SALCBURG - I u najtoplijim letnjim danima u Austriji postoji mesto na kojem je temperatura oko nule, a da nije reč o najvišim alpskim vrhovima koji su pod snegom i leti. To je pećina Ajsrizenvelt (Eisriesenwelt), "Džinovski svet leda", nedaleko od gradića Verfen (Werfen), pedesetak kilometara južno od Salcburga. Ajsrizenvelt je najveća ledena pećina na svetu.
Utvrđeno da ovaj pećinski sistem, uglavnom ispunjen ledom, ima ukupnu dužinu veću od 42 kilometra, a za posetioce je otvoren od maja do kraja oktobra.
Do ulaza u pećinu, u masivu Tennen ((Tennengebirge) Severnih krečnjačkih Alpa, dolazi se drumom, zatim žičarom, pa još oko kilometar dugim pešačkim putem. Ipak, isplati se hodati visoko do pećine i po letnjoj sparini.
Kada se u nju uđe, jedan niz stepenica vodi posetioce uzbrdo, a drugi nizbrdo. Turisti idu trasom dugom oko jedan kilometar, sa ukupno više od 700 stepenica uzbrdo, te toliko i u povratku.
U pećini, u grupi sa profesionalnim vodičem, svaki treći nosi lampu sa otvorenim plamenom, u kojoj gori karbid. Naš vodič Alojz mestimično pali žicu od magnezijuma i otvorenim plamenom osvetljava divotu ledenih skulptura koje je napravila priroda.
Temperatura je svuda u pećini oko nule stepeni Celzijusovih. Svetla iz lampi osvetljavaju čudesne prostore, a vodič se zaustavlja i dodatno osvetljava "Slona", "Damu sa raspuštenom kosom" i razne druge "likove" i čitave ledene pejsaže koje je napravila zaleđena voda u pećini.
Skoro do kraja 19. veka ova pećina nije bila istražena, što zbog zabačenog položaja, što zbog nepostojanja interesa za speleologijom. Godine 1879. jedan salzburški prirodnjak ušao je u prvih dvestotinak metara i bio prvi koji je ovo prirodno čudo opisao kao pećinu sa mnogo leda.
Istraživanja pećine su ozbiljnije nastavljena 1913, te posle Prvog Svetskog rata. Od 1920. se pećina nudi i kao turistička atrakcija. Prvo su u njoj bile izgrađene jednostavne drvene stepenice. Od 1953. na najstrmijem delu do ulaza zaposlene i posetioce vozi žičara. Njom se za nekoliko minuta savladava visinska razlika od pola kilometra (1.084 do 1.586 metara nadmorske visine).
Naučnici su utvrdili da su prve šupljine u ovim krečnjačkim alpskim stenama nastale pre oko 100 miliona godina. Hemijske reakcije i erozija uzrokovana vodom je tokom vremena oblikovala prostore pećine. Ona, i mnoge druge slične u svetu nalikuju na neki način kućnom kaminu.
Tokom zime, kada je vazduh u unutrašnjosti planine topliji nego napolju, u pećinu ulazi hladan vazduh i ledi njen donji deo. Kada u proleće kroz stene prodire voda od snega koji se prethodno otopila na planini, ona se u pećini pretvara u led fantastičnih oblika.
