BEOGRAD - Navršava se deset godina od dva martovska dana 2004. - 17. i 18. marta kada je sa Kosova i Metohije proterano 4.012 Srba, a većina njih nije se vratila u svoje domove.
U talasu nasilja na KiM tada je ubijeno je 19 osoba, od kojih osam Srba, dok je 11 Albanaca život izgubilo u obračunu s pripadnicima međunarodnih snaga bezbednosti. Povređeno je najmanje 170 Srba, kao i desetine pripadnika međunarodnih snaga koji su se sukobili s lokalnim Albancima štiteći Srbe i njihovu imovinu.
Porušeno 800 srpskih kuća, zapaljena Bogorodica LjeviškaPorušeno je oko 800 srpskih kuća i zapaljeno 35 verskih objekata, uključujući 18 spomenika kulture, među koijma i crkva Bogorodice Ljeviške u Prizrenu.
Taj hram, jedan od najreprezentativnijih spomenika srednjovekovne Srbije, episkopsko središte srpske crkve u srednjem veku, monumentalni oblik dobio je u vreme Kralja Milutina (1282-1321), mada je i ranije bio arhijerejsko središte prizrenskog episkopa srpske crkve.
Crkva je unekoliko obnovljena, prva liturgija u njoj služena je šest godina kasnije, ali tragovi devastacije i požara nisu otklonjeni. To zdanje je 2006. stavljeno na listu spomenika pod zaštitom UNESKO-a, od nedavno ga, umesto Kfora čuvaju pripadnici Kosovske policijske službe, koji legitimišu svakog ko joj se približi.Prema podacima Eparhije raško-prizrenske SPC, iz aprila 2004, ukupan broj uništenih crkvenih zgrada je bio blizu 100.Međunarodni tužioci i sudije na Kosovu i Metohiji procesuirali su sedam slučajeva uništavanja crkava i 67 osoba osudili na zatvorske kazne od 21 meseca do 16 godina.
Povod insceniran: Lažne optužbe na račun Srba
Povod ili izgovor za pogrom bila je kampanja albanskih medija u kojoj su lokalni Srbi optuženi da su psima naterali preko reke Ibar grupu dečaka Albanaca iz sela Čabar kod Zubin Potoka od kojih se jedan utopio u reci, što nije bilo tačno.
Istraga UNMIK policije utvrdila je da su optužbe bile lažne, a portparol međunarodne policije Neridž Sing izjavio je tada da su "preživeli dečaci posle tragedije bili pod jakim pritiskom albanskih novinara i političara da optuže Srbe iz susednog sela". Teror albanskih ekstremista osudili su Savet bezbednosti UN, kao i Evropska unija, a Parlamentarna skupština Saveta Evrope je 29. aprila 2004. donela rezoluciju.
U Prištini parastos žrtvama martovskog nasilja
U crkvi Svetog Nikole u Prištini danas je održan parastos žrtvama masovnog nasilja nad kosovskim Srbima počinjenog pre deset godina.Parastos je služio vladika raško-prizrenski Teodosije, a prisustvovali su predstavnici Kancelarije Vlade Srbije za Kosovo i Metohiju, zatim kosovski Srbi koji su članovi Vlade Kosova, kao i predstavnici međunarodnih organizacija i stranih ambasada na Kosovu.
