"Veliki školski čas" je tradicionalna manifestacija, koja se održava u znak sećanja na streljanje đaka i civila stradalih 1941. godine u u Šumaricama na današnji dan.
Na ovo stravično i tužno putovanje kroz prošlost sproveli su nas potomci stradalih Marijana Stanković direktorka Spomen parka Kragujevački oktobar i novinarka Jelena Šipetić u jutarnjem programu Redakcija.
Kragujevački oktobar je tragedija koja je trajala tri dana. Po poslednjim istraživanjima, samo u periodu od 19. do 21. oktobra te jeseni ubijeno je oko 30.000 civila, tokom strašne odmazde Nemaca.
Potomci strleljanih dolaze svakog 21. oktobra da zapale sveću i ukažu počast ubijenima u znak sećanja na ovaj jezivi dan i nevino stradalu decu, profesore, i civile koji su se našli u okolini. Direktno sa časova izvođeno je i streljano, oko 300 đaka srednjih škola i 40-oro dece uzrasta 12-15 godina, i to su brojke za koje se pouzdano zna, dok crkvene knjige svedoče o mnogo većem broju nestalih u tom periodu.
Podaci o zločinu učinjenom od strane nemačkog okupatora čuvaju se u Muzeju Šumaričkog spomen parka, gde se mogu videti klupe, sveske, đačke knjižice, poruke, i poslednje stvari nađene u džepovima usmrćenih đaka, koji su izvođeni i streljani, kao i stvari muževa, otaca i civila koji su se zadesili tu.
Jedna od najpotresnijih poruka, koju je ostavio jedan od učenika, glasi:
"Sećajte se moji mene jer me više nema. Vaš nesretni Laza."
Novinarka Kurir TV Jelena Šipetić ovim povodom razgovarala je sa direktorkom Spomen parka "Kragujevački oktobar" Marijanom Stanković.
- To je tragedija koja čuva sećanje na streljanje građana Kragujevaca. Povod za streljanje bili su nemački gubici u borbi sa partizanskim jedinicama, i vodili su se naređenjem: 100 streljanih za jednog ubijenog i pedeset ubijenih za jednog ranjenog nemačkog vojnika - rekla je Stanković.
Kao jedan od savremenika ove tragedije Desanka Maksimović u svojoj najpoznatijoj pesmi Krvava bajka, kroz jednu strofu urezuje u istoriju ovaj tren:
"A pedeset i pet minuta pre smrtnog trena, sedela je u đačkoj klupi četa malena i iste zadatke teške rešavala: koliko može putnik ako ide peške… i tako redom. Misli su im bile pune istih brojki i po sveskama u školskoj torbi, besmislenih ležalo bezbroj petica i dvojki."
Srpska pravoslavna crkva kanonizovala je nevino stradale civile i na današnji dan proslavlja se praznik Svetih Novomučenika Kragujevačkih.
Kurir.rs/T. M.
NE PROPUSTITE
