Kao što stari običaj nalaže Velike ratarske sveće biće upaljene prekosutra, na Veliki četvrtak, u manastirskoj Crkvi Vavedenja Presvete Bogorodice u Tronoši. Visoke oko metar i po i prečnika oko 30 santimetara, a teške po najmanje 50 kilograma, dve istovetne sveće od čistog voska, vaskršnji su prilog parohijana okolnih sela koji ih svake godine na Veliki četvrtak donose u Manastir Tronoša, svetinju koja traje više od sedam vekova.
Vernici ovoga kraja sa početkom Vakršnjeg posta krenu da sakupljaju priloge u vosku ili novcu za koji se kupuje čist vosak. Od njega se u sredu izliva jedna sveća u Tronoši, a obliva na Veliki četvrtak i u tome učestvuju parohijani Korenite i Tršića, dok se izlivanje druge obavlja danas, dan ranije u Zajači kao prilog meštana tog rudarskog naselja, Paskovca i dela Gornje Borine. Iako sav posao mogu završiti dva, tri čoveka, okupi se uvek više njih, a među njima bude i mladih koji jednoga dana treba da nastave ovu tradiciju i sami izlivaju ratarske sveće.
Običaj nalaže da se na Veliki četvrtak kod česme Jugovića, oko 16 časova, odnosno Kapele Svetog velikomučenika Pantelejmona, nedaleko od Manastira Tronoše, sretnu dve sveće. Jednu kroz šumu meštani Zajače na ramenima nose nekoliko kilometara do česme gde ih čekaju komšije iz Korenite i drugog dela Tršića sa svojom svećom. Odatle zajedno obe nose u manastir, a kad litija krene odjekuju zvuci crkvenih zvona. Pošto obiđu jedan krug oko crkve unose sveće i uz određenu molitvu ih pale. Svake nedelje i u doba praznika za vreme službe ispred ikone Isusa Hrista i Svete Bogorodice u manastirskoj crkvi one će biti paljene tako da će do narednog Vaskrsa skoro sasvim izgoreti. U takvim ratarskim, ili oračkim svećama, kako ih još zovu, posle godinu dana ostane oko pet kilograma starog voska koji se pretapa sa novim tako da u novoj sveći uvek bude deo prethodne.
Ratarske sveće idealno sagorevaju pošto sa njih kapi ne klize. Za ove sveće, koje se zovu ratarske jer ih liju ratari, vezano je verovanje da će poštovanje ovoga običaja doneti bolji rod, plodnu stoku, a usevi biti pošteđeni od vremenskih nepogoda.
Ovaj običaj traje dosta dugo i nije prekidan ni tokom ratova samo što su tada izlivane manje sveće, kao ni zbog pandemije kovida prethodnih godina već je samo prilagođen nesvakidašnjoj situaciji i održan uz preduzimanje protivepidemijskih mera.
Inače, od pre deset godina običaj izlivanja i paljenje ratarskih sveća u Manastiru Tronoša je upisan u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.
Kurir.rs/T.I.
NE PROPUSTITE
