Evo kratkog podsećanja na dosadašnje nastupe nacionalnog tima naše zemlje na najvećoj smotri svetskog sporta.
Košarka je svoju premijeru na Igrama imala 1904. godine u Sent Luisu kao demonstracioni sport, a utakmica je organizovana između dva američka tima. Na Igrama 1936. u Berlinu je uvrštena u program i ostala sastavni deo svih Igara do današnjih dana.
SAD su dominirale međunarodnim takmičenjima, osvajajući sve titule do 1972, kada su na Igrama u Minhenu savladani od tadašnjeg SSSR-a.
Ženska košarka se premijerno pojavila na Igrama u Montrealu 1976. godine, a zlatne medalje je 1976, 1980 i 1992 osvajala ekipa Sovjetskog saveza, a u periodu 1984-2008 (izuzev 1992) je ženskom košarkom suvereno vladao SAD.
Na Igrama u Barseloni 1992. je prvi put dozvoljeno slavnim igračima iz NBA lige da učestvuju na Igrama i predstavljaju SAD. Tim, poznat kao “Drim tim” je nesumnjivo bio najbolji košarkaški tim ikada formiran. Oduševljavao je publiku i dominirao turnirom u Barseloni. Iako nikada više nije dovela tako snažan tim, kao u Braseloni, selekcija SAD od tada na Igarama dominira i kupi zlatne medalje.
Jugoslovenska reprezentacija je prvi put na Igrama nastupala 1960. godine, a ekipa u kojoj su između ostalih bili Radivoj Korać i Ivo Daneu, osvojila je pod vođstvo selektora Aleksandra Nikolića tada odlično 6. mesto.
Četiri godine kasnije nešto izmenjen sastav je stao stepenicu niže, a pravi bum se desio 1968. godine na Igrama u Meksiku. Vladimir Cvetković je poenima obezbedio prvu, srebrnu olimpijsku medalju košarkaškoj reprezentaciji Jugoslavije.
"Nisam razmišljao o tome, da jesam, verovatno bih legao na teren i rekao da me boli stomak", pričao je Cvetković kasnije.
"Čitavo Olimpijsko selo, tu noć nije moglo da spava od nas, jer smo neprekidno puštali veliki hit Bitlsa "Hej Džud".
Igre u Minhenu 1972. godine ostaće upamćene, pre svega, po akciji terorističke organizacije “Crni septembar” u kojoj je stradalo 11 izraelskih sportista, po skandaloznoj odluci da se i posle ovog tragičnog događaja Igre nastave, kao i po kontroverznoj završnici muškog košarkaškog turnira – finalnoj utakmici između Sovjetskog Saveza i SAD.
Jugoslovenski košarkaši, tada aktuelni svetski prvaci, zauzeli su razočaravajuće peto mesto, ali neuspeh se može delimično opravdati. Naime, posle poraza “plavih” od Portorika, jedan igrač protivničke ekipe proglašen je pozitivnim na doping-testu. Nakon što je odbijen zahtev vođstva jugoslovenske reprezentacije da se meč poništi, u našem taboru jednoglasno je odlučeno da se iz protesta bojkotuju naredne utakmice. Pod pritiskom “sa strane” i “odozgo”, čelnici Košarkaškog saveza Jugoslavije promenili su odluku i naložili igračima da nastave takmičenje. Samo je 23-godišnji Ljubodrag-Duci Simonović odbio da igra, govoreći kako se dalje učešće kosi sa njegovim moralnim principima. Simonović je zbog toga kažnjen i više nikada nije obukao plavi dres.
Jugoslovenska i evropska košarka tako su u Minhenu izgubili veoma talentovanog košarkaša, ali je društvena misao u budućnosti dobila jednog od najvatrenijih kritičara savremenog sporta.
Četiri godine kasnije u Montrealu je ekipa, koju je voxdio selektor Mirko Novosel, a koja je bila akturlni prvak Evrope, osvojila srebrnu medalju, a najveći uspeh ostvaren je 1980. godine u Moskvi
Kao zvanični svetski prvak iz Manile 1978. godine, Jugosloveni su u odsustvu sportista iz Sjedinjenih Država, koji su bojkotovali Igre, uz domaćine važili za glavne kandidate za osvajanje zlatne medalje.Posle laganih mečeva u kvalifikacijama, Jugoslavija je u polufinalu savladala Sovjetski Savez, a u finalu, posle mnogo bolje igre, Italiju. U poslednjim sekundama finalnog meča, kada je pobednik bio već poznat, centar italijanske ekipe Dino Menegin teško je povredio Dragana Kićanovića, zbog čega je bek jugoslovenske selekcije nekoliko meseci odsustvovao sa košarkaških terena.
Na Igrama u Los Anđelesu, selektor je bio Mirko Novosel, a posle poraza od Španije u polufinalu, Kanada je savladana za novu medalju, ovog puta bronzanu.
Igre u Seulu 1988. godine praktično su poslednje na kojima je nastupala selekcija sastavljena od šest jugoslovenskih republika. Nju je vodio selektor Dušan Ivković, a srebrna medalja je osvojena nakon poraza od Sovjetskog saveza 76:63.
Čitav svet sa nestrpljenjem je čekao Igre u Barseloni, jer je na njima trebalo da dođe do prvog okršaja Amerikanaca pojačanih sa NBA zvezdama i Jugoslavije, koja je do tada vladala svetom. Raspad SFR Jugoslavije i sankcije UN prema Srbiji i Crnoj Gori, koje su je pravno nasledile, nas nije bilo.
Godinu dana pre Igara u Atlanti uinute su sankcije a Jugoslavija je u Atini postala prvak Evrope. Igre u Americi, su čekane sa nesrtrpljenjem jer je prema žrebu bilo očekivano da se prvi put od raspada zajedničke zemlje u polufinalu sastanu Jugoslavija i Hrvatska. Do toga nije došlo jer su Litvanci zaustavili Hrvate, a u neizvesnom polufinalu Divac je još jednom nadigrao Sabonisa sa novu medalju i okršaj sa Amerikancima.
U meču sa Drim timom, prvo poluvreme igraliu smo fenomenalno Paspalj ej bio nezaustavljiv za Robinsona, Milera i ekipu, ali je u nastavku, povreda Zorana Savića i izlazak zbog 5 penala Vlada Divca odredio tok meča i doveo do poraza.
Poslednja dva nastupa naše zemlje na Igrama neće se pamtiti po dobru. U Sidneju smo nasuprot velikim ambicijama osvojili tek skormno 6. mesto, a u Atini je pobedom nad Angolom izbegnuto poslednje 12. mesto.
To 12. mesto nažalost, je poslednje, koje je naša zemlja predvođena selektorom Obradovićem i zvezdama poput Bodiroge i Tomaševića osvojila na Igrama. Dvanaest godina kasnije neki novi momci, imaće priliku da na najvećoj smotri svetskog sporta, kao jedna od najjačih košarkaških selekcija sveta, prvi put predstavljaju Srbiju.
