Pančevo je grad koji se kontinuirano vekovima izgrađuje formirajući tako istorijsko jezgro grada, koje danas predstavlja prostorno kulturno-istorijsku celinu, kaže na početku intervjua za Kurir Grozdana Milenkov, v. d. direktora Zavoda za zaštitu spomenika kulture Pančeva.
- U okviru jezgra grada, prema značaju za istoriju i kulturu sa aspekata različitih struka u oblasti zaštite kulturnog nasleđa, posebno je vrednovano 25 objekata, među kojima su prepoznatljivi simboli grada Uspenska crkva, poznatija kao crkva sa dva tornja, Narodni muzej, nekadašnji Magistrat, Svetosavski dom, gimnazija „Uroš Predić“, kuća sa sunčanim satom.
Manastir Vojlovica, koji je podignut početkom 15. veka, jedan je od najstarijih manastira u Banatu, Preobraženjska crkva, izgrađena je po projektu arhitekte Svetozara Ivačkovića u neovizantijskom stilu, a ikonostas je oslikao Uroš Predić, i arheološki lokalitet Starčevo-grad, po kojem je srednjoneolitska kultura dobila ime starčevačka kultura, jesu spomenici kulture od izuzetnog značaja i nalaze se izvan starog gradskog jezgra.
Uskoro se očekuje i digitalizacija mape kulturnih dobara grada Pančeva. Zbog čega je to važno?
- Mapa je upravo nastala iz razloga da upozna javnost s kulturnim blagom koje ga okružuje i nakon velikog interesovanja za štampanim izdanjem rešili smo da digitalizujemo sadržaj i učinimo ga dostupnim svim zainteresovanim građanima. Ove godine redizajniran je sajt i njegov razvoj koji će omogućiti postavljanje ovih sadržaja, što je finansirao grad. Posebno je važna edukacija, pre svega dece i mladih, o značaju očuvanja kulturnog nasleđa, jer je ono jedinstveno i autentično, i ako se ne sačuva, trajno je i nepovratno uništeno. Kada upoznate svoj grad, njegovu kulturu, istoriju i nematerijalno nasleđe, koje čini esenciju svakog kulturnog dobra, prepoznajete vrednost i menjate odnos prema kulturnom nasleđu.
Jedini par svetionika duž celog toka Dunava nalazi se u Pančevu. Koliko je njihovo mesto značajno u turističkoj ponudi grada?
- Dva svetionika na ušću Tamiša u Dunav predstavljaju simbole grada i nalaze se na logu naše ustanove, spomenici su kulture od velikog značaja. Čitav vek, još od 1909. godine, dočekuju posetioce koji s reke dolaze u naš grad. Takođe, oni su simbol moći i privrednog razvoja grada, čija se industrijska zona tada razvijala uz obalu Tamiša. Njihova funkcija je bila da usmeravaju vodni saobraćaj na ušću Tamiša u Dunav i oduvek su impresivno delovali, kao redak primer para svetionika na dve obale jedne reke. Uzimajući u obzir njihovu autentičnost i retkost, smatramo da bi trebalo izvršiti kategorizaciju svetionika kao nepokretnog kulturnog dobra od izuzetnog značaja.
Utisak je da gotovo svako naseljeno mesto grada Pančeva ima zaista bogato kulturno nasleđe. Šta biste izdvojili?
- Kulturno nasleđe naseljenih mesta iskazano je kroz multikulturalnost i pravo bogatstvo različitosti običaja i tradicija nacionalnih zajednica koje žive u njima. U Dolovu, u crkvi posvećenoj prenosu moštiju Sv. Nikole ili Velikoj donjoj, ikonostas je oslikao Jovan Popović, u drugoj dolovačkoj crkvi posvećenoj prenosu moštiju Sv. Nikole ili Maloj gornjoj ikonostas je oslikao Paja Jovanović. Banatska okućnica u Dolovu izgrađena je sredinom 18. veka, ima očuvanu tipičnu banatsku kuću „na brazdu“ sa okućnicom. U Starčevu se nalazi čuveno arheološko nalazište iz perioda neolita Starčevo-grad. U Jabuci se nalazi veliki kameni krst, podignut po povratku Nemaca u selo, nakon isterivanja Turaka.
Tekst je objavljen u sklopu projekta koji je sufinansirao Grad Pančevo
