AKO IMATE BAR 50 GODINA I 30 GODINA PUŠITE URADITE OVO JER RAK PLUĆA NAJVIŠE UBIJA OD SVIH! Dr Stjepanović: Da spasimo živote!

Ministarstvo zdravlja i Klinika za pulmologiju UKC Srbije pokrenuće skrining program za rano otkrivanje raka pluća, a inicijalno će biti obuhvaćeni oni koji imaju najmanje 50 godina života i 30 godina pušačkog staža. Oni su tzv. target populacija, koja obavezno treba da uđe u skrining program. Na klinici će se jednom nedeljno raditi s takvim pacijentima, a pored pregleda pulmologa radićemo im i niskodozni skener grudnog koša, s malom dozom zračenja koje nije štetno, a benefit je ogroman - kaže u intervjuu za Kurir asist. dr sc. Mihailo Stjepanović, direktor Klinike za pulmologiju UKC Srbije.

Rak pluća prvi je ubica među malignim bolestima u Srbiji, godišnje umre više od 5.000 ljudi, a oboli više od 7.000?

- Rak pluća je vodeći uzrok smrtnosti od svih malignih bolesti u svetu, pa i u Srbiji, gde je na prvom mestu po incidenci (broj novih slučajeva u godinu dana) i mortalitetu. Na svaka dva sata u Srbiji jedna osoba izgubi život od raka pluća. Rano otkrivanje najvažniji je preduslov za uspešno lečenje.

Kod nas se rak pluća uglavnom kasno otkriva?

- Kod više od 70 odsto pacijenata rak pluća se otkrije u poslednjem stadijumu - metastatskom, kad su šanse za uspešno izlečenje gotovo iscrpljene.

Zašto tako kasno?

- Pluća su veliki organ i simptomi se javljaju tek kad neka promena naraste, nekad i po nekoliko centimetara. Male promene u plućima uglavnom ne daju simptome. Kad bismo rak dijagnostikovali u ranoj fazi, dok su male promene na plućima, hirurški bismo mogli da odstranimo tumor, a to bi značilo i potpuno izlečenje.

Upravo skrining treba da vidi te male promene?

- Male promene nekad se ne vide na radiografiji grudnog koša, tako da sam rendgen nije dovoljan. Potreban je skener grudnog koša. Upravo će skrining niskodoznim skenerom omogućiti da se vide i te male promene.

Na šta bi pušači trebalo da obrate pažnju kad oni i inače kašlju?

- Pušači ujutro iskašljavaju, pa im je teško da prepoznaju da se u telu dešava nešto novo. Moraju da vide da li se nešto promenilo u kvalitetu ili učestalosti tog kašlja kako bi posumnjali da treba da odu na pregled. Nažalost, trećina odraslog stanovništva u Srbiji puši, a pušenje je glavni faktor rizika za rak pluća. Više od 90 odsto obolelih su pušači. Postoje i drugi faktori rizika, kao što su stil života, aerozagađenje, ishrana, fizička aktivnost..., a bitno je i genetsko opterećenje.

Koji su još simptomi?

- Osim kašlja sa iskašljavanjem ili bez njega, tu su i probadanje u grudnom košu, zamaranje, otežano disanje, gubitak apetita... Tek u kasnijoj fazi javljaju se bolovi, iskašljavanje krvi.... Često se pacijenti koji imaju rak pluća javljaju doktorima drugih specijalnosti, odnosno prvi simptomi od metastaza budu glavobolje, duple slike, bolovi u kostima...

Savremene terapije napravile su značajan pomak u lečenju?

- Pre 20 godina s rakom pluća živelo se prosečno šest do devet meseci. To se poprilično popravilo zahvaljujući inovativnim terapijama, koje su ciljane i deluju na ćeliju raka ili na naš imuni sistem. I sam kvalitet života pacijenata je bolji u odnosu na standardne hemioterapije, nema toliko neželjenih efekata. Ti pacijenti, a već ih imamo nekoliko stotina, inovativnu terapiju prime za jedan dan i sutradan se vraćaju svom poslu i uobičajenim aktivnostima.

Inovativne terapije su produžile i život?

- Pacijenti koji su na novim terapijama žive i po nekoliko godina. Imamo i one koji žive i preko pet godina sa inicijalnom dijagnozom metastatskog tumora pluća, što je veliki uspeh za ovu bolest. Mi ih u bolnici zovemo naši šampioni.

Ali ne mogu svi da prime tu terapiju?

- Nažalost, inovativna terapija nije za sve pacijente, već samo za one koji imaju određene mutacije i određen tip raka pluća. Onkogenetika se najbrže razvija i u pulmologiji i u medicini uopšte, tako da se stalno otkrivaju nove mutacije, novi ciljani lekovi i menja se opšta slika lečenja. To je budućnost i nada za naše pacijente - da rak pluća, ako ga nismo već otkrili u ranoj fazi, prevedemo u hroničnu bolest s kojom pacijent živi godinama.

Kurir.rs/J. S. Spasić