OVO JE LISTA NATO GUBITAKA TOKOM AGRESIJE NA SRJ! Otkriveno šta je sve oboreno iznad Jugoslavije i regiona tokom rata 1999. godine

Danas je 23. godišnjica od početka NATO agresije na SRJ. Vazduhoplovni portal Tango siks analizirao upotrebu sistema RV i PVO koje je Vojska Jugoslavije koristila u odbrani SRJ od NATO agresije, koja je trajala od 24.03.1999 i završila se 24.06. 1999, a prenosimo jedan njen deo.

Prekid bombardovanja dogodio se 10.06.1999 radi sprovođenja Kumanovskog sporazuma i 11-dnevnog povlačenja Vojske Jugoslavije i policijskih jedinica MUP-a Republike Srbije sa prostora Kosova i Metohije, a radi raspoređivanja NATO snaga pod mandatom UN, po rezoluciji 1244.

Ova analiza obuhvata period od 24.03.1999. kada je proglašeno ratno stanje, do dana 24.06.1999. kada je ukinuto ratno stanje. Daleko moćnijoj NATO avijaciji, Vojska Jugoslavije suprotstavila se borbenim sredstvima i sistemima koji su više generacija stariji i koji, uzimajući u obzir i količine, nisu mogli efikasno odbraniti pre svega civilnu i vojnu infrastrukturu zemlje, koja je rušena i uništavana iz dana u dan, iz noći u noć.

Odbrana kopnenih snaga Vojske, obavljena je uspešnije, jer su sve jedinice VJ uspešno i često manevrisale i vršile sve potrebne aktivnosti na maskiranju i obmanjivanju protivnika. U tom smislu je i sačuvan glavni udarni potencijal snaga Kopnene vojske i uništen mali broj najznačajnijih sredstava Kopnene vojske, poput tenkova, borbenih oklopnih vozila pešadije, artiljerijskih i haubičkih oruđa i višecevnih lansera raketa.

Nesrazmerno veća vojna i svaka druga moć 19 članica NATO u odnosu na Saveznu Republiku Jugoslaviju, koje su angažovale preko 1000 aviona, imale 72 puta više stanovnika, 529 puta veći bruto nacionalni dohodak i 874 puta veće državne budžete, uticala je i na usvojeni model borbe za koju se opredelilo naše RV i PVO u kome je glavno bilo preživljavanje, sa definisanim ciljevima:

1. minimalni gubici u ljudstvu 2. opravdani gubici u sredstvima ratne tehnike 3. realno mogući efekti borbe protiv agresora

A gubitaka u RV i PVO je nažalost bilo…

Što se tiče učinka borbenih dejstava jedinica PVO, treba pomenuti i zvanične podatke Vojske Jugoslavije i Komande RV i PVO. Prema zvaničnim podacima, procenama i analizama Vojske Jugoslavije, iz druge polovine 1999-te godine, navodi se da su snage RV i PVO, sa snagama KoV i RM, „uništile 61 avion, 7 helikoptera, 30 bespilotnih letelica i 4 vođena projektila“.

Kada govorimo o gubicima NATO pakta za koje postoje materijalni dokazi ili priznanje NATO pakta, podaci su sledeći: – oborena su 2 aviona (F-117A i F-16CG) – udes aviona AV-8B prilikom trenažne vežbe kod Brindizija – neborbeni gubitak – udes 2 helikoptera AH-64 Apač, od kojih je jedan 27.04.1999. na 2 milje od aerodrome Rinas, udario u drveće, a drugi je 05.05.1999. godine srušen udarivši u dalekovod nekih 75 km severozapadno od Tirane. Neborbeni gubici. Stradala su 2 podoficira, što su jedini priznati gubici u ljudstvu, tokom ovog rata, za NATO pakt.

I sada dolazimo do liste na kojoj se nalaze avioni i helikopteri NATO saveza koji su u periodu od 24.03.1999. pa do 24.06.1999. godine (za vreme trajanja ratnog stanja u SRJ) bili oboreni od strane jugoslovenske PVO ili su zbog dejstva PVO ili iz bilo kog drugog razloga imali oštećenja, kvarove, prinudna sletanja ili su morali ranije napustiti tok misije.

Lista je sačinjena po podacima iz domaćih štampanih publikacija, pisanih od strane eminentnih i priznatih autora, vojnih istoričara i bivših visokih oficira RV i PVO. Takođe, lista sadrži i podatke koji su izašli u štampanim publikacijama i analizama koje su vršene od strane NATO saveza ili Američke vojske (vazduhoplovnih snaga), a korišteni su i podaci iz štampane literature zapadnih autora koji su pisali o istorijatu upotrebe nekog borbenog aviona kao i memoari bivših komandanata američkih vazduhoplovnih snaga i bivših pilota borbenih aviona koji su učestvovali u NATO agresiji.

Ova lista nam donosi te podatke, ali u njoj se ne mogu pronaći razlozi zašto je neki borbeni avion NATO imao, na primer, „problem sa hidraulikom ili elektronikom“ ili zašto je tražio prinudno sletanje. Ova lista može da posluži kao neka vrsta radnog materijala za sve amatere-istraživače poput autora ove kolumne ili pak za istraživače koji su iskusniji i imaju veće mogućnosti pristupa određenim informacijama, literaturi i na kraju i ljudima-učesnicima događaja sa “suprotne strane” i možda može doprineti da se u nekoj doglednoj budućnosti sazna više detalja.

Lista

– 25.03. F-15, sleteo na A. Sarajevo; Flame-out jednog motora. – 26.03. F-15E, sleteo na A. Istrana; Prinudno sletanje, prilikom prinudnog sletanja teže oštećen. – 27.03. F-117A, oboren od strane 3. rd PVO iz sastava 250. rbr PVO, raketom iz sistema S-125M Neva. Avion pao u reonu sela Buđanovci. Pronađeni ostaci aviona. – 02.04. B-1B, gađan sa dva radarski vođena projektila sistema Kub-M koja su se aktivirala u blizini aviona; nije mu se zatvorio bomboluk nakon bombardovanja ciljeva; manevrisao i ostao bez goriva za povratak u matičnu bazu Fairford. Morao biti dodatno tankovan u vazduhu. Takođe, tokom sletanja udario ga je grom. Avion sleteo u Fairford sa odvaljenim delom horizontalnog stabilizatora veličine pesnice; morao nazad u SAD na opravku zbog mehaničkih problema, pa je nekoliko dana kasnije u zamenu stigla druga letelica. – 04.04. F-16C, iz 31.AEW, sleteo na aerodrom Sarajevo; Prinudno sletanje. – 05.04. F-16, sleteo na aerodrom Sarajevo u 02:50 časova; Kvar na motoru (Identifikacija 280.cEIO). – tačan datum nije poznat – F-117A; “Oštećenje instalacije dovoda goriva”. – 10.04. F-15C, sleteo na A. Tuzla u 13:30 časova, Problemi sa elektronikom (Identifikacija 280. cEIO). – 16.04. A-10A (81-0984 kodna slova SP), iz 81. EFS, sleteo na A. Skopje, Pad pritiska goriva. – tačan datum nije poznat – 2 x A-10A, Pogođeni dejstvom protivavionske artiljerije. Priznato od strane NATO pakta u zvaničnoj publikaciji publikaciji: “NATO Air War for Kosovo: A strategic and operational assessment”. – 18.04. F-16A Dansko RV, sleteo na aerodrom Sarajevo; Problemi sa motorom, bio u CAP misiji. – 19.04. 2 komada F-16 Tursko RV, sleteli na aerodrom Sarajevo u 12:40 časova iz nepoznatih razloga, (Identifikacija 280.cEIO). – 25.04. F-15 sleteo na aerodrom Sarajevo; Problemi na hidraulici. – 27.04. Helikopter AH-64 Apache, oko 22:20 srušio se na 2 milje od aerodroma Rinas; Udario u drveće. – 30.04. F-117A, sleteo u Spandahlem; Oštećenje repa od bliske eksplozije rakete zemlja-vazduh sistema SA-3 (zapadna oznaka za raketni sistem PVO S-125M Neva). – 01.05. AV-8B Harrier, srušio se u more pored Brindizija, neuspešno sletanje na USS „Kearsage“ tokom trenažnog leta. – 02.05. A-10, pogođen sa IC raketom sistema PVO Strela-2M u motor, iznad Gnjilana, oplata motora pronađena, oštećen sleteo na aerodrom Skopje, objavljene fotografije, NATO priznao pogađanje. – 02.05. F-16CG, oboren od strane 3. rd PVO iz sastava 250. rbr PVO, raketom iz sistema S-125M Neva. Avion se srušio u reonu sela Nakučani kod Šapca. Pronađeni ostaci aviona. – 02.05. Helikopter MH-60G poslat da pokupi oborenog pilota F-16CG, pretrpeo značajna oštećenja od automatskog oružja; intervju pilota helikoptera koji su bili akteri ove misije. – 03.05. F-14, sleteo na aerodrom Skopje između 18-50 i 21-45; Problemi sa motorom. – 05.05. Helikopter AH-64 Apache, srušio se oko 01:30 na oko 75 kilometara severno od Tirane; Udario u dalekovod. – 11.05. A-10 – pilot Kapetan Short, 81. EFS, 40. EOG, pogođen raketom od strane mobilnog raketnog sistema zemlja-vazduh, avion lakše oštećen i vratio se u Đoju del Kole. Bio u AFAC misiji. NATO priznao pogađanje aviona. – 26.05. Helikopter OH-58 – srušio se iz nepoznatih razloga, nekoliko kilometara istočno od Brčkog. – 03.06. Mirage-2000 , sleteo na aerodrom Split; Nedostatak goriva. – 10.06. F-16CJ sleteo na aerodrom Skopje; Iz nepoznatih razloga. – 12.06. C-130 Hercules, srušio se iz nepoznatih razloga na severu Albanije nekoliko kilometara od granice sa Srbijom (Kosovom i Metohijom), avion rashodovan.

Ovaj spisak, verujem, može biti dopunjen i drugim letelicama i drugim događajima. Ovo je samo deo onoga što sam ja kao amater-istraživač uspeo da pronađem u domaćim i stranim izvorima, a koji se mogu smatrati pouzdanim.

Ipak, postoji još kontroverzi koje prate taj rat, i tu bi pre svega skrenuo pažnju na “slučaj B-2A”. Sigurno je da većina ljudi koje interesuje vojna tematika i dešavanja u ratu 1999-te godine, zna za potencijalno pogađanje i obaranje aviona B-2A, dana 20.05.1999. godine, od strane 3. Rd PVO tadašnje beogradske 250. Raketne brigade PVO. O tome je pisalo (i pišu i dalje) više naših visokih oficira raketnih jedinica PVO od kojih neki upravo iz jedinice koja je vršila gađanje, kao i brojni vojni istoričari, novinari-istraživači koji se bave vojnom tematikom i vojni analitičari.

U tim publikacijama, kako vreme prolazi, stalno se pojavljuju novi delići slagalice, koji će nadamo se u nekoj skorijoj budućnosti otkriti ono što se stvarno desilo te noći. Potencijalno pogađanje i obaranje aviona B-2A, bio bi stvarno kapitalni uspeh naše PVO i još ubedljivi dokaz tvrdnje koja u ovom ratu 1999-te godine svakako stoji, da „boj ne bije svijetlo oružje, već boj bije srce u junaka“.

Prema tome pred nama je, sa stanovišta istraživačke delatnosti, zanimljivo vreme. Verujem da će, kako ono prolazi, sve više validnih podataka, informacija, svedočanstava i priznanja izlaziti na svetlo dana i to će biti najbolje priznanje svima koji su se makar kao istraživači-amateri trudili da odškrinu vrata i zagolicaju znatiželju, kao i ozbiljnijim istraživačima, vojnim istoričarima i analitičarima i bivšim visokim oficirima RV i PVO koji su izdvojili veliki deo svog vremena skupljajući i analizirajući dostupne dokumente i na osnovu toga pisali i izdavali stručne analize i veoma zanimljive vojno-istorijske publikacije.

Ali, to će pre svega biti dodatno priznanje svim bivšim i sadašnjim pripadnicima RV i PVO i ostalim pripadnicima ARJ PVO Kopnene vojske i Ratne Mornarice, koji su te 1999-te godine, za odbranu zemlje protiv neuporedivo nadmoćnijeg protivnika, kao zalog stavili ono najvrednije što su imali – svoj život, napisao je u tekstu Zoran Vukosavljević, bivši pripadnik raketnih jedinica PVO Vojske Jugoslavije, učesnik borbenih dejstava tokom NATO agresije i vrsan poznavalac PVO tematike.

Kurir.rs/Tango siks

bonus video: