Adžića kuća u Kraljevu jedna je od najstarijih građevina u ovom gradu, koja je, zahvaljujući tome što se od 1974. godine nalazi pod zaštitom države, do današnjeg dana sačuvala svoj probitni izgled. Iako nema tačnih podataka kada je sagrađena, pretpostavlja se da datira iz 1840. godine i da sada ima 183 godine.
Ona se nalazi u Ulici cara Dušana broj 39, u neposrednoj blizini sedišta Gradske uprave Kraljevo. Kuća predstavlja jedinstveni primer folklorne arhitekture iz prve polovine 19. veka i jednu od najstarijih kuća u nekadašnjem Karanovcu (stari naziv za Kraljevo).
Jevrem Novaković, poznati kraljevački zemljoposednik i trgovac, izgradio je kuću, a potom ju je i prodao Mihailu Hadži - Aleksiću 1922. godine, koji je tada bio predsednik kraljevačke opštine.
- Kuća je utvrđena za kulturno dobro 1974. godine po skraćenom postupku, da bi se zaštitila, jer je bila doneta odluka da se ona ukloni, odnosno sruši, zbog izgradnje zgrade nekadašnjeg SDK (Službe društvenog knjigovodstva). Iz perioda kada je sagrađena nemamo mnogo arhivske građe i podataka o izgradnji. Ona je jedan od dobrih primera dobrog korišćenja u savremenim uslovima, jer sve ono što radimo da je zaštitimo kroz izvođenje konzervatorsko - restautatorskih radova je prepoznato i od kraljevačke biblioteke, koja u njoj ima svoju izdavačku delatnost, ali i od lokalne samouprave, kaže za Kurir mr Katarina Grujović Brković, direktorka Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo.
Adžića kuća je prizemna, sa drvenim tremom koji predstavlja dekorativan element. Ispod trema nalazi se ulaz u podrum. Prizemni deo je izgrađen bondručnom konstrukcijom sa ispunom od blata i ćerpiča. Svi unutrašnji i spoljašnji zidovi su omalterisani blatnim malterom, a zatim i okrečeni u belo.
Tavanice su izgrađene od šašovaca, a podovi su daščani. Unutrašnjost kuće je podeljena na tri sobe i hodnik. Krovna konstrukcija je pokrivena ćeramidom, a sadrži i duboke strehe. Kuću karakterišu dvostuki prozori sa dekorativno obrađenim toplijama. Prozori obezbeđuju dovoljno svetlosti u unutrašnjosti kuće. U kuću se može ući pomoću jednog od dva ulaza. Glavni ulaz je sa ulične strane, preko trema, a drugi ulaz je sporedni i nalazi se sa dvorišne strane kuće.
Prema rečima Miloša Milišića, pesnika i pomoćnika gradonačelnika Kraljeva, najstarija građevina u gradu na Ibru, „osvetljena je spolja, a naročito iznutra, i tu više nema tajni, osim ako ih zidovi ne kriju“.
- Ova kuća, građena od vrlo krhkog građevinskog materijala istinski je bastion i pravo utvrđenje kulture i umetnosti poslednjih decenija, od kada se tu uselila bibliteka. U toj kući stasavali su najvažniji srpski pisci našeg doba - Goran Petrović, Dejan Aleksić, Živorad Nedeljković i mnogi, mnogi drugi, ističe Milišić.
Ono što je posebno zanimljivo je da ovaj vredan spomenik kulture u Kraljevu, od 2009. godine, krasi vinova loza „Stare trte“, sorte modra kavčina, koja je od 1972. godine najstarija vinova loza na svetu (stara je 450 godina), a što je potvrđeno i 2004. godine upisom u Ginisovu knjigu rekorda.
Ova vinova loza posađena je pored Adžića kuće u znak prijateljstva između srpskog i slovenačkog naroda, odnosno pobratimskih gradova Kraljeva i Maribora.
Kurir.rs / J. S.
NE PROPUSTITE
