Tim povodom, britanski Observer bavi se pitanjem kakvu je ulogu u tom terorističkom aktu imao ondašnji jugoslavenski lider Josip Broz Tito i njegova tajna služba UDB-a.
Istraga o jednom od najvećih terorističkih napada u američkoj historiji koji se dogodio 29. decembra 1975. godine, ni posle četiri decenije nije razrešila slučaj, niti dala odgovor ko je postavio razornu bombu u deo za prtljag središnjeg terminala aerodroma.
Nakon aktiviranja bombe u 18.30 sati po lokalnom vremenu, nadzorne kamere zabeležile su jezive prizore. Posvuda su, poprskana krvlju, ležala tela i otkinuti udovi. Sreća u nesreći bila je u tome što je bomba eksplodirala u vreme kada u tom delu aerodroma nije bilo mnogo putnika. Da je aktivirana nekoliko sati ranije, broj žrtava bio bi mnogo veći.
Kako piše Observer, njujorška policija je u istrazi raspolagala s vrlo malo podataka. Utvrđeno je da je bomba bila grube izrade i da je imala primitvni tajmer. Do danas nije utvrđeno ko je odgovoran za taj teroristički napad.
Terorizam je i tada bio prisutan, ali nije bilo masovnih ubistava. Teroristi su uglavnom slali političke poruke. Slučaj LAGBOMB, kako je FBI nazvao napad na LaGuardiji, bio je drugačiji. Mogući ključ rešenja pojavio se godinu dana kasnije, kada je 10. septembra 1976. petoro otmičara preuzelo kontrolu nad Boeingom 727 kompanije TWA s 41 putnikom koji je s LaGuardije poletio prema Čikagu.
Kako piše Observer, otmičari su rekli da imaju bombu, što se pokazalo neistinom, i da se bore za slobodnu Hrvatsku. Bili su borci protiv komunističke Jugoslavije, koja je bila svojevrsna saveznica SAD i NATO-a tokom Hladnog rata. Tražili su da njihova prohrvatska poruka bude objavljena u američkim novinama. Pritom su rekli da su na jednoj železničkoj stanici u Njujorku postavili bombu. Vođa te grupe, tada 30-godišnji politički migrant Zvonko Bušić, bio je povezan s organizacijom OTPOR. S njim je bila i njegova supruga, Amerkanka Džulijen Bušić te još trojica Hrvata.
Putanja otetog aviona, koji nije bio predviđen za duge letove, bila je neobična. Sletjeli su najprije u Montrealu, gdje su oslobodili 35 talaca, zatim na islandu i na koncu u Parizu gdje su se predali policiji. Putnici nisu bilo povrijeđeni, a Bušić i njegova supruga su, prema zapisima, bili vrlo pristojni prema taocima i policiji.
No, bomba o kojoj su govorili zaista je bila ostavljena na jednoj njujorškoj željezničkoj stanici i ubila je policajca koji je pokušao da je deaktivira. Tokom saslušanja, Bušića su istražitelji pitali i za teroristički napad na LaGuardiji, godinu dana ranije. On je tada priznao da je tog dana, 29. decembra, bio tamo. Međutim, odbacio je povezanost s tim napadom, a nije bilo ni dokaza.
Bušić je, prema pisanju Observera, insistirao na tome da je prilikom prvog ispitivanja bio pogrešno shvaćen. Njujorška policija sumnjala je da FBI ne želi da se sazna što se događa u hrvatskoj emigrantskoj organizaciji OTPOR. Naime, sredinom 1970-ih u Njujorku je bilo sukoba između pripadnika OTPOR-a i drugih projugoslavenskih grupa.
Tih su godina u SAD, Kanadi, Australiji i Zapadnoj Evropi te organizacije kovale zavere protiv Tita koji je tada angažovao tajnu policiju, UDB-u da pokrene akcije protiv, kako se tada nazivala, neprijateljske emigracije. Desetine takvih akcija UDB-a je organizirala i u SAD, a većina tih slučajeva nije nikada bila rešena. Pritom su, piše Observer, Titovi špijuni sarađivali i s FBI-jem.
Kada bi agent UDB-e stigao u SAD, ponudio bi saradnju FBI-ju koja je tražila informacije o emigrantskoj zajednici. S dozvolom FBI, ti bi agenti-ubice imali slobodne ruke za obaviti svoj posao. OTPOR je tada bio na snažnom udaru UDB-e pa su mnoge terorističke akcije u SAD bile delo službenog Beograda. Nekoliko godina nakon hapšenja Bušića, FBI je uništio mrežu OTPOR-a u SAD, a optuženi su na suđenjima tvrdili da im je UDB-a sve smestila, piše Observer.
Što se tiče slučaja LAGBOMB, Bušić je godinama tvrdio da nema veze s tim, a glasine proširene špijunskim kanalima govorile su da je bombu na LaGuardiji postavila UDBA. Čak je jedan neimenovani veteran UDB-e svojevremeno rekao kako je bombaš s LaGuardije bio plaćenik UDB-e i FBI-ja te da je potom dobio zaštitu američkih tajnih službi. Observer piše da u toj teoriji ima elemenata iz filmova B-produkcije, ali da se i ne može skroz odbaciti.
(Observer)
