Izgradnja puta koji će preko Plava povezati Kosovo i Metohiju sa Crnom Gorom, a koji se odlukom kosovskih vlasti trasira tik uz manastir Visoki Dečani, direktno bi ugrozila opstanak drevne zadužbine, koja uživa status svetske kulturne baštine. Ukoliko se ostvari naum prištinske administracije i lokalne samouprave, neposredno pored pravoslavnog hrama prolaziće opterećena magistrala koji će biti glavna veza Kosmeta i Crne Gore.
U Eparhiji raško-prizrenskoj protive se izgradnji ovog druma i podsećaju na to da je zona u okolini manastira zaštićena i da je zbog toga 2014. godine vlada u Prištini rešila da se put ka Plavu izmesti dalje od manastira. Ova odluka nedavno je promenjena, a lokalne vlasti Dečana u javnosti optužuju manastirsko bratstvo da “minira” izgradnju tranzitnog puta.
- O ovoj trasi više puta je raspravljala posebna komisija za implementaciju zaštićenih zona, u kojoj su bili predstavnici EU, OEBS, Ministarstva kulture, Ministarstva prostornog planiranja, kao i SPC. Odlučeno je da izgradnja puta nije prihvatljiva, jer dugoročno ugrožava mir i prirodnu sredinu i potpuno je suprotna svim standardima zaštite spomenika Uneska - navode u manastiru Dečani, pišu Novosti.
Prema kosovskom zakonu o specijalnim zaštićenim zonama koji reguliše čuvanje kulturne baštine, izgradnja tranzitnih puteva kroz zone oko najvažnijih kulturno-istorijskih spomenika nije dozvoljena. Dokazano je da bi opterećeni put doveo do višestrukog povećanja saobraćaja, buke i zagađenja. Dečanski monasi podsećaju na evropsku praksu da se prometne saobraćajnice uklanjaju iz neposredne okoline važnih kulturno-istorijskih spomenika.
- Inicijativa da se ova odluka vlade Kosova poništi i da se krene u otvoreno kršenje zakona je zabrinjavajuća i dugoročno ugrožava sve građane na ovom prostoru - upozoravaju u manastiru Dečani. - Predstavnici EU i OEBS su uradili pravne analize i zaključili da bi izgradnja ovog puta neposredno pored manastira predstavljala otvoreno kršenje zakona, jer je reč o zabranjenoj aktivnosti.
ODLUKU o izmeštanju puta dalje od manastirskih zidina, prema zaključku mešovite komisije, 2014. godine “overio” je i tadašnji premijer Kosova Hašim Tači, koji je sa gradonačelnicima Dečana i Plava svečano otvorio radove na prvoj deonici puta kroz dolinu Loćanske Bistrice. O promeni ove odluke i ugrožavanju kulturne baštine upoznata je i misija OEBS iz Prištine, koja insistira na poštovanju zakona. U Eparhiji raško-prizrenskoj napominju da podržavaju gradnju puta prema Plavu, ali van granica zaštićene zone, u skladu s prvobitnom odlukom kosovske vlade. Postojeći put koji prolazi pored manastira ka dečanskoj klisuri ima karakter lokalnog puta i svakodnevno ga koriste građani, posebno deca i starije osobe tokom šetnje i rekreacije.
Nevolje oko trase budućeg puta ka Crnoj Gori nisu prvi problem koji zadužbina kralja Stefana Dečanskog ima sa lokalnim vlastima na KiM. Opština Dečani već dve godine odbija da registruje zemlju koja je potvrđena kao vlasništvo manastira odlukama Vrhovnog i Ustavnog suda Kosova.
- Očekujemo da se naša zemlja upiše u katastar i da opština Dečani prestane sa upornim pritiscima koji ugrožavaju bezbednosnu situaciju u opštini Dečani - napominju u Eparhiji raško-prizrenskoj.
kurir.rs/Večernje novosti
Foto/ AP/Profimedia
