gavrilu. Vekovima, delio je sudbinu stanovnika ovog kraja, rušen, paljen i obnavljan, dočekao je i ovaj vek, kada je u toku verovatno najveća obnova, koja uključuje i rekonstrukciju crkve iz XIV veka, od koje sada postoje samo razrušeni temelji.

Priča se da su u vreme Turaka monasi manastira Radovašnica imali posebne privilegije, koje su vešto koristili tako što su osnovali druge manastire i školu u kojoj su prepisivane bogoslužbene knjige, a kod njih su vrlo često boravile izbeglice iz drugih manastira. Tako se u manastir Radovašnica, 1686. godine sklonilo bratstvo manastira Hopovo, noseći sa sobom mošti svetog velikomučenika Teodora Tirona. Za uzvrat, monasi su se obavezali da u planini oko manastira brinu o sokolovim gnezdima, da sakupljaju mlade sokolove i daju ih Turcima, koji su ih obučavali za lov, a od perja pravili ordenje.

Među Srbima koji su pod vođstvom patrijarha Arsenija Čarnojevića prešli Savu, nalazilo se i bratstvo manastira Radovašnica. Poneli su sa sobom knjige i drugu vrednu imovinu, a boravili su u manastiru Bešenovi. Po povratku, zatekli su popaljeni i opljačkani manastir, koji su postepeno obnavljali, da bi crkva bila živopisana 1799. godine. Za vreme Prvog srpskog ustanka u manastiru je bila smeštena bolnica. A godine 1854, u manastirskom voćnjaku, osnovana je prva škola, koja je radila skoro dvadeset godina.

U toku Prvog svetskog rata manastir se našao u centru ratnih zbivanja. Borbe su vođene, ne samo na području parohije, nego i oko samog manastira, koji nije mnogo oštećen, ali su odneta oba manastirska zvona. Po završetku rata u porti manastira, meštani su podigli dva spomenika u znak sećanja na svoje izginule sunarodnike, a 1925. manastir je od svojih vernika dobio na poklon novo zvono. Drugo, veliko zvono podario je manastiru kralj Aleksandar. Potom je 1938. godine sagradjen novi, veliki konak.

Tek što je manastir počeo da živi uobičajenim životom, došao je Drugi svetski rat i sve ono što je nosio sa sobom. Zbog otpora koji je pružan u tom kraju, nemački general Hinghof uputio je u oktobru 1941. godine prema Ceru jaku kaznenu ekspediciju. Sva manastirska imovina je opljačkana, a potom je zapaljen manastirski konak i sve ostale zgrade. Minirana je i do temelja srušena manastirska crkva.

Sledeća obnova počela je tako što je sagradjena mala kapela, zvonara i zgrada za stanovanje... I tako, godinama manastir Radovašnica dobija svoje novo obličje. Godine 1988. na mestu nekadašnje kapele, izgrađena je crkva Pokrova Presvete Bogorodice. Ispod njenih temelja očuvan je i uredjen izvor blagodatne svete vode, koji narod veoma poštuje zbog njegovih blagodelnih svojstava.

Manastir Radovašnica ima pet svojih velikih svetinja: čestice moštiju svetog Nikole i svetog velikomučenika Georgija, poklon ruske crkve iz Beča. U malom relikvijaru nalazi se deo rebra Božjeg ugodnika Teodora Tirona, koji su doneli kao poklon članovi bratstva manastira Hopovo, 1965. godine i obnovili prijateljstvo ova dva manastira. Četvrta svetinja su čestice moštiju prevlačkih velikomučenika, koji se nalaze u oltaru manastirske crkve (70 monaha otrovanih 1441. godine, na dan svoje slave). Peta svetinja, kopija ikone Trojeručice, poklon je manastira Hilandara.

(Kurir.rs/ spc-altena.de) 

Bonus video: "Čim sam ušla u manastir, zaplakala sam"