7 PRIČA O NOVIM POJAVAMA: Kako su kod nas stigli narkotici, PVO, semafor, reklame, sijalica, film

Prezervativi su opisani kao „amerikanski gumeni specijalitet“ koji služi za suzbijanje polnih bolesti, pa potrošači nisu znali da li se to pije ili mažePrvi frižider nalik na savremene izmišljen je u SAD 1918, a već naredne godine osnovana je kompanija „Frižider“ („Frigidaire“) za proizvodnju ovih kućnih aparata. Kao što su zbog fabrike „Žilet“ svi nožići za brijanje poneli to ime, a sve paste za zube prozvane po kompaniji „Kalodont“, ubrzo se za sve hladnjake uobičajilo ime „frižider“.AjskasneI samo 13 godina kasnije „frižideri“ su stigli i na jugoslovensko tržište. Vitrine radnji i oglasni stubovi izlepljeni su plakatima zagrebačke „Jugotehne“, ekskluzivnog distributera.Do tada, u upotrebi su bile „ajskasne“ - posebno konstruisani ormani, preteče današnjih frižidera. Osnovu njihove konstrukcije činile su limene kutije sa dvostrukim zidovima. Spolja su bile izolovane plutom, a onda oblagane drvetom - i zbog izolacije i zbog estetike, jer im je mesto bilo u kuhinji. „Ajskasne“ (iskrivljen izgovor nemačkog „ormani za led“) „radili“ su tako što su u prostor između limenih zidova ubacivane ledene table. Postepeno su se topile, hladeći unutrašnjost „ajskasne“. Led su prodavale i na kućnu adresu dopremale „ledadžije“, a dovožen je sa planina, gde je čuvan u senovitim pećinama...Prvi ormani za hlađenje hrane pojavili u Beogradu krajem 19. veka. Prvo su ih proizvodila „Braća Goldner“ iz Subotice, a pred Prvi svetski rat „proizvodnju je osvojila“ radionica Đorđa Cvetkovića u Beogradu.Ništa manje star, ni manje važan, nije bio ni problem zaštite od polno prenosivih bolesti i neželjenog potomstva.Prvi kondomi nacrtani su na zidovima pećina pre 13.000 godina i od tada je neprestano rađeno na njihovom usavršavanju. Stari Egipćani krpama su omotavali polni organ tokom odnosa, pre šesto godina kondomi u Kini pravljeni su od jagnjećih creva ili nauljenog svilenog papira, a u Evropi sto godina kasnije preporučivano je nošenje zaštitne lanene tkanine impregnirane hemikalijama.

Dolazak gume

Pre 400 godina uobičajila se upotreba kondoma od životinjskih creva, a u 18. veku u Engleskoj već su mogli da se kupe u pabovima i na pijacama. Izumitelj pneumatika Čarls Gudjir 1855. napravio je prve gumene kondome (istina, bili su malo kruti - debljine dva milimetra). Mnoge kompanije su ubrzo učinile isto, a u upotrebu je ušao izraz „gumica“. Uoči Prvog svetskog rata u Nemačkoj je nizom patenata usavršena proizvodnja, a dvadesetih godina prošlog veka proizvođači su uložili znatna sredstva u reklamne kampanje, smišljajući privlačna pakovanja i zanimljive nazive. Prodaja kondoma u svetu udvostručila se u ovoj deceniji.Drugi svetski rat je već buktao u Evropi kada je 1940. godine Politika među prvima u Srbiji objavila reklamu za kondom - „amerikanski gumeni specijalitet“ za suzbijanje polnih bolesti, pa potrošači nisu znali da li se to pije ili maže! - ali sa uputstvom da se OK čita kao „o-ke“.