Na jednom od vrhova planine Jelice iznad Čačka, u ataru dragačevskog sela Grab, već vekovima nemilosrdnom zubu vremena, nadmoćnim silama prirode i ljudskom nemaru, odoleva utvrda Gradina. Uzdižući se na planinskom vrhu već zaboravljenog naselja Jeljen, ova legendama obavijena utvrda i dan-danas čuva predanje da je tu „grad gradila prokleta Jerina“, žena Đurđa Brankovića. Prvi iskop na ovom arheološkm nalazištu urađen je pre tačno 40 godina.
- Gradina na Jelici je je jedan od najstarijih poznatih arheoloških lokaliteta u Srbiji. Prva arheološka istraživanja su usledila 1984. godine pod rukovodstvom prof. dr Mihaila Milinkovića. I za tih 40 godina otkriven je znatan broj različitih građevina, među njima i pet crkava. Otkriveni su bedemi tog naselja koje mi smatramo gradom. Dakle, negde u trećoj deceniji VI veka nastalo je ovo naselje”, rekao je za RINU Vujadin Vujadinović, arheolog.
Ovaj arheološki lokalitet nalazi se na 846 metara nadmorske visine i sa njega sa pruža veličanstven pogled na čitav Čačak. Prostire se na površini od 20 hektara, a u spomeničkom smislu najbogatije ostatke predstavljaju otkriveni bedemi, crkve i kuće iz vremena rane Vizantije.
- Život na Gradini počinje još u duboko u praistoriji u bakarnom i bronzanom dobu da bi najveći obim to naselje, odnosno taj grad zauzeo u VI veku za vreme za vreme cara Justinijana. Oni su se u to vreme naseljavali u višim predelima, jer već od sredine III veka polako dolazi i do naseljavanja tih germanskih plemena, odnosno, Huna sa severa koji plačkaju po celom Balkanu. Život zamire negde sredinom V veka, da bi se obnovio već u VI”, objasnio je arheolog Vujadinović.
Arheološki lokalitet „Gradina” na Jelici zauzima prostor od nekih 20 hektara, to je širi pojas zaštite lokaliteta. Legenda kaže da kad je Gradina završena, da je tu vrlo često pristizalo po sedam mazgi natovartenih silnim blagom koje se unosilo u veliki lagum, a kasnije zaključavalo sa dva ključa. Priča o velikom blagu Proklete Jerine počinje da bledi kada su arheolozi započeli sistematsko proučavanje utvrde na Gradini, jer je otkriveno da je ona mnogo starija od doba vladavine Đurđa Brankovića i Proklete Jerine i da je postojala još u doba vizantijskog cara Justinijana.
Kurir.rs/RINA
Preneo: R.J.
NE PROPUSTITE
