Deak je u intervjuu podsetio da je NDH proglašena u aprilu 1941. dok je nemačka vojska osvajala Jugoslaviju, a mnogi Hrvati su, iako ne svi, bili oduševljeni proglašenjem nezavisne hrvatske države.
Deak (92), čija je poslednja knjiga objavljena pod naslovom "Europe On Trial" ("Evropa na suđenju") podseća da je samoimenovani lider NDH Ante Pavelić, čije su prve političke veze išle prema italijanskom fašizmu, 1941. potpuno gledao u pravcu nacističke Nemačke, s čijom se ideologijom potpuno slagao.
Opširno govoreći o tom periodu, Deak smatra pogrešnim, što, kako kaže, neki pokušavaju, da odgovornost za ustaške zločine prebace na Nemce.
Govoreći, naime, o politici NDH prema Jevrejima i Srbima, ovaj vremešni istoričar napominje da neke stvari teba pojasniti, odnosno da, osim nekoliko izuzetaka, gotovo cela Evropa je sprovodila antijevrejsku politiku.
"Skoro nijedna evropska zemlja nije bila spremna da prihvati jevrejske izbeglice, pa čak ni Danska. Oni su tokom rata hrabro zaštitili danske Jevreje od nacista, ali pre rata nisu uopšte puštali jevrejske izbeglice u svoju zemlju. Evropske i američka vlada su bile negativno nastrojene prema Jevrejima i NDH nije bila izuzetak u svom učestvovanju u njihovom istrebljenju", naveo je Deak.
Objašnjava da je zapravo, za razliku od konzervativnih krugova u njegovoj, kako kaže, rodnoj Mađarskoj i polufašističkoj Rumuniji, Jevreji nisu bili glavni neprijatelj u NDH.
"To su bili Srbi, tako su naglašavali fašistički lideri Hrvatske. Zato Srbi i pravoslavci čine najveći broj žrtava u logoru smrti Jasenovac i na drugim stratištima u NDH. To naravno nije zaustavljalo ubice u Jasenovcu da masakriraju Jevreje i Rome takođe", naveo je Deak i istakao da su glavna briga za ustaše bili Srbi.
Srbe je, kaže Deak, trebalo ili prisilno pokrstiti ili etnički očistiti ili poubijati.
"To je jedan od jedinstvenih događaja u Drugog svetskom ratu - u Hrvatskoj su civili i vojnici, katolički laici i sveštenici bili uključeni u progon, premlaćivanje, pljačku, prisilno pokrštavanje i ubijanje stotina hiljada nekatoličkih hršćana", ukazao je.
Deak za Katoličku crkvu kaže da je napravila svuda ustupke u odnosu na fašizam, i to na temelju principa koje je izrazio i prakticirao kardinal Paceli, koji je kasnije postao papa Pio XII.
"Prema njemu, nacizam je bio nova antihršćanska religija koju dobri katolici ne mogu da prihvate, ali kada dođe do izbora između antihrišćanskog nacizma i bezbožnog, ateističkog materijalizma, onda katolici moraju favorizovati nacizam. Uostalom, nacizam se bori i protiv kapitalističke i protiv komunističke verzije materijalizma", objašnjava Deak.
Precizira da su kapitalizam i boljševizam moralni neprijatelji Svete rimske crkve jer, kako kaže, poriču postojanje boga, isključuju Crkvu iz obrazovanja i odbacuju sve hršćanske vrednosti.
Sažimajući tu priču, Deak kaže: "Ukratko, Katolička crkva je smatrala da je potrebno praviti kompromise s nacističkom Nemačkom, ali nije pokazivala entuzijazam za Hitlera i njegov pokret. U Hrvatskoj je situacija bila značajno drugačija, jer je hrvatska Katolička crkva pomogla u stvaranju ustaške fašističke države. Istina, crkveni lideri nisu bili podjednako entuzijastični prema ustašama - kardinal Alojzije Stepinac je u tom pogledu bio oprezniji od sarajevskog nadbiskupa Ivana Šarića, koji je otvoreno zazivao istrebljenje pravoslavaca i Jevreja".
Ipak, istakao je da su hrvatski lideri Katoličke ckrve podržali Pavelićev režim, a da je Vatikan "pomogao mnogim monstruoznim ustaškim liderima, uključujući i Pavelića, da pobegnu iz Evrope nakon rata".
Deak dalje kaže i da je totalni mit da su Hrvati hiljadu godina sanjali o svojoj državi.
"Totalni je mit da su Hrvati sanjali o nezavisnoj državi hiljadu godina, kao i ono što je rekao prvi hrvatski predsednik Franjo Tuđman o NDH kao 'izrazu istorijskih težnji hrvatskog naroda'".
Da je NDH 1941. stvorena kao humana i tolerantna država, koja je razumela da mnogi njeni stanovnici nisu ni katolici ni Hrvati, ali da se prema svima treba odnositi jednako, onda je moguće zamisliti da bi takva NDH preživela Drugi svetski rat, zaključio je Deak.
Kurir.rs/Tanjug
Foto: Profimedia
NE PROPUSTITE
