NJUJORK - Nekadašnji agent američke Vojne obaveštajne službe (OSS) Džordž Vujnović (96), koji je bio jedan od glavnih stratega prebacivanja više od 500 američkih pilota koje su četničke snage 1944. godine spasle od zarobljavanja u Srbiji, preminuo je u Kvinsu.
Današnji Njujork tajms opisuje Vujnovića, Amerikanca srpskog porekla, kao istinskog heroja i podseća da je on 2010. godine dobio medalju Bronzane zvezde od Vojske Sjedinjenih Američkih Država za zasluge iz Drugog svetskog rata.
Vujnović je 1944. godine, iz Barija organizovao akciju "Haljard", u kojoj je spasen veliki broj američkih pilota čije su avione oborili Nemci u Srbiji.
Njih su tada pomogle četničke jedinice predvođene generalom Dragoljubom Dražom Mihailovićem, koje su stupile u kontakt sa savezničkim snagama u Bariju, nakon čega je 512 pilota bezbedno prebačeno iz Srbije.
Njujork tajms navodi da su veliki transportni avioni C-47 sletali na improvizovanu pistu u selu Pranjane u Srbiji i odatle izvlačili pilote. Uz pomoć lokalnih četničkih snaga, bezbedno su prebačeni svi piloti, bez da i jedan spasilački avion bude oboren, navodi njujorški list.
Opisujući Vujnovićev život, list navodi da je on rođen 1915. godine u Pitsburgu, od roditelja srpskog porekla i da je do 1941. bio na studijama u Beogradu, sve do napada Nemačke na Jugoslaviju.
Tu se oženio za učiteljicu Mirjanu Lazić, sa kojom je preko Turske, Jerusalima i Kaira, uspeo da stigne u SAD. Ubrzo ga je angažovala američka Vojna obaveštajna služba (OŠ), koja se smatra pretečom današnje CIA.
Vujnovićeva supruga, koja se zaposlila po dolasku u Ameriku u jugoslovenskoj ambasadi u Vašingtonu uskoro doznaje da srpski gerilci skrivaju američke pilote od Nemaca, i o tome obaveštava Džordža.
Tada, međutim, nastaju politički problemi, piše Njujork tajms.
Pilote su štitili četnici, što je bio problem, jer su Amerikanci i Britanci prethodno odlučili da podrže partizane i Josipa Broza Tita.
Predsednik SAD Frenklin Ruzvelt je ipak odlučio da odobri plan spasavanja pilota, uz uslov da Vujnović ne ide direktno u Srbiju, već da rukovodi misijom iz Barija, zato što britanski premijer Vinston Čerčil, nije želeo da on uspostavi kontakt sa Mihailovićem, navodi njujoški dnevnik.
Operacija "Haljard" je godinama bila pod oznakom državne tajne u SAD, i tek pošto je ozvaničena, kongresmen iz Njujorka Džozef Krouli je predložio da se Vujnoviću dodeli Bronzana zvezda.
Nekadašnji američki pilot Toni Orsini, koji se skokom padobranom spasio iz pogođenog aviona 1944. godine, priseća se za Njujork tajms cele operacije.
On je bio genije kao je smislio ceo plan. Pravi heroj, zaključio je vremešni pilot.
