Blagoslovom Njegovog Preosveštenstva Episkopa budimskog Gospodina Lukijana, Srpska pravoslavna Eparhija budimska započela je u četvrtak obeležavanje velikog jubileja naše Crkve – 100 godina ujedinjenja Srpske Patrijaršije.
U organizaciji Muzeja Eparhije budimske u večernjim časovima tog dana priređena je tradicionalna izložba „Eksponat godine“ , kada se publici predstavlja jedan od najinteresantnijih muzejskih artefakata a koji nema svoje mesto u stalnoj izložbenoj postavci. Ovogodišnju svečanost „Eksponat godine“ Budimska eparhija posvetila je značajnom jubileju naše Patrijaršije, 100 – godišnjici ujedinjenja pomesnih Crkava u opet jedinstvenu Srpsku Patrijaršiju. Centralni eksponat ove godine je portret tadašnjeg episkopa budimskog i potonjeg Karlovačkog patrijarha Lukijana Bogdanovića kojeg je naslikao čuveni mađarski slikar tog vremena Lajoš Bruk.
Svečanost je započela u večernjim časovima u dvorištu Muzeja pozdravom Episkopa g. Lukijana koji je naglasio značaj obeležavanje ovakvih jubileja za našu Crkvu i narod, posebno van granica matične države. Srpska crkva je kroz istoriju bila garant opstanka našeg naroda pogotovo u mešovitim sredinama kakva je bila Ugarska. Počeci Budimske eparhije i pravoslavlja na ovim prostorima sežu još u vreme slovenske braće Sv. Kirila i Metodija, misionara u Panoniji, na čiji plodonosni rad se nadovezao i prvi srpski arhiepiskop autokefalne crkve – Sveti Sava, koji je 1220. godine uspostavio i zvanične odnose između Mađarske države i Srpske crkve. Budimska eparhija kao sastavni deo Žičke a potom i Pećke arhiepiskopije postojala je u kontinuitetu pre Seobe Srba (1690) kao i za vreme i posle Seobe o čemu svedoče diptisti Budimskih arhijereja i Pećkih Patrijaraha, upravitelja eparhije.
Posle Seobe Srba 1690. godine, Srpska crkva i narod zauzimaju značajno mesto u Austrijskom carstvu, odnosno u Ugarskoj. Uređenost Ugarske države doprinela je izgradnji stabilne i organizovane crkvene jedinice – Karlovačke Mitropolije. U takvoj dobro organizovanoj (u svakom pogledu) Karlovačkoj mitropoliji značajno mesto zauzimala je i Budimska eparhija, koja je kao deo Mitropolije sa drugim njenim eparhijama ušla u sastav ponovo ujedinjene Srpske Patrijaršije. Tako je Budimska eparhija u granicama današnje Mađarske zvanično priznata kao deo kanonske teritorije Srpske pravoslavna crkve. Pozdravljajući visoke goste, Vladika se još jednom srdačno zahvalio Mađarskoj državi na svesrdnoj pomoći i sluhu kojeg ima za ovdašnju Srpsku zajednicu.
NE PROPUSTITE
Glavni kustos i upravnik Muzeja mr Kosta Vuković govorio je o centralnom eksponatu večeri – portretu tadašnjeg episkopa Lukijana Bogdanovića, potonjeg patrijarha, kroz prizmu crkvene umetnosti u Mađarskoj.
Izložbu je otvorila Njena Ekselencija Biljana Gutić-Bjelica, ambasador Bosne i Hercegovine u Mađarskoj. Ona je najpre prenela pozdrave srpskog člana Predsedništva Bosne i Hercegovine Milorada Dodika.
“Ovo je godina izuzetna i po aktuelnim dešavanjima unutar samog bića srpskog naroda, bez obzira na naziv države u kojoj Srbi danas žive, izuzetna po pobjedama koje je izvojevala Srpska pravoslavna crkva, godina izuzetna po poštovanju i harmoniji koji vladaju političkim i drugim odnosima srpskog i mađarskog naroda", rekla je ovom prilikom gđa Biljana Gutić-Bjelica.
Govoreći o istoriji našeg naroda i Crkve na ovim prostorima, Njena Ekselencija osvrnula se i na odnos moderne Mađarske države prema Srpskoj pravoslavnoj crkvi i Srpskoj manjinskoj zajednici u Mađarskoj koji je itekako povoljan.
Hor Srpske gimnazije Nikola Tesla iz Budimpešte izveo je himnu Svetom Savi čime je završen zvanični deo programa. Ovom prilikom nastupili su i prof. Puha Đerđ (klarinet) i Aliona Rakitskaja (violina). Gosti su zatim posetili izložbu kao i stalnu muzejsku postavku.
Svečanom otvaranju izložbe „Eksponat godine“ prisustvovali su: Episkop rumunske pravoslavne crkve u Đuli (Mađarska) g. Siluan, biskup Evangelističke crkve g. Pal Lakner , Nj.E. Ambasador R. Srbije u Budimpešti g. Ivan Todorov, Nj. E. Ambasador Bosne i Hercegovine gđa. Biljana Gutić-Bjelica, gradonačelnik Sentandreje g. Filip Žolt, predstavnici Apostolske nuncijature, predstavnici Ruske i Bugarske pravoslavne crkve, Koptske crkve, Jevrejske zajednice, delegacija benediktinske opatije Tihanj, predsednica Srpske Samouprave u Mađarskoj Veran Pejić-Sutor, srpski poslanik u Parlamentu g. Ljubomir Aleksov, profesori Srpske osnovne škole i gimnazije Nikola Tesla u Budimpešti dr Jovanka Lastić, predstavnici Jevrejske zajednice iz Sentandreje, upravnik Istorijskog muzeja Budimpešte, upravnik Ferenci muzeja iz Sentandreje kao i mnogi ljubitelji umetnosti.
Obeležvajući značajne jubileje svedočimo kontinuitet naše Crkve na ovim prostorima a čiji koreni sežu duboko u prošlost. Zbog pandemije Covid-19 virusa obeležavanje jubileja proteklo je u nešto skromnijim uslovima bez većih sadržaja kojima bi ovaj jubilej još dostojnije bio obeležen.
(Kurir.rs/Eparhija budimska)
NE PROPUSTITE
