Mi, Marija Terezija, Božjom milošću carica rimska a kraljica Ugarske, Češke, Dalmacije, Hrvatske, Slavonije, Rame, Srbije, Galicije, Lodomerije itd., itd. dajemo glasom ovoga pismena na znanje svakome koga se tiče... da taj toliko puta spominjani naš Petrovaradinski kameralni grad, koji leži na drugoj strani Dunava u bačkoj županiji na zemljištu Sajlovo, silom naše kraljevske moći i ugleda iz ranije navedenih razloga, učinimo svojim slobodnim kraljevskim gradom i da ga uvrstimo, primimo i upišemo u broj, krug i red ostalih naših slobodnih kraljevskih gradova naše kraljevine Ugarske, tako i naših naslednih zemalja, ukidajući mu dosadašnje ime Petrovaradinski Šanac, nađosmo za dobro da se ubuduće zove i da mu naslov bude Neoplanta, mađarski Uj-Videgh, nemački pak Ney-Satz, srpski Novi Sad i bugarski Mlada Loza.“
Ovako glasi tekst edikta koji je 1. februara 1748. godine izdala carica Marija Terezija, nakon što su bogati građani Novog Sada sakupili 80.000 rajnskih funti i od države otkupili status slobodnog kraljevskog grada. Novi Sad je ovim dobio pravo na sudsku, zakonodavnu i izvršnu vlast, kao i na samostalno ubiranje poreza. Ovom prilikom dobio je i novo, sadašnje, ime, na pet jezika, kako to Novom Sadu i priliči.
I do tada i od tada Novi Sad je prošao dug put. Grad koji je rastao, koji i danas po broju stanovnika raste najbrže u Srbiji, grad koji je primao sve koji su u njega želeli da dođu, grad koji se borio s nipodaštavanjem, ratovima, razaranjima, zapostavljanjem, nacionalizmom, šovinizmom, grad koji je preživeo raciju, izgubio i ponovo status glavnog grada Vojvodine, grad kom su srušeni svi mostovi, grad koji se i dan-danas bori za slobodu, za to da dobije mesto koje mu pripada, da iskoristi sve mogućnosti koje ima i da konačno izađe iz senke Beograda i pozicije periferije i provincije u koju je sam sebe, voljom onih koji ga već dugo vremena vode, stavio.
Grad koji mora da nastavi da se bori za to da bude i grad Matice srpske i grad svih onih „raznih crkava“ koje „uglas zazvone“, i grad Zmaj Jovine gimnazije, i grad Vase Stajića i grad Srpskog narodnog pozorišta i grad jednog od najvećih i najboljih naučno-tehnoloških parkova u regionu, i grad IT industrije, i grad Janike Balaža, i grad „Vojvodine“, i grad Egzita, i grad Jove Dejanovića i Mike Antića i Đorđa Balaševića, Mileve Marić Ajnštajn, i Milice Stojadinović Srpkinje, i Koste Trifkovića, Đure Jakšića, Zmaja, Borisa Isakovića, Jasne Đuričić, Vide Ognjenović, i grad Gradića i Podgrađa, i grad svih onih koji u njemu žive i koji u njega rano dolaze.
I nema, zaista, boljeg načina da se opiše Novi Sad od reči koje je Mika Antić zapisao na jednoj svojoj poreskoj prijavi ne znajući tačno koliki porez treba da plati i rešivši da, umesto toga, Gradu pokloni pesmu: „Pa sva čudesa stanu u čudo što me čudi/ a nisu ni krov, ni krošnja, ni ulice, ni ljudi/ već si ono što tinja po ivicama vida/ u naborima smeha, to tvoje i mlečno vinsko/ to zaistinsko tvoje što se od zvezda otkida/ u neko podbarsko veče i jutro petrovaradinsko/ to divno izmišljeno od ljubavi i htenja/ ta kriška razočarenja i kriška poverenja/ taj sjaj u svetom oku što se i peni i cakli/ A snovi nikud odavde - nikud se nisu pomakli.
NE PROPUSTITE
