Kineske tehnološke kompanije i instituti koji rade na razvoju hipersoničnih i balističkih projektila koriste tehnologiju koja potiče iz Sjedinjenih Američkih Država, uprkos postojećim zabranama izvoza osetljive tehnologije koje su na snazi u SAD.
Kako je razotkrila istraga američkog Vašington posta, reč je o naprednim kompjuterskim sistemima za simulaciju aerodinamičkih i drugih svojstava projektila - softverskim simulacijama koje su znatno bolje od tehnologije kojom raspolažu kineski inženjeri.
Upravo uz pomoć takvih programa, piše Vašington post, Kina je uspela šokirati Zapad demonstracijom svog prvog hipersoničnog projektila 2021. godine.
Kineski naučnici potvrdili su američkim novinarima kako napredne simulacije, koje su američke kompanije razvile tokom godina istraživanja i usavršavanja, znatno smanjuju vreme i troškove potrebne za sprovođenje konačnih faza testiranja projektila.
Američki programi u kineskim rukama takođe se mogu koristiti, i koriste se, i za druge vojne svrhe, poput razvoja mlaznih motora lovačkih aviona i bombardera, a to je područje na kom se SAD takođe nadmeću sa Pekingom.
Istraga Vašington posta zabeležila je više od 300 prodaja naprednog softvera od 2019. do danas. Proučavajući ugovore, institucije i kompanije koji su povezani s originalnim naručiocima, ispostavilo se da su konačni korisnici američkih programa bili razni entiteti povezani s razvojem kineskih hipersoničnih projektila ili drugih raketa.
- To je vrlo zabrinjavajuće. Zaključak je da su tehnologiju, koja se može koristiti za hipersonično oružje, finansirali američki porezni obveznici, kroz vladu SAD, te je završila u Kini - izjavio je za Vašington post Iain Boyd, čelnik Centra za inicijative nacionalne sigurnosti (Center for National Security Initiatives ) Univerziteta u Koloradu.
Mnoge američke kompanije koje su razvijale takve softverske sisteme bile su korisnice državnih subvencija, najčešće u sklopu finansiranja Ministarstva obrane za razvoj najmodernijih tehnoloških rešenja.
Hipersonično oružje novo je poglavlje u priči o trci u naoružanju - nuklearni ili konvencionalni projektili, koji prema svojim ciljevima lete više od pet puta brže od zvuka, postavljaju značajne izazove svojim potencijalnim metama. Takve je projektile teško primetiti, teško ih je pratiti i gotovo nemoguće oboriti na vreme, prvenstveno jer veoma mali broj oružanih sistema može pratiti njihovu brzinu, ali i zato što njihova brzina ostavlja vrlo malo vremena za pravovremeni odgovor.
Iako se možda čini trivijalnim za države koje imaju aktivne svemirske programe, razvoj takvih sistema veoma je zahtevan jer su ti projektili izloženi dosad neviđenim aerodinamičkim silama, podložni velikom termodinamičkom opterećenju i po svom dizajnu mogu prolaziti kroz više različitih slojeva atmosfere, od kojih svaki ima drugačija svojstva.
Upravo su zbog toga kvalitetne kompjuterske simulacije neprocenjive, jer dizajneri mogu isprobati brojne varijacije i kombinacije materijala, oblika, pogona i atmosferskih uslova, a da ne moraju svaku od varijacija zasebno testirati u vazdušnim tunelima. Tek kada kompjuterski sistemi potvrde da je dizajn obećavajući, prelazi se na skupu i složenu izradu prototipa za testiranje.
- U ovom slučaju američka tehnologija je nadmoćna. Mi neke stvari ne možemo raditi bez strane tehnologije. Jednostavno nemamo iste tehnološke temelje - rekao je anonimni kineski naučnik Vašington postu.
Vašington je zabranio prodaju američkih proizvoda Kini ako kompanije znaju da će se koristiti za izradu projektila ili ako bi se mogli preprodati jednoj od kompanija na takozvanoj listi entiteta - izvoznoj crnoj listi. Uprkos zabranama, kineska vojska služi se posrednicima i deklarativno civilnim kompanijama koje potom prosleđuju tu tehnologiju onima koji razvijaju projektile.
Sporna je Kineska akademija vazdušno-svemirske aerodinamike (CAAA) koja se još ne nalazi na izvoznoj crnoj listi, a bila je ključna u testiranju hipersoničnog projektila 2021. godine. Ta činjenica je dovoljna da joj se zabrani kupovina američke tehnologije, ali je svejedno došla do softvera za simulacije preko kineskih posrednika, prenosi Jutarnji list.
(Kurir.rs/ Jutarnji list)
NE PROPUSTITE
