BEOGRAD - Mnogi danas ne mogu ni da zamisle kako je izgledao nekadašnji Beograd i šta se nalazilo između velelepnog zdanja Narodne skupštine i Starog dvora u kojem je danas smeštena Skupština Grada Beograda.
Ljubitelji istorije i Beograda koji više ne postoji ovakve i slične fotografije mogu da vide na Fejsbuku i pogledaju ih sa setom, ali i saznaju mnogo toga - kako se nekad živelo, oblačilo, kako su izgledale beogradske dame, radnje, najskuplji automobili, ali i šta je vozila policija...
Fotografiju udžerica na prostoru na kojem je danas Pionirski park objavila je Fejsbuk stranica Crno-beli Beograd.
Mnogima je danas neshvatljivo da su Knez Mihailovom sedamdesetih prolazili automobili i da je tu bio sasvim običan asfalt a ne popločana pešačka zona.
Spomenik knezu Mihailu, 19. vek
Inače, zgrada Doma Narodne skupštine, prvobitno Doma narodnog predstavništva, počela je da se gradi 1907. godine, kao reprezentativno zdanje za potrebe Kraljevine Srbije.
NE PROPUSTITE
Projekat za izgradnju Doma narodnog predstavništva poveren je arhitekti Konstantinu A. Jovanoviću, koji je živeo i radio u Beču. Reprezentativno skupštinsko zdanje je, po Jovanovićevoj zamisli, bilo projektovano u duhu akademske arhitekture monumentalnih javnih građevina. Nažalost, sredstva za ovakav projekat srpska država nije imala.
Velelepno zdanje Skupštine i tramvaji koji su tuda prolazili
Godine 1901. promenjen je Ustav i Skupština je postala dvodoma. Projekat je trebalo iz osnove promeniti ili prilagoditi. Smatralo se da je celishodnija izrada novog projekta i zbog toga je avgusta 1901. godine raspisan konkurs za Dom narodnog predstavništa. Na konkursu je pobedio arhitekta Jovan Ilkić, piše na sajtu Narodne skupštine Srbije.
Samo su dva ovakva postojala u Beogradu i vlasnik jednog 1939. bio je ugledni beogradski arhitekta
Ni ovaj konkurs nije prošao bez kritika javnosti, koja je smatrala da prvonagrađeni projekat ima previše sličnosti sa Jovanovićevim da bi se mogao smatrati autorskim ostvarenjem, ali i premalo sopstvene arhitektonske tradicije. Zahtevalo se raspisivanje novog konkursa koji bi kao osnovnu propoziciju imao obavezu projektovanja skupštinskog zdanja u nacionalnom stilu.
NE PROPUSTITE
I pored toga što je 1903. godine ponovo došlo do promene Ustava i Skupština postala jednodoma i što je u međuvremenu promenjena dinastija na vlasti, nastavljen je rad na projektu dvodome Skupštine.
Kad je reč o novijem Beogradu, ovako su se gradili podzemni prolazi na Zelenom vencu
A ovako slavilo otvaranje samoposluge u Braće Jerkovića
Kamen temeljac za novi Dom narodnog predstavništva položio je kralj Petar I, 27. avgusta 1907. godine, u prisustvu najuglednijih zvanica. Nedostatak sredstava, a zatim balkanski ratovi i Prvi svetski rat, uslovili su da je do stvaranja nove države, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, skupštinsko zdanje bilo izgrađeno do nivoa prvog sprata.
NE PROPUSTITE
Formiranjem nove znatno veće države, predviđene skupštinske sale za sednice više nisu bile dovo-ljne i zbog toga je bila neophodna njihova rekon-strukcija. Godine 1920., uz odluku o nastavku radova na izgradnji Skupštine, doneta je odluka da se projekat poveri arhitekti Pavlu Ilkiću, sinu i saradniku Jovana Ilkića koji je umro u zarobljeništvu 1917. godine.
Na osnovu obnovljenih projekata, zgrada Skupštine zidana je sve do 1926. godine, kada su radovi obustavljeni. Sledeća faza u izgradnji zgrade parlamenta započela je posle smrti kralja Aleksandra 1934. godine.
Ovako su se dame "nosile" 1940. godine
Zgrada Skupštine bila je završena i osvećena 18. oktobra 1936. godine, skoro tri decenije po polaganju kamena temeljca. Suteren je rustično obrađen u ripanjskom zelenom kamenu, a visoko prizemlje i sprat, koji su oživljeni samo nizom prozora i pilastrima, završavaju se krovnim vencem nad kojim se nalazi balustrada. Sve fasade su obložene veštačkim kamenom.
Projekat enterijera u celini, kao i svih detalja, uradio je arhitekta Nikola Krasnov.
A ovako beogradska gospoda pre stotinak godina...
Raskošni diplomatski salon, u narodu poznat kao salon Kneza Pavla, sa zidovima pokrivenim svilenim tapetama, minuciozno obrađenom tavanicom i centralnom rozetom, belom drvenom lamperijom i drvorezbarenim vratima, dobio je i odgovarajući nameštaj.
Zbog značaja svoje funkcije, vezanosti za istorijske događaje i arhitektonskih i umetničkih vrednosti, zgrada Skupštine je 1984. godine proglašena za spomenik kulture.
Kurir.rs/Facebook/Crno-beli Beograd/Narodna skupština
NE PROPUSTITE
