Organizacija Amnesti Internešenel (AI) objavila je 7. decembra izveštaj od 44 stranica "o arsenalu oružja i municije Islamske države." Prema tom izveštaju, teroristi koriste oružje projektovano ili proizvedeno "u više od 25 zemalja" uključujući Veliku Britaniju, SAD, Rusiju, Kinu, Nemačku i Francusku.
Otkrića AI nisu iznenadila organizacije za praćenje trgovine oružjem, koji se ovom temom bave već godinama, među njima i Small Arms Survey iz Ženeve i britanski Conflict Armament Research (CAR). Istraživanja koje su sprovele ove nevladine organizacije u Iraku i Siriji ukazuju da Islamska država za snabdevanje oružjem koristi veliki broj izvora.
Iako militanti mogu da se oslone na dobro snabdeveno iračko crno tržište, njihov glavni pristup vatrenoj moći je bio bojno polje, gde su sistematski zarobljavali oružje svojih neprijateljima.
Istražitelj britanske organizacije CAR koji opisuje kao "neverovatne" količinu i vrste oružja koje džihadisti imaju na zalihama.
"Oružje je fizički dokument koji može da otkriva priče", rekao je ovaj istražitelj. "Ako počnete sa terenskim istraživanjem, možete krenuti u pravcu razumevanja složenih mehanizama koji stoje iza ove trgovine".
U ovom slučaju, pravac često pokazuje na zemlju koja predvodi međunarodnu koaliciju za borbu protiv ISIL - Sjedinjene Američke Države.
U sukobu na Bliskom Istoku, gde vojna oprema prelazi sa jedne strane na drugu brže nego dolari na računu, nije neobično videti jedinice iračkih Kurda “pešmerge” kako voze američke hamere. Ipak, ovi borci nikad zvanično nisu dobili takve poklone od Sjedinjenih Američkih Država. Neka američka oprema koju oni koriste je zarobljena od džihadista, koji su s njihove strane tu opremu zarobili u drugim bitkama.
Kada su se borci samoproglašenog kalifata proširio prema Mosulu u junu 2014. godine, iračke snage su zabeležile gubitak od 2.300 hamera, i to je cifra samo za taj severni irački grad. Džihadisti su tog leta stekli ogroman arsenal kada su iračke snage u žurbi da pobegnu, ostavile svoju opremu.
"To je nestvarno stanje u kome američko oružje šalju u Irak da bi se uništilo američku oružje", napisao je jedan službenik Stejt departmenta.
Međuti, rezultati straživanja pokazuju da američko oružja opljačkano od iračke vojske nije je jedini izvor snabdevanja za džihadiste. Ostale zemlje porekla su Rusija, dugogodišnji saveznik sirijskog predsednika Bašara al-Asada, ali drugi, koji se pojavljuju kao iznenađenje, kao što je 34 severnokorejska patrona municije koja su pronađena u sirijskom gradu Gataš u julu 2014. godine.
Istražitelji CAR takođe obično nalaze metke toliko stare da države koje su ih proizvele, među njima na primer Čehoslovačka, više ne postoje. Ipak, decenijama stara municija nije jedino otkriće koje je privuklo pažnju istražiteljima ogranizacije CAR.
"Kada 2014. godine pronađete municiju proizvedenu iste godine, znači da proizvođači snadbdevaju region oružjem koje pada u ruke ISIL u veoma, veoma kratkom vremenskom periodu. To otvara pitanja", rekao je istražitelj CAR.
Iranska municija je pronađena u Kobaniju i datira od 2006. do 2013. godine što navodi da je prekršena Rezolucije Saveta bezbednosti UN 1736 (2006), koji Iranu zabranjuje izvoz municije. Municija kojom je Saudijska Arabija snabdela sirijske pobunjeničke grupe je takođe pronašla svoj put do ruku ekstremista.
Video snimici koje pravi Islamska država pokazuju da su militanti naoružani sa oružjem NATO-kalibra, uključujući i čuvene puške M16 puške, dok istraživanja na bojnom polju uglavnom ukazuju na upotrebu naoružanja koje potiče iz Varšavskog pakta iz vremena Hladnog rata.
NATO puške zahtevaju NATO metke, kao što oružje koje su proizveli Sovjeti takođe zahtevaju specifičnu municiju. "Džihadistima postaje komplikovano da imaju paralelne linije snabdevanja različitim oružjem", rekao je istražitelj. To bi moglo da znači da američko oružje zapravo poseduju u većim razmerama nego što se nalazi na teren.
Izveštaj Amnesti internešnel je sa druge strane, daleko manje stidljiv. Za ovu grupu za ljudska prava, veliki i raznovrsni arsenal koji koriste džihadisti je "udžbenički primer kako neodgovorna trgovina oružjem omogućuje masovna zlodela."
U izveštaju se navodi da ISIL koristi oružje i municiju iz najmanje 25 različitih zemalja, iako veliki deo naoružanja prvobitno potiče od iračke vojske, poreklom iz SAD, Rusije i bivšeg sovjetskog bloka država.
Među naprednim oružjem u arsenalu IS su prenosivi sistemi protivvazdušne odbrane (MANPADS), navođeni anti-tenkovski projektili i oklopna borbena vozila, kao i automatske puške poput ruskog AK i američkih M16 i Bušmaster.
U izveštaju Amnesti internešnela se kaže da većina konvencionalnog oružja koje koriste borci ISIL datira iz perioda od 1970-ih do 1990-ih, kao što su pištolji i drugih malih oružja, mitraljezi, anti-tenkovska oružja, minobacači i artiljerija. Puške tipa kalašnjikov iz doba Sovjetskog Saveza su uobičajena pojava, uglavnom od ruskih i kineskih proizvođača.
IS borci i druge oružane grupe su takođe prave improvizovano oružje u svojiim radionicama, uključujući minobacače i rakete, improvizovane ručne bombe, eksplozivne naprave (IEDs) uključujući automobile bombe i mina iznenađenja.
(All monitor, Amnesty international)
